«Nu dzie ž ja moh sustreć kłasnaha kiraŭnika? U kamiery mahiloŭskaha SIZA! A zatrymali jaho praz naš čat vypusknikoŭ»
Historyja žychara Mahilova Dzianisa Kotava — heta jaskravy prykład taho, jak siłaviki znachodziać novych achviar praz čužyja telefony i niavydalenyja praź sientymientalnaść fotazdymki.
«Bajsoł» abviaściŭ zbor srodkaŭ dla Dzianisa Kotava.
Dzianis Kotaŭ adpracavaŭ na biełaruskaj čyhuncy 21 hod. Ale bolš za ŭsio jamu zapomniłasia 8 studzienia 2024 hoda. Tady pracoŭny dzień skončyŭsia niečakana: spačatku raptoŭna źnik kaleha Dzianisa, a praź dźvie hadziny i jaho samoha paklikali «na razmovu» kadebisty. Jon kaža, što heta stała šokam — stolki ž času paśla vybaraŭ prajšło.
— Na maim telefonie znajšli čat-bot «Narodnaje apytańnie», jaki pryznali ekstremisckim.
Paśla hetaha Dzianis trapiŭ u IČU razam ź niekatorymi inšymi kalehami. U kahości ź ich na staroncy va «Ukantakcie» znajšli «ekstremisckuju» pieśniu, niechta jašče zadoŭha da vybaraŭ pierasłaŭ kamuści artykuł z tut.by… Absurdny sud pa skajpie, padčas jakoha sudździa nie chacieŭ ničoha słuchać, pradkazalna skončyŭsia prysudam 15 sutak.
Zhadvajučy 2020 hod, Dzianis kaža, što na pracy ludzi abmiarkoŭvali situacyju ŭ krainie, ale nie vielmi hučna i niejkich rašučych dziejańniaŭ nie pradprymali. Tak, niezadavolenych falsifikacyjaj chapała, ale ž vykazvać svajo mierkavańnie imknulisia nie vielmi hučna, a ŭdzieł u mitynhach nie afišyravali. Chto chacieŭ — chadziŭ, tolki abaviazkova ŭ volny ad pracy čas.
Zabiahajučy napierad, u 2022 hodzie, kali rasijskija vojski ŭvajšli va Ukrainu (u tym liku i z terytoryi Biełarusi), a biełaruskaja čyhunka syhrała ŭ hetym svaju złaviesnuju rolu, kalektyŭ taksama abmiarkoŭvaŭ situacyju ŭpaŭhołasa. Ale, jak kaža Dzianis, pahavaryli — i razyšlisia pracavać.
— Ja ŭ 2020 pryncypova vyjšaŭ z prafsajuzu. Kab pieraličyć, kolki čałaviek z kalektyvu, dzie 350 supracoŭnikaŭ, tak zrabiła, chopić palcaŭ na adnoj ruce.
Dzianis ličyć, što mienavita praz toje rašeńnie jon i trapiŭ pad katok represij ažno praz try hady paśla vybaraŭ. Prykładna praz dva hady ŭ kalektyvie źjaviŭsia čałaviek, jaki adkazvaŭ «za biaśpieku» — a havoračy prostaj movaj, byŭ štatnym kadebešnikam. Dzianis pamiataje tolki jahonaje proźvišča — Marozaŭ. Siarod kiraŭnictva Mahiloŭskaha adździaleńnia Biełaruskaj čyhunki namieśnik dyrektara z takim proźviščam sapraŭdy jość, a zavuć jaho Vadzim Eduardavič.
— Jamu ž treba było niešta rabić, pakazvać, što jon staranna pracuje. Raniej jon vyklikaŭ ludziej, jakija padčas pieradvybarnaj kampanii stavili podpisy za «nie tych» kandydataŭ.
Marozaŭ musiŭ uzhadniać usich, chto chacieŭ pracaŭładkavacca, a taksama praviarać na «ideałahičnuju dobranadziejnaść» kalektyŭ.
— Jon moh spakojna vyčapić luboha z vytvorčaha pracesu, paklikać da siabie ŭ kabiniet i pačać praviarać telefon ci noŭtbuk (kali ŭ čałavieka byŭ z saboj na pracy), pracoŭnyja kampjutary hladzieŭ. Kali niešta jamu nie padabałasia, ludziej zvalniali ci nie praciahvali kantrakt, kali nadychodziŭ čas. Heta žudasna i niełahična, bo pracavać niama kamu. Raniej, kali čyhunka była vielmi prybytkovaj, čarha stajała, kab pracaŭładkavacca siudy. A ciapier maładym śpiecyjalistam prapanoŭvajuć zarpłatu 1200 rubloŭ — maksimum! U Mahilovie realna bolš zarablać, tamu z čyhunki ludzi i sami biahuć.
Ale da historyi Dzianisa ŭsio ž nie było vypadkaŭ zatrymańniaŭ na pracoŭnym miescy. Mužčyna žartuje, što dla palityčnych u IČU stvorany ŭsie ŭmovy dla taho, kab pieravychavać čałavieka z «niapravilnaj palityčnaj aryjentacyjaj».
— Ja byŭ ščyra ździŭleny: kamiery pierapoŭnieny, śviatło haryć uvieś čas, nijakich matracaŭ i padušak, pabudki niekalki razoŭ za noč, žudasnaja antysanitaryja. Kali čuješ, u jakich umovach siadziać tyja, chto, naprykład, pabiŭsia na vulicy ci žonku źbiŭ, dyk dzivišsia, što dla ich amal sanatoryj.
Pakul mužčyna siadzieŭ sutki, da jaho prychodzili z HUBAZiKa — papiaredžvali, što zaviaduć kryminalnuju spravu, bo ŭ adnaho z kaleh adšukali fota i videa z pratestaŭ u Minsku, na jakich siarod inšych byŭ i Dzianis z žonkaj.
Toj vyrašyŭ ich zachoŭvać, kab zastałasia pamiać pra 2020 hod. U vyniku praz tyja materyjały pahroza kryminalnaj spravy pavisła nad piaćciu ludźmi.
Apynuŭšysia na svabodzie, Dzianis pačaŭ šukać novuju pracu, bo z čyhunki jaho zvolnili. Nie biez kryŭdy kaža, što ahulny staž pracy na čyhuncy jaho i troch kaleh, jakich zvolnili razam ź im, składaje kala 80 hadoŭ.
Bolš za miesiac siłaviki nie zhadvali pra mužčynu. Jon navat pačaŭ dumać, što praniesła. Ale 5 sakavika 2024 hoda Dzianisa razam ź inšymi vyklikali ŭ HUBAZiK — skazali, byccam treba padpisać niejkija papiery. Jon nie vielmi chvalavaŭsia — padumaŭ, moža, niejkuju prafiłaktyčnuju hutarku chočuć pravieści. Nie składana zdahadacca, što ŭsio skončyłasia čarhovym zatrymańniem. Siarod tych, chto trapiŭ za kraty, była i žonka Dzianisa.
— Skažu ščyra: maja žonka — vielmi daloki ad palityki čałaviek. Jana była tolki na adnym mitynhu ŭ stalicy. Hałoŭnaj jaje metaj pajezdki ŭ Minsk tady było sabrać dziaciej u škołu — i tolki potym pajšła razam sa mnoj na pratest.
U siamji dvoje dziaciej, tamu kali abaich baćkoŭ zatrymali, jany prasili prakurora adpuścić pad padpisku ab niavyjeździe chacia b žonku.
— Na što prakuror adkazaŭ: «Pasiadzicie i padumajcie, što vy narabili». Nu voś my try z pałovaj miesiacy i dumali, što ž my takoha narabili. Chadzili čutki, što našych dziaciej addaduć apiecy, bo babula chvareje i byccam nie moža imi zajmacca. Joj pryjšłosia prajści miedycynskuju kamisiju, niejkija daviedki pra piensiju dać, kab dazvolili pakinuć dziaciej doma.
Bolš za try miesiacy Dzianis i jahonaja žonka praviali ŭ SIZA ŭ Mahilovie. U kamiery mužčyna sustreŭ svajho kłasnaha kiraŭnika, jaki apynuŭsia tam praz telefon Dzianisa.
— Dzie b ja jašče moh sustreć svajho kłasnaha kiraŭnika, jaki vypuskaŭ mianie sa škoły ŭ 1997 hodzie?! Cudoŭny čałaviek, Alaksandr Ivanavič Zubkoŭ, pracavaŭ u mahiloŭskaj škole №27. I voś jon trapiŭ u SIZA pa 367 artykule — heta «paklop u adnosinach da prezidenta Biełarusi».
Sprava ŭ tym, što prykładna hodzie ŭ 2014 byłyja adnakłaśniki Dzianisa stvaryli supołku ŭ vajbiery (tudy ž zaprasili, kaniečnie, i byłoha kłasnaha kiraŭnika). Tam abmieńvalisia navinami pra svajo žyćcio, vinšavali sa śviatami…
A ŭ 2020 hodzie abmiarkoŭvali situacyju ŭ krainie. I voś kłasny kiraŭnik niejak vykazaŭsia pra Łukašenku ŭ hetaj pryvatnaj supołcy. Mienavita toje paviedamleńnie siłaviki adšukali, kali telefon Dzianisa trapiŭ u ich ruki.
— Ja navat nie pamiataŭ, što my dva z pałovaj hady tamu niešta abmiarkoŭvali ŭ toj supołcy! Nie viedaju, ci jość u hetym maja vina. Abmiarkoŭvaŭ situacyju z kłasnym kiraŭnikom u kamiery. Jon skazaŭ: «Niemahčyma ŭsio praduhledzieć. Heta prosta źbieh abstavin».
U vyniku Dzianisu prysudzili 2,5 hady chimii z nakiravańniem, a jaho žoncy — 2 hady chatniaj chimii. Rašeńnie evakuiravacca było składanym.
— Paśla SIZA chaciełasia tolki dychać pavietram svabody. A praź niekalki tydniaŭ, kali ty ŭžo nadychaŭsia taho pavietra, pačynaješ razumieć, što ŭ chutkim časie ciabie znoŭ viernuć za kraty. Mnie zastavałasia adsiadzieć amal dva hady — bo zaličyli tyja miesiacy ź SIZA. Ale ja zrazumieŭ, što nie chaču vypadać z žyćcia svaich synoŭ na stolki. Adnamu 6 hadoŭ, jon u pieršy kłas pajšoŭ. Druhomu 14, pierachodny ŭzrost. Ja dumaŭ, jak składana było b majoj žoncy adnoj ź imi — plus u jaje ž chatniaja chimija).
Adzin ź fihurantaŭ toj kryminalnaj spravy abskardziŭ prysud. I voś kali zakančvaŭsia termin apielacyi, Dzianis vyrašyŭ źjechać ź siamjoj z dapamohaj BySol.
— Ja dobra razumieju, što ŭ novaj krainie budzie składana. Ale ŭsio ž mienš składana, čym u biełaruskaj turmie.
Dapamahčy siamji Dzianisa možna tut.
«Kali paznavali ŭ Minsku ŭ kramach, kazali: jak, vy tut?!» Kupałaviec Dźmitryj Jesianievič raskazaŭ pra svajo zatrymańnie
Kaho zatrymlivajuć paśla pravierki telefona na miažy? Nazirańni ź izalatara
«Na ikoncy byŭ niejki zialony čorcik». Biełarus raspavioŭ, jak znajšoŭ špijonskuju prahramu na telefonie
«HUBAZiK pavioz mianie ŭ svaje kabiniety, a tam — prapahandyst ANT». Historyja pinskaha pravaabaroncy
Kamientary
Nijakim razam nie pretenzija da hieroja artykuła, chutčej parada čytačam. Bo razumny vučycca na čužych pamyłkach.
Sieści i paśladoŭna prahladzieć usie sacsietki, čaty, prahramy. Zojmie nie hadzinu-dźvie, zojmie mienš za 1 dzień całkam.
Pačyścić, pry nieabchodnaści źmianić akaŭnty. Zachavać fotki ŭ biaśpiečnym miescy.
Usie instrukcyi jość, u tym liku, na NN.
Pierakonvaŭ znajomych. Tolki nievialikaja kolkaść pačuła. Byli i tyja, što samastojna zrabili heta raniej.
Inšyja: chto adkładvaŭ i pačaŭ čyścić za 3 dni da vyjezdu za miažu, za dzień da vizitu ŭ KDB za danaty.
Šmat chto "razumieje, ale zaraz niama času".
Šmat tych, chto žyvie jak u 2019 hodzie.
...
Što rabić, kab pačuli?
Tiepieŕ v Krainie Pamiarkoŭnych: nie sidieł za ekstriemizm, značit nie mužik.
Chto siadzić u DOPRy, toj sumlenny hramadzianin..."