Aŭto22

Znakamity lichtarščyk z Bresta pakazaŭ svoj «Maskvič-412», ź jakim nie žadaje rasstavacca

Hetaha čałavieka znajuć mnohija ŭ Breście i daloka za jaho miežami, bo jon adziny ŭ našaj krainie (a mahčyma, i ŭ śviecie) pradstaŭnik źnikłaj sa zjaŭleńniem sučasnych technałohij prafiesii lichtarščyka. Amal 15 hadoŭ Viktar Kirysiuk kožny viečar uručnuju zapalvaje hazavyja lichtary. Roŭna ŭ tuju chvilinu, kali jon «ažyŭlaje» apošni lichtar na Savieckaj, vuličnaje aśviatleńnie jak pa čaraŭnictvie ŭklučajecca va ŭsim horadzie, piša av.by.

«Maskvič-408», jaki pieražyŭ savieckuju epochu. Usie fota: Ludmiła Nikałajčuk / av.by

Niezvyčajny rytuał zapalvańnia lichtaroŭ staŭ vizitnaj kartkaj horada nad Buham, a adziny ŭ svaim rodzie lichtarščyk u formie piatroŭskich časoŭ — žyvoj lehiendaj, simvałam śviatła i čaraŭnictva. Pahavorvajuć, jon navat žadańni vykonvaje…

Zachavalnik ahniu i kazačny čaraŭnik, u zvyčajnym žyćci Viktar Piatrovič — muž, baćka i dziadula, pravodzić volny čas na dačy, z zachapleńniem zajmajecca sadam i aharodam. A jašče jaho časta možna znajści ŭ haražy, dzie jon z entuzijazmam zajmajecca absłuhoŭvańniem i ramontam svajho «Maskviča», u jakoha, darečy, jość imia — Cmok!

— «Maskvič-412» 1991 hoda vypusku ja nabyŭ šeść hadoŭ tamu za $550, — raspaviadaje Viktar Piatrovič. — Da hetaha 13 hadoŭ ekspłuatavaŭ «Maskvič-2140». Toj svajo adjeździŭ… Paśla kupiŭ u susieda Volkswagen Golf II i praz tydzień jaho pradaŭ: nie majo, nie lažała duša! Staŭ šukać mienavita «Maskvič», na inšyja marki ŭžo nie hladzieŭ.

«Maskvič-412» vypuskaŭsia z 1967-ha na Maskoŭskim zavodzie małalitražnych aŭtamabilaŭ, paźniej pieranazvanym u Aŭtamabilny zavod imia Leninskaha kamsamoła. U suviazi ź vialikim popytam u 1967 hodzie ŭ Ižeŭsku była pabudavana novaja placoŭka, jakaja prystupiła da vytvorčaści «Maskviča-412» pa techničnaj dakumientacyi AZŁK. 

Ličyłasia, heta było źviazana z tym, što bolšaja častka pradukcyi samoha AZŁK išła na ekspart. Spatrebiłasia jašče adno pradpryjemstva, kab zadavolić popyt unutry krainy. Madel-412 vypuskałasia ŭ Ižeŭsku da 1997 hoda, u toj čas jak na maskoŭskim zavodzie aŭtamabil byŭ źniaty z vytvorčaści jašče ŭ 1976-m. Dziakujučy svajoj niepieraborlivaści i ciahavitaści hetaja mašyna karystałasia papularnaściu ŭ vielizarnaj armii ajčynnych aŭtamabilistaŭ, pratrymaŭšysia na kanviejery bolš za 30 hadoŭ.

— Čamu mašyna atrymała mianušku Cmok? — cikavimsia va ŭładalnika. 

— U 70-80-ch hadach usie, navat supracoŭniki DAI, tak nazyvali «Maskvičy». Musić, z-za vonkavaha padabienstva z hetaj mifičnaj istotaj. 

— A jašče 412-y nazyvali savieckim BMW… 

— Dy heta tak! U FRH u šaścidziesiatych hadach kampanija BMW mieła reputacyju vytvorcy nadziejnych, kamfartabielnych, dynamičnych i kiravanych siedanaŭ. U SSSR anałahičny imidž byŭ u «Maskvičoŭ». Ale sprava nie tolki ŭ hetym. 412-y «Maskvič» — udaskanalenaja viersija 408-ho. I asnoŭnaje adroźnieńnie składałasia ŭ inšym ruchaviku, pratatypam jakoha staŭ najnoŭšy pa tych časach niamiecki mator BMW M10.

Majučy pracoŭny abjom 1,5 litra, siłavy ahrehat abnoŭlenaha «Maskviča» moh pachvalicca mahutnaściu da 75 konskich sił. U pačatku 70-ch heta ličyłasia vydatnym pakazčykam! Dziakujučy mahutnamu ruchaviku 412-y staŭ samym chutkim sieryjnym aŭto ŭ SSSR i navat nabyŭ spartovuju słavu. Isnuje mierkavańnie, što pośpiech hety aŭtamabil zasłužyŭ mienavita za nieadnarazovy ŭdzieł u mižnarodnych rali: mahutny ruchavik madeli 412 upieršyniu dazvoliŭ savieckim spartoŭcam surjozna kankuravać z zachodnimi honščykami.

U 1968 hodu čaćviorka takich «Maskvičoŭ» udzielničała ŭ ciažkim rali Łondan — Sidnej. Z dvanaccaci kamand tolki čatyry dajšli da finišu, nie straciŭšy nivodnaj mašyny, — u tym liku savieckaja. Vielmi niadrenna ekipažy na «Maskvičach» vystupili praz dva hady i ŭ marafonie Łondan — Miechika. Potym — u šmatdzionnym rali «Tur Jeŭropy». Darečy, natatki z haziet pra hetyja znakavyja padziei Viktar Piatrovič bieražliva zachoŭvaje pad vokładkaj dla aŭtadakumientaŭ. 

— Niama aŭtamabilaŭ macniejšych i nadziejniejšych, čym tyja, savieckija, — upeŭnieny bieraściejec. — Mašynie bolš za 30 hadoŭ, a jana dahetul na chadu i štodnia ekspłuatujecca. Pa kuzavie nie iržavaja, nie varanaja. Dach jašče ŭ rodnaj farbie, a tak uviesnu sam farbavaŭ jaje. Kupiŭ farbu za 10 rubloŭ i valik za 2 rubli. Paśla znajomy pahladzieŭ i kaža: «Dyk ty sam mašynu lepš pafarbavaŭ, čym mnie admysłoŭcy!» A apošnija za praceduru, miž inšym, 600—700 dołaraŭ biaruć…

— Pieryjadyčna, viadoma, treba ruku prykładvać: to tarmazy papravić, to sčapleńnie… Ramontam zajmajusia samastojna. Liču, šafior pavinien u svaim aŭtamabili sam raźbiracca. U nas ciapier časta ŭ kiroŭcaŭ tolki kluč ad zapalvańnia ŭ ruce, a jak niešta z mašynaj zdarycca, nie razumiejuć, u čym sprava. Ja ŭ bahažniku zaŭsiody z saboj vadžu pryłady, roznyja zapasnyja častki na ŭsiaki vypadak, techničnyja vadkaści. 

— A dzie zapčastki na «Maskvič» bieracie? 

— Dyk znajści ich nie prablema! Mnohija, u kaho byli raniej «Maskvičy», addajuć detali biaspłatna. Niejak znajomy patelefanavaŭ, kaža, maŭlaŭ, tut źbirajucca taki «Maskvič», jak u ciabie, na mietałałom zdavać, pryjazdžaj dy biary što treba. A ŭvohule, i na aŭtarynku zapčastki možna znajści, kaštujuć jany niadoraha. Nižnija šaravyja apory mianiaŭ u minułym hodzie, kupiŭ u kijosku na rynku — kitajcy robiać! Dysk sčapleńnia niejak braŭ, vyrableny ŭ Sierpuchavie.

— Kudy čaściej jeździcie na mašynie? 

— Naohuł, jana mnie patrebna ŭ asnoŭnym dla dačy. Na pracu časam praściej na hramadskim transparcie dabracca: u centry prablemy z parkoŭkaj i probki ŭ hadzinu pik… Na Cmoku jezdžu jašče ŭ viosku ŭ Ivanaŭskim rajonie. Tak hetyja 400 km u dzień biez prablem «Maskvič» prachodzić. Krejsierskaja chutkaść 90 km/č, pajedzie i chutčej, ale pa instrukcyi nielha! 

A akramia hetaha, 412-y maje vielmi mocny kuzaŭ, dziakujučy čamu vydatna zarekamiendavaŭ siabie pry pieravozcy hruzaŭ. Abjom bahažnika — 350 ł, a pašpartnaja hruzapadymalnaść — 340 kh. Čatyry pasažyry i poŭny bahažnik bulby viazie, ja jašče pryčep čaplaju. 

Aŭtamabil žyvučy, z dobraj prachodnaściu. Pajechali my niejak pa hryby ŭ les. Znajomyja na krasoviery paŭnapryvadnym, a my na «Maskvičy»! Napieradzie vializnaja łužyna, niekatoryja pačali pieražyvać, maŭlaŭ, naŭrad ci vy tam na svajoj mašynie prajedziecie… A ja tuju łužynu biez prablem pieraadoleŭ! Uładalniki džypa vielmi ździvilisia.

— A jak siabie adčuvajecie ŭ haradskim patoku? 

— Staŭleńnie da «Maskviča» na darozie, viadoma, pakidaje žadać lepšaha. Niejkaja inšamarka, asabliva darahaja, nikoli za «Maskvičom» jechać nie budzie, abaviazkova treba abahnać! A ŭ cełym prablem niama. Mator pracuje spraŭna, cicha. Techahlad prachodžu raz u hod, jak naležyć. Tamaka, darečy, časta dziviacca, što mašyna ŭ takim dobrym stanie dla svajho vieku. Niejak supracoŭnik DAI spyniŭ mianie, pravieryŭ dakumienty i kaža: «A ja vas paznaŭ, bolš spyniać nie budu». Dy ja i nie parušaju nikoli, ałkahol naohuł nie ŭžyvaju, navat piva nie pju.

— A vydatak paliva vialiki? 

— Vydatak pa pašparcie — 7,5 ł na 100 km, z ulikam znosu ruchavika ja liču hruba — 10-11 litraŭ. Aŭtamabil pa ciapierašnich mierkach, musić, davoli marnatraŭny. Ale ja zaŭsiody kažu: niachaj krychu bolš za bienzin «jeść», zatoje jakaja ekanomija na zapčastkach i ramoncie!

— A ci praŭda, što kali pacierci huzik na vašym mundziry i zahadać žadańnie, to jano abaviazkova spraŭdzicca? 

— Pa staražytnym pavierji, čałaviek, jaki doryć śviatło, prynosić ščaście i pośpiech ludziam. Mnohija zahadvajuć žadańni, potym prychodziać, raskazvajuć, što spraŭdziłasia, dziakujuć. 

— Pra što prosiać? 

— Nie ŭsie ahučvajuć žadańni, dy i ŭ kožnaha jany svaje. Pamiataju, adna žančyna kryčała: «Chaču zamuž, chaču mašynu!» Spadziajusia, jaje mary ździejśnilisia. 

— A vy sami chacieli b pamianiać svoj «Maskvič» na bolš śviežuju i kamfartabielnuju madel? 

— Takoha žadańnia ŭ mianie niama. U mianie vialiki zapas zapčastak. Ramantuju, absłuhoŭvaju mašynu sam, viedaju jaje jak svaje piać palcaŭ. Tamu sensu mianiać aŭto nie baču. Hety «Maskvič» užo niby siamiejnik. Ja ź im razmaŭlaju, raskazvaju jamu, kudy jedziem. Kali dabirajusia da miesca pryznačeńnia, dziakuju, što davioz. Ja navat nie palu ŭ sałonie i nikomu nie dazvalaju.

— Sučasnyja aŭtamabili z elektronikaj ja nie lublu. Tut u mianie ŭsia mašyna na kantroli: zaradka, paliva, cisk, tempieratura. Ja ŭsio sam baču i praviaraju, nie čakaju, pakul niejkaja lampačka zaharycca ci piščać što-niebudź pačnie. 

Na kamfort taksama nie žalusia. Piečka jość, uzimku ciepłynia. Tut navat abdzimańnie na nohi majecca, unizie luk adčyniajecca. Siadzieńnie rehulujecca i raskładvajecca, možna palažać. 

— Moj 11-hadovy ŭnuk Maksim lubić jeździć sa mnoj na mašynie. Časta hladzić u internecie aŭtamabili, kaža: «Kali kuplu aŭta, to tolki «Maskvič»! Mama padaryła jamu vialikuju skarbonku, zaraz źbiraje na svajho «cmoka»…

— Dobra, kali nie ab novym aŭto, to ab čym vy marycie? 

— Jakija ŭ mianie mary… Chočacca miru, kab ludzi byli dabrejšyja adzin da adnaho, kab usie byli zdarovyja, a ŭ siemjach panavali spakoj i ščaście!

Kamientary2

  • Zły
    08.01.2024
    Dziadźka małajčyna, što rarytet tak dahladaje. Ale pavodle sučasnych standartaŭ biaśpieki "Maskvič" - heta kapsuła śmierci. U aryhinalnaj kamplektacyi tam nieinercyjnyja ramiani biaśpieki, pra paduški ŭvohule maŭču: ich u pryncypie niama
  • Žach
    08.01.2024
    Korč karču korč. Viečnaja mierzłata, nievierahodnaja rospač, paŭniejšaja bieznadziejnaść, praŭda, Maksimka ?

Hniłoje, zatoje niadoraha. Jak papuliscki ŭkaz Łukašenki ab abmiežavańni nacenki ŭpłyvaje na ŭsich udzielnikaŭ łancužka pastavak harodniny2

Hniłoje, zatoje niadoraha. Jak papuliscki ŭkaz Łukašenki ab abmiežavańni nacenki ŭpłyvaje na ŭsich udzielnikaŭ łancužka pastavak harodniny

Usie naviny →
Usie naviny

Rasijskaha špijona padłavili na haračym. Im akazałasia 16-hadovaja dziaŭčyna2

Darosły minčuk jeździŭ pa školnym biaspłatnym prajaznym. Zaraz zapłacić salidny štraf2

Biełaruskamu baskietbołu nastojliva paraili nie mieć spraŭ ź lehiendarnym trenieram Anatolem Bujalskim

Łaŭreata premii «Biełaruski spartyŭny Alimp» sudziać za seksualny hvałt1

U Hruzii kamandziry siłavikoŭ masava sychodziać u adstaŭku — syšoŭ i načalnik departamienta, jaki płanuje razhony5

«Davajcie damaŭlacca». Ci pojdzie Tramp na ździełku z Maduram, raz cisk vyniku nie mieŭ?1

Stała viadoma, čym zaraz zajmajecca były ministr zamiežnych spraŭ Ukrainy Kuleba

Niekalki dzion tamu ŭ centry Minska zaŭvažyli pacukoŭ. Ciapier im šukajuć dom, bo mohuć zahinuć

Prezident Litvy: Uzrovień pahroz u krainie raście pa paskoranaj trajektoryi 4

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Hniłoje, zatoje niadoraha. Jak papuliscki ŭkaz Łukašenki ab abmiežavańni nacenki ŭpłyvaje na ŭsich udzielnikaŭ łancužka pastavak harodniny2

Hniłoje, zatoje niadoraha. Jak papuliscki ŭkaz Łukašenki ab abmiežavańni nacenki ŭpłyvaje na ŭsich udzielnikaŭ łancužka pastavak harodniny

Hałoŭnaje
Usie naviny →