«U pamiežnikaŭ mahli ŭźniknuć da mianie pytańni». Jak biełarusy abychodnymi šlachami atrymlivajuć polski šenhien
Atrymać šenhienskija vizy biełarusam usio ciažej. Vyčarpaŭšy realnyja padstavy dla atrymańnia vizy, mnohija šukajuć abychodnyja šlachi — na žal, nie zaŭsiody lehalnyja. Biełarusy raskazali vydańniu Most, na što im daviałosia pajści, kab atrymać šenhienskuju vizu.
«Mianie paviažuć na miažy, i ja ciabie bolš nikoli nie ŭbaču»
Alina (tut i dalej imiony surazmoŭcaŭ źmienienyja) źjechała ź Biełarusi pa palityčnych pryčynach. Pryjechać dadomu, kab pabačyć siamju, jana nie moža, tamu viasnoj 2023 hoda stała šukać sposaby zrabić vizu mamie. Tady Polšča nie vydavała turystyčnyja vizy biełarusam.
«Spačatku ja šukała ludziej z kartaj stałaha pobytu, jakija mahli b zrabić mamie zaprašeńnie na haściavuju vizu, ale paźniej akazałasia, što na ŭsio moža pajści minimum čatyry miesiacy, — raspaviadaje dziaŭčyna. — Da taho momantu ja ŭžo paŭhoda nie bačyła mamu i čakać jašče niekalki miesiacaŭ nie asabliva chacieła».
Ad znajomych Alina daviedałasia, što ŭ Polščy jość ludzi, jakija robiać biełarusam pracoŭnyja zaprašeńni za hrošy. Spačatku jana nie razhladała surjozna takuju mahčymaść, ale paźniej usio ž paprasiła kantakt dziaŭčyny, jakaja hetym zajmajecca.
«Mnie było strašna, što hetyja ludzi akažucca ašukancami. Znajomyja, jakija dali kantakty «pamahataraŭ», zapeŭnivali, što jany nie pieršy hod hetym zajmajucca i bajacca naohuł nie varta. Jany robiać zaprašeńnie na pracu ŭ kampanii, u jakoj čałaviek nie budzie pracavać. Heta značyć, pracoŭnuju vizu jon atrymlivaje z turystyčnaj metaj. I da hetaha ŭ polskaha boku mohuć uźniknuć pytańni.
Ale niahledziačy na strach, ja ŭsio ž pahadziłasia pasprabavać i prapanavała mamie taki varyjant. Jana spačatku admoviłasia sa słovami «mianie paviažuć na miažy, i ja ciabie bolš nikoli nie ŭbaču», ale praz dva tydni ŭhavoraŭ pahadziłasia».
Pa słovach Aliny, u pakiet pasłuh uvachodziła pracoŭnaje zaprašeńnie za 340 rubloŭ, jakoje zrabili ciaham tydnia, zapis u vizavy centr kaštavaŭ jašče 250 rubloŭ. Taksama mama dziaŭčyny ŭ Alfa-banku samastojna aformiła hadavuju strachoŭku za 150 rubloŭ, 35 jeŭra skłaŭ konsulski zbor i jašče 11 jeŭra syšło na vizavy zbor pry padačy dakumientaŭ.
«Na ščaście, dziaŭčyna, jakaja dapamahała nam ź vizaj i nieabchodnymi dakumientami, zrabiła ŭsio vielmi chutka i ŭžo praź miesiac-paŭtara ŭsio było hatova».
Ale na hetym strachi i pieražyvańni siamji nie skončylisia. Pry pierasiačeńni polskaj miažy žančynu vyvieli z aŭtobusa i na praciahu hadziny razmaŭlali ź joj u zakrytym pamiaškańni. Supracoŭniki zadavali joj šmat pytańniaŭ: kudy i navošta jana jedzie, dzie budzie pracavać, kolki budzie zarablać i jak znajšła pracu.
«Mama vielmi niervavałasia i skazała im, što jedzie da dački. Paśla hetych słoŭ jany skazali: «A, tady ŭsio zrazumieła» — i, jak ja miarkuju, chacieli razvaročvać jaje. Na ščaście, hetaha nie adbyłosia — mama pačała kazać, što asnoŭnaja meta pajezdki ŭsio ž źviazanaja z pracaj, što jana budzie pracaŭładkavanaja ŭ Polščy na pasadu prybiralščycy i pieraličyła abaviazki, jakija byli prapisanyja ŭ jaje damovie. Pamiežniki joj pavieryli, i jana zmahła da mianie pryjechać».
«U dakumiencie było napisana, što ja budu pracavać sakratarom, a ja ledź-ledź mahła havaryć na polskaj»
Nastaśsia atrymała pracoŭnuju vizu padobnym čynam. Dziaŭčyna zimoj 2024 hoda źjazdžała ź Biełarusi, kab znajści pracu ŭ Polščy. Ale nie chacieła ź Biełarusi zajmacca pošukam pracadaŭcy, jaki moh by adpravić joj lehalnaje zaprašeńnie.
«Turystyčnuju vizu ja nie źbirałasia rabić. Pa-pieršaje, daviałosia b vielmi doŭha čakać svajoj čarhi dla padačy dakumientaŭ. Pa-druhoje, pa słovach znajomych, pracoŭnaja viza — heta chutki i nadziejny varyjant. Ułasna kažučy, ja niadoŭha dumała i pahadziłasia na jaho».
Dziaŭčyna ŭśviedamlała, što idzie na ryzyku, ale ličyła, što jana minimalnaja.
«Firmu, jakaja rabiła mnie zaprašeńnie na pracu, mnie raili znajomyja. Kansultant mianie papiaredžvaŭ, što ŭ pamiežnikaŭ mohuć uźniknuć da mianie pytańni. Kazaŭ: «Vy maładyja, adzinokija i heta vaš pieršy vyjezd u ES, tamu mohuć źviarnuć uvahu pry vydačy vizy i patelefanavać z udakładniajučymi pytańniami pa pracy».
Zapisvacca samastojna na padaču dakumientaŭ dziaŭčyna nie chacieła i šukała tych, chto moža joj u hetym dapamahčy. Praz znajomych jana znajšła niekalki kantaktaŭ pasiarednikaŭ. Košt ich pasłuh roźniŭsia.
«Ceny vahalisia ad 150 da 500 rubloŭ u zaležnaści ad typu vizy. Nakolki pamiataju, turystyčnaja była našmat tańniejšaja za pracoŭnuju, pry hetym mnie padčas kamunikacyi mała chto davaŭ choć niejkija harantyi. Časta na pytańni adkazvali tak: «My pasprabujem, ale ničoha nie abiacajem».
Dziaŭčyna ŭspaminaje, što i ŭmovy supracoŭnictva va ŭsich śpiecyjalistaŭ pa vizavych pytańniach adroźnivalisia. Adnyja kazali, što jaje zarehistrujuć, ale pry hetym jana i sama pavinna manitoryć sajt konsulskaha adździeła polskaj ambasady. Inšyja kazali, što Nastaśsi treba tolki zapłacić hrošy i ŭ patrebny momant być na suviazi.
«U vyniku za zapis u vizavy centr ja zapłaciła 460 rubloŭ, ale padać dakumienty ŭ patrebny dzień nie mahła z asabistych pryčyn, a pieranieści jaho nie było mahčymaści. Tamu za propusk svajoj daty na padaču dakumientaŭ mnie daviałosia zapłacić štraf u pamiery 200 rubloŭ. Paśla hetaha niepryjemnaha incydentu mnie paviedamili, što košt zapisu ŭ vizavy centr trochi ŭpaŭ».
Nastaśsi taksama daviałosia aformić hadavuju strachoŭku, zapłacić vizavy i konsulski zbory, a paśla čakać, kali ŭsio budzie hatova.
«Pašpart ź vizaj ja atrymała praz tydzień, a ŭžo praz paru dzion była ŭ Polščy. Na miažy ja vielmi niervavałasia, bo nie viedała polskuju movu i bajałasia, što pry nieabchodnaści nie zmahu adkazać na pytańni pamiežnikaŭ. Zbolšaha tak i atrymałasia. U mianie pytalisia, kudy i navošta ja jedu, jakaja ŭ mianie budzie pasada i abaviazki.
Samaje paciešnaje, što ŭ dakumiencie, jaki ja im dała, było napisana, što ja budu pracavać sakratarkaj i ŭ maje abaviazki buduć uvachodzić adkazy na pytańni. Pry hetym ja ź imi ledź-ledź mahła havaryć na polskaj, u asnoŭnym frazami «pryvitańnie-pakul». Viadoma, pamiežnikaŭ heta taksama vielmi źbiantežyła, tamu ja skazała im z dapamohaj pierakładčyka, što jedu da brata, jaki nibyta ŭžo pracuje ŭ hetaj kampanii, a taksama što płanuju vučycca ŭ palicejalnaj škole. Hety adkaz ich zadavoliŭ, i jany mianie prapuścili».
«Biełarusy znoŭ trapili pad haračuju ruku»
Pra toje, jakaja ciapier situacyja z vydačaj viz, žurnalist Most pahavaryŭ sa śpiecyjalistam u pytańniach atrymańnia šenhienskaj vizy ŭ Polšču Uładzimiram.
«Ź minułaha kastryčnika ludzi masava atrymlivajuć admovy, niahledziačy na dobra zroblenyja dakumienty. Vinoj tamu, jak mnie zdajecca, vizavy skandał, jaki razhareŭsia ŭ Polščy. Adčuvańnie, jak byccam biełarusy znoŭ vypadkova trapili pad haračuju ruku.
Niekatorych kiraŭničych asob abvinavacili ŭ niezakonnym afarmleńni viz mihrantam z Azii i Afryki. Paśla hetaha adrazu ž pavialičyłasia kolkaść admoŭ. Palaki ŭ razy skaracili kolkaść vydavanych viz i miescaŭ. Naprykład, da Novaha hoda, umoŭna, vizavy centr Minska vydzialaŭ na adzin tydzień 300 miescaŭ dla padačy dakumientaŭ, a ciapier — tolki 50, heta značyć u šeść razoŭ skaročanaja kolkaść vydzialanych miescaŭ.
Ciapier cikavaja situacyja z turystyčnymi vizami. Palaki adnavili ich vydaču ŭ vieraśni 2023 hoda, ale kali raniej konsułam było dastatkova prosta padać broń hatela, to ciapier jany patrabujuć paćviardžeńnia apłaty. Heta značyć, ciapier čałaviek pavinien sabrać dakumienty, źniać i apłacić apartamienty, raśpisać maršrutny list i, vierahodna, urešcie ŭsio adno atrymaje admovu.
Zychodziačy z maich nazirańniaŭ, ź vieraśnia i až da Novaha hoda pa turystyčnych vizach było kala 90% admovaŭ. Paśla Novaha hoda kolkaść admovaŭ skaraciłasia, ale vizy ŭ asnoŭnym vydajuć pad pajezdku. Kali raniej jaje možna było atrymać na dva, try, piać hadoŭ, to ciapier hetaha i blizka nie adbyvajecca.
Ja nie baču pieradumoŭ, što ŭ hetym hodzie niešta źmienicca ŭ lepšy bok. Chutčej za ŭsio, usio zastaniecca albo na takim ža ŭzroŭni, albo stanie horš. Naprykład, pavialičacca pravierki. Mnie zdajecca, što paśla vizavaha skandału na palakaŭ vielmi mocna ciśnie Šenhien-zona. Tamu jany ciapier pavinny pakazać, jakija jany dobryja, jak jany ŭsio robiać pravilna i nie puskajuć u ES usich pahałoŭna».
«Ašukancy źnižajuć ceny ŭ dva razy»
Uładzimir kaža, što na fonie vysokaha popytu na pasłuhi vizavych pasiarednikaŭ źjaŭlajecca šmat ašukancaŭ. Jamu viadomyja vypadki, kali psieŭdaśpiecyjalisty znachodzili ludziej u čatach i hrupach, a paśla pisali im paviedamleńni takoha źmiestu:
«Dobry dzień, ja baču, što vy chočacie zapisacca na vizu. My jakraz hetym zajmajemsia. Rekłamu nie dajem, tamu što za jaje treba płacić, zatoje ceny ŭ nas nižejšyja, čym u astatnich».
«Zvyčajna hetyja ašukancy źnižajuć ceny ŭ dva razy, — raskazvaje Uładzimir. — Ludziam heta padabajecca, i jany z radaściu płaciać im 100% pieradapłaty, a potym dziviacca, što paśla hetaha im nichto nie adkazvaje na paviedamleńni, a viza ŭ pašparcie sama nie źjaŭlajecca. Ja pra takija historyi stabilna daviedvajusia kožny tydzień».
Siarod padmanutych, pa nazirańniach Uładzimira, jość i tyja, chto zusim nie atrymaŭ zaprašeńnie, i tyja, kamu vysłali fiktyŭnyja dakumienty.
Kamientary