Ci praŭda, što my vykarystoŭvajem tolki 10 pracentaŭ mozhu? Adkazvaje niejrabijołah
Ben Rejn — doktar navuk i niejrabijołah sa Stenfardskaha ŭniviersiteta. Jon papularyzuje navuku i viadzie navukova-papularny kanał pra mozh. Ben vyrašyŭ raźviančać try najbolš papularnyja mify pra jaho, piša Popular Mechanics.
Ben prasłaviŭsia ŭ 2020 hodzie, kali adzin ź jahonych rolikaŭ zavirusiŭsia. Z tych časoŭ jon pryśviaciŭ svaju płatformu aśviecie ludziej pa temach niejranavuk, stvarajučy zajmalnyja karotkija videaroliki dla bolš čym 600 000 padpisčykaŭ na TikTok.
Na svaim kanale Rejn vykryvaje niekatoryja šyroka raspaŭsiudžanyja mify pra naš mozh. Niekatoryja z hetych śćviardžeńniaŭ, naprykład, što pamier mozhu karelujecca ź intelektam, što ałkahol zabivaje kletki mozhu i što my zdolnyja da šmatzadačnaści, nie zusim dakładnyja. Jon raźvienčvaje try samyja papularnyja pamyłkovyja śćvierdžańni pra mozh.
Mif № 1: My vykarystoŭvajem tolki 10% našaha mozhu
Vierahodnaje pachodžańnie hetaha mifa možna adnieści da kanca 1800-ch hadoŭ, kali psichołahi Uiljam Džejms i Borys Sidys vykazali zdahadku, što siaredni čałaviek vykarystoŭvaje tolki častku svaich razumovych zdolnaściaŭ. Bolš čym praz stahodździe hety mif dahetul papularny. Da prykładu, u takich filmach, jak «Vobłaści ciemry», «Lusi» i «Telekiniez», hałoŭny hieroj raskryvaje ŭvieś svoj patencyjał i abudžaje svaje «zvyšzdolnaści».
Nasamreč my pastajanna vykarystoŭvajem 100 adsotkaŭ našaha mozhu.
Doktar Rejn kaža, što mozh vykarystoŭvaje vialikuju častku enierhii našaha cieła», tamu 10 adsotkaŭ chopić tolki na asnoŭnyja cialesnyja funkcyi, takija jak dychańnie. Kali b my vykarystoŭvali tolki 10 adsotkaŭ, to my b byli, pa-sutnaści, zombi.
Mif № 2: isnujuć ludzi, u jakich lepš raźvitaja pravaja ci levaja pałova mozhu
Mahčyma, vy čuli śćviardžeńnie pra toje, što ludzi pieravažna vykarystoŭvajuć adzin bok mozhu bolš, čym inšy, i toje, jaki bok vykarystoŭvajecca, časta vyznačaje rysy charaktaru. Praściej kažučy, «pravapaŭšarnyja» ludzi, jak praviła, bolš tvorčyja, a «levapaŭšarnyja» majuć bolš analityčny skład rozumu. Adnak mozh pracuje nie tak.
Nasupierak raspaŭsiudžanamu mierkavańniu, rysy vašaha charaktaru nijak nie źviazanyja z tym, jakoj pałovaj mozhu vy čaściej karystajeciesia.
Naadvarot, skanavańnie mozhu pakazvaje asiarodki aktyŭnaści albo na levym, albo na pravym baku, u zaležnaści ad taho, što robić čałaviek. Naprykład, kali praŭša piša, pry skanavańni zaharajecca vobłaść u levaj častcy mozhu, bo mienavita hetaja častka kiruje pravaj rukoj. A kali čałaviek kaža, aktyvizujecca častka levaha boku mozhu, bo mienavita tam znachodzicca moŭny centr čałavieka.
Mif №3: Prasłuchoŭvańnie kłasičnaj muzyki zrobić vašych dziaciej razumniejšymi
Na padstavie daśledavańnia, praviedzienaha ŭ 1993 hodzie, hrupa navukoŭcaŭ vyvučyła efiekt ad prasłuchoŭvańnia Mocarta i vyjaviła, što va ŭdzielnikaŭ palepšyłasia prastoravaje myśleńnie, ale tolki na čas. Vynik abros čutkami, a jany sparadzili mif, viadomy jak «Efiekt Mocarta».
Choć Mocart, mahčyma, i nie zrobić vašych dziaciej razumniejšymi, prasłuchoŭvańnie muzyki moža mieć inšyja stanoŭčyja efiekty dla niedanošanych dziaciej, dapamoža im pačaścić sercabićcio i palepšyć aralnaje karmleńnie.
Mozh niedanošanaha dziciaci jašče niedaraźvity i suviazi pamiž roznymi abłaściami słabyja. Ale ŭ adnym daśledavańni, kali niedanošanyja dzieci słuchali instrumientalnuju muzyku kožny dzień ciaham piaci dzion, funkcyjanalnaje skanavańnie mozhu pakazała, što ŭ mozhu hetych dziaciej ŭtvaryłasia bolš suviaziaŭ u paraŭnańni ź niedanošanymi dziećmi, jakija nie słuchali muzyku.
U pryvatnaści, mazhavaja sietka, jakaja reahuje na stymuły navakolnaha asiarodździa, była lepš źviazanaja ź inšymi sietkami, takimi jak sensarna-matornaja i słychavaja. Pa sutnaści, heta dapamahło ich mozhu chutčej dahnać pa ŭzroŭni raźvićcia mozh danošanych dziaciej, i jany zmahli chutčej pačać razumieć navakolny śviet.
Kamientary
zaraz baškoj nie trasie, ale praciahvaje słuchać vyklučna ciažkuju jakasnuju muzyku
ja heta da čaho... bo jość ža niamała takich babak (i nie tolki babak), što buduć kazać, što heta sataninskaja muzyka, što jana razburalna ŭździejničaje na mozh i ŭsio takoje. chacia nasamreč razburalna na mozh uździejničajuć roznyja śvieckija i carkoŭnyja prapahandysty i inšaja nizkajakasnaja papsa)