Свет11

The Telegraph: Здольнасць Пуціна да энергетычнага шантажу значна знізілася

Адзін з вядучых эканамічных каментатараў Вялікабрытаніі Амброўз Эванс-Прычард тлумачыць, чаму Еўропа можа спаць спакойна.

Фота: vecteezy

Цэны на газ у Еўропе і Вялікабрытаніі ўпалі амаль на 80% пасля панічных закупак у жніўні. Цана на газ па эталонным кантракце TTF (найбуйнейшы газавы эталон у Еўропе) вярнулася да ўзроўню, які быў непасрэдна перад уварваннем расіян ва Украіну.

Ф'ючарсныя цэны ўпалі прапарцыйна і на наступную зіму. Рынак больш не вызначае цэны ва ўмовах зацяжнога крызісу паставак, выкліканага адключэннем расійскага газу. Свет вельмі добра адаптаваўся да энергетычнай вайны Пуціна.

Эванс-Прычард іранізуе, успамінаючы апакаліптычныя прагнозы энергетычных кансультантаў, якія папярэджвалі, што сярэднія рахункі за электраэнергію ў Вялікабрытаніі да красавіка 2023 года вырастуць да 7700 фунтаў стэрлінгаў у год, калі не будзе абмежавання цэн. Ён адзначае, што брытанскія і іншыя еўрапейскія СМІ паведамлялі пра гэтыя катастрафічныя наступствы амаль як пра факты, а не як пра «здымак» крывой ф'ючарсаў на газ, зроблены ў момант надзвычайнага стрэсу на рынку і з улікам глабальных і геапалітычных пераменных, якія ніводзін кансультант не мог прадказаць.

Але з тых часоў аналітыкі паляпшаюць свае прагнозы. Некаторыя прагназуюць нават, што з ліпеня ліміт цэн на энергію (які вызначае, якую плату пастаўшчыкі могуць спаганяць за газ і электрычнасць) складзе ў Вялікабрытаніі 2600 фунтаў стэрлінгаў у год. Гэта будзе ніжэй, чым гарантыя ўрада па цане на энерганосьбіты. Што патэнцыйна азначае: брытанскаму казначэйству больш не трэба будзе выкладваць мільярды фунтаў на субсідаванне рахункаў хатніх гаспадарак.

Леташні эпізод панічных настрояў меў сур'ёзныя наступствы. Гэта ўстрывожыла мільёны людзей і падсілкавала рост незадаволенасці ў Еўропе. Панікёрскія настроі ў брытанскім урадзе наконт абмежавання цэн на энерганосьбіты прывялі да таго, што ўрад пачаў вельмі жорсткую эканомію.

Тым часам свой унёсак у цяперашнюю сітуацыю зрабіла і надвор'е: сёлетняя зіма пакуль ёсць адной з самых мяккіх у Еўропе за апошнія 50 год. Мяккая яна і ў Азіі, і гэта мае вялікае значэнне, таму што Кітай і Японія з'яўляюцца двума найбуйнейшымі імпарцёрамі звадкаванага газу ў свеце, наўпрост канкуруючы з Еўропай за пастаўкі.

У ЗША зіма таксама мяккая пасля экстрэмальнага палярнага пахаладання ў другой палове снежня. Аналітыкі кажуць, што пацяпленне ў паўночным паўшар'і ў студзені аказала ўдвая большы ўплыў на рынак газу, чым снежаньскія маразы.

Але рэч не толькі ў надвор'і. Еўропа даказала магчымасць скараціць попыт на газ, не выклікаючы масавых сацыяльных пратэстаў і глыбокай рэцэсіі, нават калі некаторыя заводы па выплаўленні металу ніколі не адкрыюцца, а некаторыя віды хімічнай вытворчасці могуць назаўсёды пераехаць у ЗША ці на Блізкі Усход. Так, у снежні прамысловае выкарыстанне газу ў ЕС скарацілася на 27%. Агульны попыт на газ у рэгіёне на 19% ніжэйшы за сярэдні пяцігадовы паказчык.

У гульню вярнулася і энергія ветру: у Вялікабрытаніі дасягнуты новы рэкорд у 20,9 гігават 30 снежня. Адзін толькі вецер выпрацаваў 49% ад агульнай колькасці электраэнергіі ў краіне за першы тыдзень гэтага года. У самым пачатку студзеня электраэнергія з нулявым выкідам вугляроду ненадоўга дасягнула 88 адсоткаў электрасеткі Вялікабрытаніі.

У выніку Еўропа нават у сярэдзіне зімы часам змагла папаўняць свае газавыя сховішчы. Узровень запоўненасці складае 91% у Германіі, 89% у Бельгіі, 82% у Францыі і 81% у Італіі. Некаторыя эксперты мяркуюць, што ў канцы ацяпляльнага сезона ўзровень захоўвання газу ўсё яшчэ можа перавышаць 50% у параўнанні з 24% у мінулым годзе і 32% у звычайны год.

Калі гэта спраўдзіцца, то Еўропе не будуць патрэбныя расійскія пастаўкі для папаўнення запасаў да зімы 2023/2024 гадоў. Еўрапейцы могуць атрымаць неабходныя дадатковыя 37 мільярдаў кубаметраў адкуль заўгодна: з ЗША, Катара, Паўночнай Афрыкі ці Азербайджана. Такім чынам, газавая зброя Пуціна аказваецца пакуль не такой сур’ёзнай.

Эванс-Прычард звяртае ўвагу і на іншы аспект. Змяншэнне попыту на газ распаўсюдзілася па ўсім свеце, выклікаючы змены ў паводзінах Кітая, Японіі, Паўднёвай Азіі і Лацінскай Амерыкі — і ўсё гэта дапамагае аднавіць баланс з меншым болем, чым многія баяліся.

Гэта адбываецца дзякуючы спалучэнню фактараў энергазамяшчэння і цэнавага механізму, што працуе праз узаемазаменны сусветны рынак звадкаванага газу. Японія запусціла АЭС, закансерваваныя пасля Фукусімы. А Кітай летась павялічыў здабычу ў вугальных шахтах. Сусветнае спажыванне газу складае 4100 млрд кубаметраў. Страты ад Расіі — прыкладна 130 млрд кубаметраў. Аказваецца, гэты разрыў можа быць ліквідаваны лягчэй, чым мяркуецца, — з ростам паставак звадкаванага газу.

Станаўленне ЗША як сусветнай газавай звышдзяржавы змяніла стратэгічны баланс сіл. Аналітык кажа, што гісторыя была б іншай, калі б Пуцін нанёс удар на некалькі гадоў раней, калі танны амерыканскі сланцавы газ у асноўным быў у пастцы ўнутры краіны з-за адсутнасці экспартных тэрміналаў.

Калі станоўчыя прагнозы спраўдзяцца, а ўрады правядуць пісьменную фіскальную палітыку, гэта падштурхне адчуванне таго, што інфляцыя падае і супакоіць магчымыя хваляванні насельніцтва.

Тым часам цэны на газ у Еўропе па-ранейшаму нашмат больш высокія, чым былі ў папярэднім дзесяцігоддзі. Таму відавочнай для аналітыка з'яўляецца патрэба як мага хутчэйшага разгортвання значна больш танных ветравых і сонечных батарэй, а таксама інфраструктуры зялёнага вадароду. Гэтак жа мае дапамагчы маштабнае вырашэнне пытанняў энергаэфектыўнасці і ізаляцыі будынкаў.

Спадар Эванс-Прычард адзначае пры гэтым, што глабальны рынак газу яшчэ можа зноў пачаць «кусацца», калі Кітай адкрыецца пасля лакдаўнаў, а цэнтральныя банкі перастануць узмацняць жорсткасць і свет акрыяе ад цяперашняй лёгкай рэцэсіі. Пуцін можа разыграць нафтавую карту супраць Захаду, што зноў падштурхне цэны на газ з-за неабходнасці замены паліва на электрастанцыях.

Але гэта здагадкі. Ф'ючарсны рынак газу пакуль гэтага не паказвае. Здольнасць Пуціна да энергетычнага шантажу значна знізілася паралельна са змяншэннем колькасці ракет для забойства ўкраінцаў.

Каментары1

  • Кот
    13.01.2023
    Пуцінскую расею трэба задушыць каб ад яе камня на камні не засталося

У Расіі выпадкова выдалі колькасць вайскоўцаў, якія зніклі без вестак?4

У Расіі выпадкова выдалі колькасць вайскоўцаў, якія зніклі без вестак?

Усе навіны →
Усе навіны

Лідарам па спажыванні трафіку ў Беларусі з'яўляецца чацвер4

Падаражэлі папулярныя крэдыты на жыллё

Манашак Свята-Елісавецінскага манастыра прагналі з кірмашу ў Польшчы45

Трамп паабяцаў «жорсткую расплату» ХАМАС, калі ізраільскія закладнікі не будуць адпушчаныя да ўступлення яго на пасаду2

Абвінавачанне ў атручванні чацвярых дзяцей у Краснаярскім краі выставілі іх бацьку2

Устанавілі тарыфы на платны прыём дактарамі3

«Будзе двоеўладдзе: Зурабішвілі паспрабуе перападпарадкаваць сабе дзяржапарат». Якія перспектывы пратэстаў у Грузіі3

Стыльная карэянка, што скарыла сэрцы гледачоў Алімпіяды, трапіла ў спіс «100 жанчын 2024 года»

Чым цяпер жыве доктар Мартаў?6

больш чытаных навін
больш лайканых навін

У Расіі выпадкова выдалі колькасць вайскоўцаў, якія зніклі без вестак?4

У Расіі выпадкова выдалі колькасць вайскоўцаў, якія зніклі без вестак?

Галоўнае
Усе навіны →