ZŠA padtrymali ŭltymatum afrykanskich krain prarasijskaj chuncie Nihiera. A jana spyniła ekspart uranu ŭ Francyju
U Afrycy naśpiavaje maštabny vajenny kanflikt, u jakim sutykajucca intaresy Zachadu, Rasii i Kitaja. Situacyja ź pieravarotam u Nihiery, čyje ŭranavyja radoviščy pakryvajuć značnuju častku atamnych patreb Jeŭropy, moža pryvieści da haračaj fazy hetaha supraćstajańnia ŭžo praz tydzień. Raskazvajem, što tam adbyvajecca ciapier.
Vajskovaja chunta Nihiera, jakaja zachapiła ŭładu ŭ krainie, abviaściła ab poŭnym spynieńni pastavak zołata i ŭranu ŭ Francyju, atamnaja enierhietyka jakoj zaležyć na tracinu ad uranavych krynic Nihiera. Pra heta 31 lipienia paviedamiła ahienctva Bi-bi-si sa spasyłkaj na zajavy putčystaŭ.
Zhodna ź imi, novyja abmiežavańni na ŭran i zołata jość adkazam na ekanamičnuju błakadu z boku krain Zachodniaj Afryki i spynieńnie supracoŭnictva z boku Francyi i Jeŭrasajuza.
Vajskovyja kamandziry Nihiera, jakija niadaŭna pryjšli da ŭłady ŭ hetaj byłoj francuzskaj kałonii, taksama aścierahajucca mahčymaha vajennaha ŭvarvańnia ŭ krainu, jakoje moža ździejśnić Francyja sa svaimi afrykanskimi sajuźnikami ŭžo praz tydzień.
«Zabarona na pastaŭku ŭranu i zołata ŭ Francyju — heta adkaz na ŭltymatum Ekanamičnaj supolnaści zachodnieafrykanskich krain (ECOWAS), jakaja zapatrabavała vyzvalić prezidenta Nihiera Machamieda Bazuma i adnavić kanstytucyjny paradak u krainie. U advarotnym vypadku sajuzny Francyi i Zachadu błok krain Zachodniaj Afryki moža ŭvarvacca ŭ Nihier užo praz tydzień», — piša ahienctva Bi-bi-si.
Ultymatum ECOWAS, u skład jakoha aficyjna ŭvachodzić 15 afrykanskich krain, taksama aficyjna padtrymali i ZŠA, jakija sumiesna z Francyjaj majuć u Nihiery vajskovyja bazy z hatovym da boju piersanałam.
Razam z tym kiraŭnictva putčystaŭ užo paśpieła abviaścić, što zrynuty imi ŭrad Nihiera niby daŭ dazvoł Francyi i jaje sajuźnikam na naniasieńnie vajennych udaraŭ pa miaciežnikach, jakija, darečy, nie chavajuć svaich prarasijskich nastrojaŭ. U pryvatnaści, rasijskija najmity z «Vahniera» ŭžo pavinšavali putčystaŭ z paśpiachovym pieravarotam i prapanavali im svaje pasłuhi.
Uvohule, cituacyja ŭ Nihiery sapraŭdy maje ŭsie šancy pieraraści ŭ bujny kanflikt kantynientalnaha maštabu, bo ŭ mahčymuju vajnu ŭ hetym vypadku ŭstupajuć nie tolki asobnyja afrykanskija krainy, a cełyja sajuznyja błoki z supraćlehłymi formami praŭleńnia i ŭpłyvovymi zastupnikami ŭ asobie suśvietnych zvyšdziaržaŭ i abjadnańniaŭ.
Raskazvajem, nakolki mahčyma pieratvareńnie situacyi ŭ Nihiery ŭ poŭnamaštabny vajskovy pieradzieł śfier intaresaŭ u Afrycy.
Fransafryka, Kanfiederacyja «Vahniera» i Kitaj
Nihier i jaho susiedzi pa hieahrafičnaj šyracie Paŭnočnaj Afryki źjaŭlajucca častkaj Sachiela (što aznačaje na arabskaj movie «miaža» albo «ŭźbiarežža») — afrykanskaha rehijona, jaki znachodzicca na poŭdzień ad pustyni Sachary i raspaścirajecca ad Atłantyčnaha akijana da Čyrvonaha mora.
U miežach hetaj linii žyvie kala 100 miljonaŭ čałaviek i raźmiaščajecca vielizarnaja kolkaść minieralnych resursaŭ, asabliva redkaziamielnych mietałaŭ, jak uran i inšyja (Nihier zajmaje siomaje miesca ŭ śviecie pa vytvorčaści ŭranu i zabiaśpiečvaje tracinu atamnych mahutnaściaŭ Jeŭropy).
Z kałanijalnych časoŭ na bolšaj častcy Sachiela daminuje Francyja, jakaja maje ciesnyja finansavyja, palityčnyja i vajskovyja suviazi z elitaj miascovych dziaržaŭ, u lik jakich uvachodzić i Nihier. Hetuju formu niepubličnaj apieki nad krainami Zachodniaj Afryki jašče nazyvajuć Fransafrykaj, ci prosta Francuzskaj Afrykaj.
Adnak daloka nie ŭsie miascovyja žychary i pradstaŭniki elity zachodnieafrykanskich dziaržaŭ staviacca stanoŭča da Francyi, uspaminajučy jaje złačynstvy ŭ Afrycy i ŭ kałanijalnaj, i ŭ sučasnaj epochach, a taksama vinavaciačy jaje ŭ ekanamičnych i sacyjalnych prablemach u rehijonie.
Mienavita na hetych nastrojach i niestabilnaści hulaje hałoŭnaja niefarmalnaja siła, niepasredna źviazanaja z Rasijaj, — PVK «Vahnier». Hetyja najmity niepublična i ad imia rasijskaj dziaržavy vystupajuć u roli «vyzvalencaŭ», padajučy Rasiju jak antyimpierskuju alternatyvu i ratavalnicu Afryki ad kałanizataraŭ.
I taki padychod miescami pracuje, niahledziačy na toje, što afrykanskaja sietka «Vahniera» i jaho mietady kiravańnia pa sutnaści takija ž kałanizatarskija i majuć takuju ž metu — zachop i kantrol nad resursami i terytoryjami, jakija vykarystoŭvajucca dla patreb i ambicyj Rasii.
- Naprykład, u bahataj resursami Mali, jakaja miažuje ź Nihieram, jašče ŭ 2021 hodzie adbyŭsia antyfrancuzski vajskovy pieravarot z udziełam vahnieraŭcaŭ, paśla jakoha novy vajskovy ŭrad vyhnaŭ z krainy francuzskija vojski, jakija znachodzilisia tam ciaham mnohich hadoŭ, i zatym staŭ adkryta padtrymlivać Rasiju.
- Albo Burkina-Faso, dzie «Vahnier» damoviŭsia ź miascovym časovym uradam, jaki taksama pryjšoŭ da ŭłady šlacham vajskovaha pieravarotu ŭ 2022 hodzie, ab zdabyčy karysnych vykapniaŭ i vyhnańni francuzskich dypłamataŭ i miedyja z krainy. Pry hetym Burkina-Faso ŭsio jašče jość čalcom ECOWAS (jakim kaliści była i Mali).
- Jość jašče Centralna-Afrykanskaja Respublika, ułady jakoj dajuć vahnieraŭcam zdabyvać i pradavać zołata, handlavać zbrojaj i dušyć miascovyja paŭstanckija hrupy.
- Taksama možna zhadać i Sudan, dzie najmity «Vahniera» kantralujuć radoviščy zołata i, pa infarmacyi zachodnich miedyja, udzielničali ŭ kłasičnaj sprobie vajskovaha pieravarotu, jakaja adbyłasia ŭ mai hetaha hoda i padčas jakoj u miascovym aeraporcie byŭ zabłakavany biełaruski pasažyrski samalot.
Jak adznačała jašče ŭ krasaviku vydańnie The Washington Post, pryvodziačy materyjały z adnaho sa źlitych sakretnych dakumientaŭ ZŠA, usie hetyja pieravaroty abo ich sproby, a taksama ŭvohule ŭsia dziejnaść PVK «Vahnier» u Paŭnočnaj Afrycy stavić pierad saboj metu stvareńnia tak zvanaj prarasijskaj Kanfiederacyi afrykanskich dziaržaŭ na ŭsioj linii Sachieli, dziakujučy jakoj Kreml atrymaŭ by pramy dostup da ŭsich resursaŭ, jakija tam znachodziacca, i adpaviedna moh by dyktavać usiamu śvietu ŭmovy.
Tamu dla Francyi i krain Zachadu, asabliva siońnia padčas vajny va Ukrainie, vielmi važna zachavać kantrol nad Nihieram albo dypłamatyčnym, albo vajennym šlacham, bo na konie nie tolki enierhietyčnaja biaśpieka Francyi ci Jeŭropy albo ryzyka paŭtareńnia mihranckaha kryzisu, a jašče i los demakratyj u Sachieli i ŭsioj Afrycy, jakija mohuć pa pryncypie damino całkam skacicca ŭ prarasijski ci kitajski aŭtarytaryzm.
Tym bolš što Francyja i jaje sajuźniki raniej užo mieli dośvied vajskovych uvarvańniaŭ u prablemnyja rehijony Afryki (ale nie zaŭsiody paśpiachovych, jak, naprykład, było ŭ Mali da prarasijskaha pieravarotu).
Naprykład, Francyja jašče ŭ 2014 hodzie ŭ ramkach apieracyi «Bachran» pravodziła vajennyja dziejańni i ŭ samim Nihiery, što, adnak, pryviało da značnaj kolkaści achviar i biežancaŭ u krainie. Ciapier u Nihiery znachodzicca 1500 francuzskich vajskoŭcaŭ. Jość i amierykanskija.
Razam z tym za situacyjaj u Nihiery naziraje i Kitaj, jaki taksama stvaryŭ mocnuju «kałanijalnuju» sistemu finansavaha, resursnaha, palityčnaha i miescami vajskovaha kantrolu ŭ Afrycy, ale pieravažna nad jaje ŭschodniaj častkaj.
Kanflikt pamiž Zachadam i Rasijaj razam z mahčymaściu maštabnaha pieradziełu śfier upłyvu ŭ Sachieli stvaraje dla Kitaja idealnyja ŭmovy dla ekspansii svajoj prysutnaści ŭ astatniaj Afrycy i zaklučeńni dadatkovych damoŭlenaściaŭ z bokam, jaki pieramoža, — ci z Zachadam, ci z Rasijaj.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary