«Aleksin — heta Viktar, Tapuzidzis — heta Dźmitryj». Zachaplalnaja historyja biznesu Paŭła Tapuzidzisa
Minfin ZŠA unios u sankcyjny śpis biznesmienaŭ Paŭła Tapuzidzisa i Viktara Piatroviča. Heta adny z samych bahatych i samych zakrytych ludziej krainy. «Naša Niva» raskazvaje ich raniej nieviadomuju historyju, napisanuju sa słovaŭ biełaruskich bankiraŭ, mieniedžaraŭ i biznesmienaŭ. «Heta nie Šakucin i nie Baskaŭ. Heta čałaviek inšaj kultury», — apisvajuć jany Tapuzidzisa. Raskryłasia i zahadka doma za bietonnym płotam na parkoŭcy «Karony» na Kalvaryjskaj.
Mostabudaŭnik z Asiecii
Prodki Tapuzidzisa pa baćkoŭskaj linii — hreki z terytoryi siońniašniaj Turcyi. U 1920-ch jany biehli ad etničnych čystak u adzina mahčymym kirunku, na saviecki Kaŭkaz. Z prychodam da ŭłady Stalina bolšaść ź ich vysłali ŭ Sibir i Kazachstan, mocna praredziŭšy papulacyju savieckich hrekaŭ.
Vielmi mała kamu ź ich udałosia acaleć dvojčy. Prodki Tapuzidzisa — z takich. Sam budučy biznesmien naradziŭsia i vyras u takim acalełym hreckim siale ŭ Asiecii.
U Biełarusi apynuŭsia tamu, jak potym kazaŭ sam Tapuzidzis, što treba było niekudy pastupać, a tolki ŭ krainie daloka na zachadzie SSSR, u Biełarusi, byŭ šaniec uleźci va ŭniviersitet z takim pachodžańniem.
Advučyŭsia ŭ Palitechu i zastaŭsia. Za savietami Tapuzidzis rabiŭ karjeru ŭ dziaržaŭnaj budaŭničaj arhanizacyi, zajmaŭsia ŭźviadzieńniem mastoŭ i dasłužyŭsia da načalnika ŭpraŭleńnia.
«U 1980-ja, kali mnie było trochi za 20, my z mužam jašče nie byli bahatymi i vielmi radasna žyli. Dziesiać hadoŭ pražyli ŭ Minsku na Aŭtazavodzie — u maleńkim domie baračnaha typu na čatyry siamji. Tam naradzilisia dzieci. Žyli ad zarobku da zarobku. Z pački tvarahu piakli haru najsmačniejšaha piečyva, dzialilisia z susiedziami receptami tannaha sałatu ci baršču. Kali naradziŭsia Paŭlik, u nas nie było navat padhuźnikaŭ. Časam ich pryvozili z Polščy, ale nadziavali tolki ŭ palikliniku», — voś tak apisvała ŭmovy, u jakich žyŭ budučy miljarder, jahonaja žonka, nastaŭnica Iryna Tapuzidzis.
Na momant raspadu SSSR Paŭłu Tapuzidzisu było 35 hod. Va ŭmovach adkrytaha rynku i masy mahčymaściaŭ mostabudaŭnik plunuŭ na pracu, jakaja ŭžo nie davała statusu i nie abiacała hrošaj. Pajšoŭ šukać siabie u kamiercyi.
Pieršyja vienčury Tapuzidzisa byli prymityŭnymi, drobnymi i samatužnymi, biez šancu vyraści ŭ niešta vialikaje: pachavalnyja vianki, cacki.
«Hrecki biznes»
Ščaślivuju pucioŭku ŭ vyšejšuju biznes-lihu Tapuzidzis atrymaŭ nie zusim vypadkova. Tut była svaja zakanamiernaść. Reč u tym, što cyharety pa ŭsim śviecie — heta hrecki biznes.
Navat daloki ad śfiery čałaviek uspomnić, što znakamity druhi muž Žaklin Kienedzi, miljarder Arystociel Anasis — spadčynny tytuniovy mahnat. Jahonyja baćki, darečy, taksama biehli ad turkaŭ, kinuŭšy ŭ Małoj Azii svaje tytuniovyja płantacyi.
Vykanaŭčy dyrektar i staršynia praŭleńnia tytuniovaha hihanta Philip Morris International — hrek Andre Kałancopułas. Na kamandnych vysotach u rasijskim tytuniovym biznesie taksama šmat hrekaŭ.
Hreckaja dyjaspara adna z samych staražytnych i mocnych u śviecie, paraŭnalnaja z habrejskaj ci armianskaj. Hreki ad svajho ŭźniknieńnia raśsialalisia pa śviecie.
Tamu kali ŭ maładuju dziaržavu paciakli pieršyja aptovyja pastaŭki zachodnich cyharet, jeŭrapiejskija hreki prosta nie mahli znajści najlepšaj kandydatury ŭ partniory na miescy, čym hrekamoŭnaha Paŭła Tapuzidzisa.
«Kali adkinuć śmiešnyja rečy, to surjozny biznes Tapuzidzis pačaŭ z aptovych pastavak cyharet u Biełaruś. Usie, chto ŭ niešta vyras, pačynali z pastavak.
Potym usie ahledzielisia, prykinuli, kudy ruchajecca śviet — u roźnicu. I pačali dumać, jak adkryć roźnicu i jak pabudavać vytvorčaść. Treba razumieć i intaresy zachodnikaŭ: a našto im hublać na łahistycy, kali možna niešta vyrablać na miescy?
Z hrodzienskaj fabrykaj tady nie damovilisia. British American Tobacco (BAT) i Japan Tobacco International (JTI) zrabili staŭku na Tapuzidzisa. Fabryka vyrasła z hetaha supracoŭnictva.
Tym bolš što niešta prymityŭnaje, bieź filtra, jany ŭžo i sami rabili. Takim čynam, partnior užo byŭ, hreki za jaho paručalisia i navat dapamahli hrašyma.
Pa sutnaści, zastavałasia padzialicca technałohijami dla vyrabu. Tapuzidzis źviazaŭsia adrazu ź dźviuma hihanckimi karparacyjami. Byli miesiacy, kali i tyja, i tyja jeździli ŭ Minsk pa čarzie», — apisvaje pieršyja etapy rostu Tapuzidzisa naš surazmoŭca, jaki 10 hod pracavaŭ u «Tytuń-Invieście».
Sumiesnaje biełaruska-amierykanskaje pradpryjemstva «Tytuń-Inviest» źjaviłasia ŭ 1997 hodzie. Fabryka z zachodnim abstalavańniem adkryłasia ŭ 2001-m. Jana vypuskała ŭłasnuju pradukcyju — cyharety «Karona» i «Fort», a taksama brendy, pravy na jakija naležać BAT i JTI. Z časam amierykancy vyjšli z doli.
Dachody działkam, huzy — na Tapudzisa
«Sam saboju heta biznes nie vielmi vysokamaržynalny, jak by kamu ni zdavałasia. Tut sens u tym, što zarabić jamu dapamahli abstaviny i štarmavyja adnosiny Biełarusi z Rasijaj», — apisvaje pryčyny dalejšaj udačy inšy naš surazmoŭca.
«Kali źviarnuć uvahu, to tolki paśla 2020 hoda pajšło aktyŭnaje zroščvańnie z Rasijaj i pavyšeńnie ŭ nas akcyzaŭ na tytuń i ałkahol. Raniej ich nie padymali, heta było viečnaje pytańnie na pieramovach — adno ź niešmatlikaha, što Rasija prasiła ŭ Biełarusi», — tłumačyć były supracoŭnik «Tytuń-Inviesta».
Hranicy pamiž dziaržavami niama. Voś i atrymlivaŭsia taki dzivosny win-win-win: dziaržava vydaje praźmiernyja kvoty; Tapuzidzis robić hrošy na abjomie; karparacyi, jaki atrymajuć z abjomaŭ, taksama ŭsim zadavoleny i nie piknuć; nabližanyja da Łukašenki działki honiać heta na prodaž u Rasiju i nažyvajucca.
«Kantrabanda — varjackija prybytki, ale ja nie naziraju, kab jany asiadali ŭ Tapuzidzisa, — ličyć były supracoŭnik «Tytuń-Inviesta». — Tut taksama treba razumieć, jak uładkavanaja sistema. Fabryka robić adnosna tannyja cyharety i zarablaje na abjomie, ale voś kamu jana ich budzie adhružać? Chto ich paviazie dalej i zarobić na delcie cenaŭ z Rasijaj? Heta ŭžo pytańnie časta palityčnaje i schavanaje ad hramadstva.
Bo faktyčna jość cełaja prasłojka schavanych ad vačej działkoŭ (apošnim časam — členaŭ chakiejnych kamand małodšych Łukašenkaŭ), jakija i zarablajuć na roźnicy cenaŭ. A ŭsie huzy padajuć na Tapuzidzisa.
Prava ŭziać cyharety na zavodzie — heta premija dla nabližanych z časoŭ, kali zamacavałasia ŭłada siamji, kali patrabavańniam stała niemahčyma admaŭlać», — ličyć były pracaŭnik «Tytuń-Inviesta».
Viktar Piatrovič — adzin z samych efiektyŭnych mieniedžaraŭ u krainie
Jak Tapuzidzis paznajomiŭsia sa svaim partnioram Viktaram Piatrovičam, nam dakładna nieviadoma. Ale miarkujučy pa vypiskach ab miescach pracy z bazaŭ «Biełpoła», užo z 1994 hoda Piatrovič pracavaŭ razam z Tapuzidzisam. Bolš hetaja para nie razydziecca. Piatrovič na 8 hod maładziejšy za Tapuzidzisa, ciapier jamu 59 hadoŭ.
Viktara Piatroviča tyja, chto ź im pierasiakaŭsia, apisvajuć jak intravierta, jaki ciažka sychodzicca ź ludźmi. Ale pry hetym hienijalnaha ŭpraŭlenca.
Dakładna viadoma, što bolšuju častku žyćcia kampanii «Tytuń-Inviest» apieracyjnym kiravańniem zajmajecca mienavita Piatrovič, pryčym jon adkazvaje za roznapłanavyja prajekty. A za Tapuzidzisam — vyznačeńnie stratehii i kamunikacyja. U parafiju Piatroviča jon nie lezie.
Zabaŭna, ale Piatrovič choć i absalutna niepubličny, žyvie amal na publicy — jamu naležyć toj samy dom ź biełaj cehły na parkoŭcy «Karony» na Kalvaryjskaj, jakaja adkryłasia ŭ 2006-m.
Jaho zdolnaści spatrebilisia i raskrylisia tady, kali byŭ sfarmiravany pieršasny kapitał kampanii, zarobleny na tytuni. Pašyracca im nie davali, prychodziłasia vybirać, u što inviestavać dalej.
«Piatrovič — adzin z samych efiektyŭnych mieniedžaraŭ u krainie. Usia apieracyjnaja častka biznesaŭ na im. I ŭsio, što jon robić, arhanizavana vielmi dobra. Nu voś taja ž «Karona» — kab z nula zrabić taki prajekt, treba być vybitnym arhanizataram.
[Zaharadny kłub] «Robinsan Kłab» — nie viedaju, nakolki tam biznes prybytkovy, ale jon žyvy. Tytuniovaja fabryka, budaŭnictva, charčavańnie… Heta pradstaŭnik taho redkaha typu mieniedžaraŭ, jakija mohuć vieści samyja roznapłanavyja biznesy, i ŭsio ŭ ich udajecca. Nu, moža tolki prodaž techniki nie ŭźlacieŭ», — daje charaktarystyku Piatroviču adzin ź viadomych biełaruskich bankiraŭ.
«Karona» — aryjencir dla haliny
«Viadoma, toje, što pačatak kapitału Tapuzidzisa ź Piatrovičam zrobleny na cyharetnym biznesie, ich nie ŭpryhožvaje. Ale kali hladzieć na toje, kudy jany pryjšli ŭ vyniku… Zrabili Minsk inšym. Cełaja vialikaja halina biznesu — rytejł, — stała raŭniacca na «Karonu», jakaja pakazvała, u jakim kirunku pavinien ruchacca handal, što takoje pa-sapraŭdnamu dobraja krama.
U Maskvie takija ŭžo byli, u Ryzie byli, a ŭ Minsku nie było.
Nie Čyž («Prastor» — «NN») zrabiŭ pieradavuju kramu, nie Vasilko («Jeŭraopt» — «NN»), a Tapuzidzis ź Piatrovičam usim pakazali. U pryncypie, u našych šyrotach dziaržavu zaŭsiody viali napierad nie cary, a Strohanavy. I voś dla mianie Pavieł Hieorhijevič — heta pieradusim taki sapraŭdny kupiec, jaki spryjaje raźvićciu biznesu, a praź jaho — hramadstva i krainy. Jon pašyraje cyvilizacyjnaje pole», — apisvaje ŭzychod «Karony» vieteran minskaha biznesu.
Pa-mieniedžarsku cikava, jak vyrastali «Karony». Tady ŭ rytejł sprabavali ŭleźci ŭsie, u kaho źjavilisia hrošy — nijakich unikalnych barjeraŭ dla ŭvachodu ŭ sietkavy handal niama, patrebnyja tolki finansy i ekśpiertyza.
Čytajcie taksama: «Čamu klocki daražejšyja za sušy? Što, tvaje baćki sušy jeli?!» Pavieł Tapuzidzis pra bitkojny, biełaruskuju movu i mačanku
«I jany, choć i z ahladkami, usio rabili sami. A nie jak mnohija: vypišam sabie mieniedžaraŭ z Rasii, jakija nam naładziać pracesy, usio zapracuje, a my budziem hrušy źbivać i ličyć hrošy.
«Prastor» tak rabiŭ, naprykład. I ničoha ŭ ich nie vyjšła. «Karona» pajšła svajoj darohaj, biez varahaŭ, ź biełarusami», — daje charaktarystyku Piatroviču mieniedžar adnoj z rytejlerskich sietak.
«Kali tolki ŭkaraniaŭsia ciapier užo zvykły farmat hipiermarkietaŭ — heta 6—8 tysiač kvadratnych mietraŭ, to prosta nie było takich budynkaŭ u krainie. I deviełapieraŭ, jakija ŭzvodziać pad patreby sietki, taksama nie było. Treba było samim budavać. A heta ryzyka — nichto nie rabiŭ takoha. Usie hladzieli: udasca ci nie ŭdasca, uźlacić ci nie ŭźlacić?», — dadaje inšy surazmoŭca.
Tapuzidzis — dalaravy miljarder ci nie?
U 2015 hodzie Pavieł Tapuzidzis u razmovie z «Našaj Nivaj» ahučvaŭ pierakanańnie ŭ tym, što najbližejšym časam stanie miljarderam.
Čytajcie taksama: Pavieł Tapuzidzis: «Vydam zahad i prymušu ciabie lubić biełaruskuju movu»
Ci ŭdałosia heta jamu? Možna pasprabavać padličyć.
Siońnia «Tytuń-Inviest» razam sa svaimi «Karonami» — adzin z samych vialikich pa płoščach biznesaŭ u krainie. U Tapuzidzisa i Piatroviča 18 handlovych centraŭ pa krainie, prykładna stolki ž kram. Tytuniovaja fabryka, niekalki hatelaŭ, inšaja kamiercyjnaja nieruchomaść. Minskija deviełapiery ličać, što na dvaich Tapuzidzisu i Piatroviču naležać kala 900 tysiač kvadratnych mietraŭ nieruchomaści pa krainie, a pa-sapraŭdnamu bahatymi jany pačali rabicca ź siaredziny 2010-ch, kali streliŭ rytejł.
«Dumaju, ich abodvuch u najlepšy čas u zaležnaści ad kanjunktury možna aceńvać na dva z pałovaj miljardy. U horšy čas niestabilnaści, jak ciapier, technična jany buduć kaštavać miljard-paŭtara. Tak što svajoj mary, dumaju, jany dabilisia», — acaniŭ košt biznesaŭ «Tytuń-Inviesta» naš surazmoŭca z pryvatnaha banka.
Pieraplacieńni z Łukašenkam
Rytejł i budaŭnictva ŭ Biełarusi— heta takija biznesy, u jakich niama barjeraŭ dla ŭvachodu, zaniacca imi moža luby. A voś tytuniovy biznes — nie adkrytaja tema, jana zarehulavanaja składanymi miechanizmami licenzij i kvot.
A pakolki ŭ Biełarusi, kažučy «dziaržava», maješ na ŭvazie siamju Łukašenkaŭ, to luby biznesmien, jaki mieŭ ź joj adnosiny, u vačach hramadstva pačynaŭ usprymacca jak asoba, blizkaja da siamja dyktatara. Časta Tapuzidzis sam davaŭ nahody tak dumać.
«Pabudavać katok na 4-m paviersie było nie majoj idejaj. Heta było, možna tak skazać, pažadańnie prezidenta, kali jon mnie ŭčastak vydzialaŭ», — apisvaŭ Tapuzidzis abstaviny atrymańnia ziamli pad «Karonu-Zamak» nasuprać Pałaca Niezaležnaści.
Jon ža zasiadaŭ u vybarčych kamisijach na vybarach, pačynajučy z 2010 hoda. Učastak znachodziŭsia ŭ minskim Sucharavie. Tapuzidzis byŭ kiraŭnikom kamisii, ale sam, jak kažuć, umudraŭsia nikoli nie padpisvać vynikovyja pratakoły, a na adnych z vybaraŭ kandydat «suprać usich» atrymaŭ u jaho niečuvanyja 20%.
«Naša Niva» niekalki razoŭ pisała repartažy i intervju z učastka, na jakim staršynstvavaŭ Tapuzidzis.
Praŭda, u 2020-m ni Tapuzidzisa, ni jaho supracoŭnikaŭ u vybarčaj kamisii ŭžo nie było.
Dla čaho biznesmien siadaŭ u kamisiju? Voś što pra heta dumajuć jahonyja kalehi.
«U Tapuzidzisie niešta žyvie ad savieckaha čynoŭnika, jamu zrazumiełyja ŭsie hetyja psieŭdaaktyŭnaści. Ja dumaju, što ŭ časy SSSR i paźniej u jaho byŭ vopyt zasiadańnia ŭ vybarčych kamisijach. I što takoje spraviadlivyja vybary, jon taksama cudoŭna viedaje.
Ale znoŭ ža, realpolitik — heta było i pytańnie jaho vyžyvańnia. U jaho taki biznes, jaki z adnaho boku zaŭsiody treba abaraniać ad dziaržavy, ź inšaha — biznes całkam ad jaje zaležyć.
A jašče i vyras mocny kankurent ŭ asobie Alaksieja Aleksina, jaki voś užo dakładna blizka ź siamjoj.
Tapuzidzis, na moj pohlad, sprabavaŭ hulać tymi ž kartami, chacia b kab pakazać, što «ja taksama nie dysident», kali Łukašenka raptam spytaje charaktarystyku na jaho, kab vyrašyć los. A toje, što Aleksin nosić [dyskredytujučyja Tapuzidzisa papiery] — ja nie sumniajusia. Jany nie razmaŭlajuć pamiž saboj», — kaža adzin z našych surazmoŭcaŭ.
«U śvicie starejšaha Łukašenki Tapuzidzisa nikoli nie było, u pieršaje koła jon nie ŭvachodziŭ. Dumaju, i sam nie imknuŭsia, i pry dvary jaho nie da kanca razumieli — uschodni čałaviek, inšaj parody, nie niejki tam Čyž», — ličyć jon.
«Aleksin — heta Viktar, Tapuzidzis — heta Dźmitryj»
Ale ŭ losavyznačalnyja dla biznesu pieryjady ŭ jaho zdaralisia momanty blizkaści ź Dźmitryjem Łukašenkam, ź jakim jon syšoŭsia na hlebie finansavańnia Prezidenckaha spartovaha kłuba. Arhanizavana heta tak, što z 2% abaviazkovaha padatku na nieruchomaść ty aficyjna, pa svaim vybary, možaš pałovu płacić nie ŭ biudžet, a na sport. I Tapuzidzis, kaniečnie, vybraŭ pravilnaha adrasata dla płaciažoŭ.
«Heta zakłała padmurki adnosin, a Dźmitryj da taho ž ubačyŭ u Tapuzidzisie nieardynarnaha surazmoŭcu, tamu što Pavieł Hieorhijevič sapraŭdy vielmi cikavy čałaviek i navat, ja b skazaŭ, mudry. Viedaje ekzatyčnyja movy, pryjacielstvuje z uschodnimi biznesmienami. U Biełarusi bolš takich fihur niama», — miarkuje značny minski biznesmien, jaki paśla kryminalnaj spravy i karotkaj adsiedki vyjechaŭ žyć za miažu.
«Ja dumaju, pieryjadyčna jamu treba aktyŭniej padtrymlivać adnosiny ź Dźmitryjem, tamu što ž situacyja jakaja: u Viktara Łukašenki jość svoj tytuniovy favaryt u vyhladzie Aleksina. I jany vielmi aktyŭna sprabujuć źniać Tapuzidzisa z doški, kab Aleksin zastaŭsia manapalistam.
Adnosiny ź Viktaram u Paŭła Hieorhijeviča vielmi prachałodnyja, jaho dušać, prymušajuć pradać fabryku. Ja viedaju, što Aleksin niekalki razoŭ sprabavaŭ kupić zavod pa dyskontnaj canie. Tapuzidzis nie zdajecca i, ja dapuskaju, biehaje da Dźmitryja, kab zdymać pahrozu. Mahčyma, ź im tak hulajucca», — dadaje adzin z byłych mieniedžaraŭ «Tytuń-Inviesta».
Letaś «Naša Niva» paviedamlała, što tytuniovy biznes Tapuzidzisa apynuŭsia ŭ składanaj situacyi praz kułuarnyja hulni Aleksina.
«Paśla ŭviadzieńnia sankcyj na kalij i drevaapracoŭku ŭźnikła situacyja, kali kantrabandu prosta niama kudy «zašyvać» — praz hranicu mała što jedzie. […] Takim čynam źjavilisia zvyšabjomy, jakija raniej išli na Zachad. Ich ciapier treba realizoŭvać na ŭnutranym rynku, a taksama akuratnieńka pichać u Rasiju, jakaja heta nie vielmi lubić. A stolki cyharet na ŭnutranym rynku nie treba — tamu Aleksin nie vielmi pa-džentlmiensku dušyć Tapuzidzisa, karystajučysia svaim upłyvam i blizkaściu da ŭpłyvovych asob na samym viersie», — raskazvali «Našaj Nivie» surazmoŭcy z dadzienaj śfiery.
Čytajcie taksama: Aleksin dušyć Tapuzidzisa. I blizki da pośpiechu
«Prosta prykryć fabryku Tapuzidzisa niemahčyma. Vyšukvajecca zakonny sposab abmiežavać mahčymaści kankurenta, a ŭ stratehičnaj pierśpiektyvie — pastavić na kaleni i vykupić.
Sens u tym, što i hrodzienskaja dziaržaŭnaja fabryka «Nioman», i «Inter-Tabaka» Aleksina pracujuć zhodna z vydadzienymi kvotami. A voś u Tapuzidzisa na fabryku kvotaŭ užo niama i novych amal nie vydajuć.
Zavod «Tytuń-Inviesta» ŭžo katory miesiac prastojvaje pad vyhladam «madernizacyi i ramontu», a pa fakcie — staić, bo nie vydajuć kvot», — raskazali abaznanyja krynicy.
«Našaj Nivie» taksama stała viadoma, što Aleksin adabraŭ u Tapuzidzisa prava pradavać vyrablenyja «Tytuń-Inviestam» cyharety ŭ inšyja, aproč «Karony», sietki. A prodaž u astatnija sietki dyrektyŭna išoŭ praz struktury Aleksina.
Čytajcie taksama: Krynicy: Aleksin choča adabrać u rytejła prava pradavać cyharety i całkam zabrać rynak, dla hetaha pišacca asobny zakon
«Tak što Viktar z Aleksinym jaho choć i nie źniali z doški, ale mocna padrezali. Dumaju, Dźmitryj dapamahaŭ u adstojvańni. Usie ličać, što Aleksin — heta Viktar, Tapuzidzis — heta Dźmitryj», — miarkuje naš surazmoŭca z bankaŭskich kołaŭ.
Jak biznes u Biełarusi atrymlivaje ŭčastki pad zabudovu?
Starejšy Łukašenka ŭ daŭnija časy niekalki razoŭ sustrakaŭsia z Tapuzidzisam. Heta traplała na kamiery aficyjnych ŚMI.
«Niekali jaho Łukašenka prymaŭ, Tapuzidzis tady pazicyjanavaŭ siabie hołasam kamiercyi z prostymi dumkami, što nie moža dziaržava być i rehulataram, i ŭładalnikam, što praviły dla ŭsich pavinny być adny, što sudy pavinny narmalna raźbirać sprečki pamiž dziaržaŭnymi i pryvatnymi subjektami», — uspaminaje surazmoŭca «Našaj Nivy».
Dla čaho biznesoŭcy pahadžajucca na takija sustrečy ci dabivajucca ich?
«Dumaju, Tapuzidzis razhladaŭ heta jak uniosak u zachavańnie taho, što maje. Nu i imknuŭsia zrabić pryjemna «Karonaj» u Škłovie i ladovymi koŭzankami», — kaža čałaviek, jaki viedaje abstaviny sustrečy z Łukašenkam, jakija nie pakazali pa BT.
Čytajcie taksama: Tapuzidzis: Prajekt, jaki abmiarkoŭvaŭsia z Łukašenkam, budzie realizavany ŭ Škłovie
Pa telebačańni tady prademanstravali, jak Tapuzidzis razvažaje pra patrebu ŭdaskanalvańnia handlu ŭ rehijonach, u tym liku ŭ Škłoŭskim rajonie.
«Tapuzidzis — heta typovy pradstaŭnik uschodniaha biznesmiena: chlebasolny, havarki, umieje budavać adnosiny, žartuje, šmat viedaje. Toje, što jaho nie vybili — heta ŭžo ŭmieńnie vybudoŭvać adnosiny z roznymi ludźmi», — raskazvaje čałaviek, znajomy ź im.
Kab dać acenku vydzialeńnia jamu ziamli pad «Karonu-Zamak», treba razumieć, jak usio było arhanizavana tady i ciapier.
Ciapier pravodziacca aŭkcyjony, bo ŭ naroda źjavilisia hrošy, inviestary hatovy miž saboj spračacca rublom. Ale tak było nie zaŭsiody, usiamu biełaruskamu biznesu 30 hod, sfarmiravanaha kapitału raniej nie było.
«Raniej ty prychodziš u harvykanam abo abłvykankam, tam im abiacaješ, što pabuduješ voś hetaje, hrošaj pryviadzieš voś stolki, pracoŭnych miescaŭ budzie voś stolki. Jany nie vierać u svajo ščaście — na tabie ŭčastak! Tak pracavała pa ŭsioj krainie.
Potym Łukašenka adabraŭ u vykankamaŭ prava vydzialać učastki ŭ stalicy i vakoł jaje, zamknuŭ na siabie. Asabliva ziemli sielskahaspadarčaha značeńnia. Ale pryncyp zachoŭvaŭsia toj ža samy. Nu, tolki da prajektaŭ užo dadavaŭ pa-haspadarsku niejkija svaje pažadańni, naprykład «pabudavać katok», «spartyŭny centr» i hetak dalej. Dla mianie heta zapomniłasia mienavita tak», — padzialiŭsia svajoj acenkaj bujny minski devełapier.
«Dla mianie pakazčyk nabližanaści — heta najaŭnaść indyvidualnych rašeńniaŭ abo lhotaŭ. Kali ty pracuješ pa ahulnych praviłach i razbahacieŭ — ty małajčyna. Kali pad ciabie niešta prymajecca — niuansy», — tłumačyć łohiku sistemy jon.
Nie zaŭsiody deviełapierskija zadumy byli realistyčnyja.
«Masa pravałaŭ [była] u budaŭnictvie žytła, Łukašenka potym raznosiŭ svaich čynoŭnikaŭ, što jany dali [ŭčastki] nie padumaŭšy. A kuplać [ziamlu] taksama nie asabliva chacieli — tady nie sydziecca finansavaja madel. Tamu kali išoŭ niechta surjozny, nie žulik, to jamu prosta davali. Heta ciapier, kali nie aŭkcyjon, a vydzialeńnie ziamli — užo masa pytańniaŭ. A tady, ujavicie, Łukašenka buduje rezidencyju. Što pavinna być nasuprać? Pustyr? Panelki? A inšaha tady nie budavali. I tut znachodzicca čałaviek, hatovy pabudavać pampiezny i samy vialiki ŭ historyi Biełarusi handlovy centr. Voś i razhadka», — tak tłumačyć surazmoŭca «Našaj Nivy» z bankaŭskaj śfiery, jakim čynam Tapuzidzis atrymaŭ učastak pad «Karonu-Zamak».
Jak Tapuzidzis trapiŭ pad sankcyi
Va ŭmovach dyktatury biznesmienam niama dzie vykazvacca, tamu mierkavańnie pra ich farmirujuć tyja, kamu havaryć možna — pieravažna palityčnaja emihracyja. Voś i Tapuzidzis u mnohim staŭ achviaraj svajoj zakrytaści.
Dva hady tamu žurnalisty znajšli praz bazy «Kibierpartyzanaŭ» vylet Tapuzidzisa na hrecki kurort u kampanii siamji Dźmitryja Łukašenki i dapoŭnili heta śviedčańniami Alaksandra Hračyšnikava — čałavieka, jaki ŭ 2020 hodzie padavaŭ dakumienty na rehistracyju kandydatam u prezidenty jak prychilnik Mikoły Statkieviča i sutyknuŭsia z palityčnymi represijami, traplaŭ na sutki Akreścina.
Hračyšnikaŭ kazaŭ, što asabista siadzieŭ za stałom z Tapuzidzisam i čuŭ, jak biznesmien chvaliŭsia, što asabista vynajšaŭ schiemu kantrabandy cyharet.
Ale voś jaki niuans. Alaksandr Hračyšnikaŭ, jaki prezientuje siabie biznesmienam, znajomym z Tapuzidzisam, u realnaści dziŭny piersanaž, jakoha nieadnarazova łavili na chłuśni. Jon falsifikavaŭ svaju bijahrafiju, sprabujučy naźbirać sabie danataŭ praz «Bajsoł».
Jon nazyvaŭ siabie žurnalistam «Dietiektivnoj haziety XXI viek» — takaja hazieta rerajtaŭ jość, ale, zhodna z vypiskami z baz «Biełpoła», Hračyšnikaŭ tam, prynamsi aficyjna, nie pracavaŭ. U Biełarusi Hračyšnikaŭ pradstaŭlaŭsia daišnikam, supracoŭnikam Ministerstva justycyi (niapraŭda), rabotnikam «Tavarystva sacyjalnaj abarony supracoŭnikaŭ AUS» (takoha nie isnuje ŭ pryrodzie) i hetak dalej.
U 1998 hodzie jaho sudzili za niezakonnaje našeńnie chałodnaj zbroi, u 2019-m zaviali kryminalnuju spravu za złoŭžyvańnie davieram i prysvajeńnie $60 tysiač. Ź siaredziny 2021 hoda jon u vyšuku ŭ Biełarusi za nibyta chulihanstva.
U roznych miescach Hračyšnikaŭ raskazvaŭ kaardynalna roznaje pra abstaviny svajho adjezdu ź Biełarusi. U adnym miescy — što jaho z sutak u 2020-m pavieźli na vobšuk, ale jon uciok. U inšym — što chavaŭsia ŭ Biełarusi razam ź siamjoj i zdoleŭ vyjechać tolki padčas pasadki samalota z Ramanam Pratasievičam u mai 2021 hoda, kali, maŭlaŭ, pahraničnikam było nie da jaho.
Jon śviaciŭ u kadry padrobnymi «ksivami» KDB i inšych dziaržaŭnych orhanaŭ. Chłusiŭ pra čas i abstaviny zaviedzienych na jaho kryminalnych spraŭ.
Ci moh taki čałaviek być blizkim z adnym z samych bahatych — i samych zakrytych — ludziej krainy? Adnaznačna, nie.
Ale hety frahmient, mahčyma, mieŭ vyznačalnaje značeńnie dla biznes-losaŭ Paŭła Tapuzidzisa i Viktara Piatroviča, tamu my zasiarodzili na im uvahu.
Acenka i efiekt ad sankcyj
Čamu ŭviali sankcyi mienavita ciapier? Amierykancy prymierkavali ich pad siesiju «Stratehičnaha dyjałohu» ź biełaruskimi demakratyčnymi siłami ŭ Vašynhtonie.
Jak hety žest aceńvajuć biełaruskija biznesoŭcy i da jakich praktyčnych nastupstvaŭ jon pryviadzie?
«Toje, što cyharety zachodnich brendaŭ pierastanuć vyrablać na «Tytuń-Invieście», — heta fakt. Ale cyharety nie źniknuć, a źmieniać nazvy. Aleksin ža daŭno pad sankcyjami — i pracuje niejak. Kali razvažać pra rytejł, to ŭ ich šmat impartu. Viadoma, što palicy nie apuściejuć, vazicca ŭsio praciahnie. Ale, mahčyma, u inšych sietak budzie kankurentnaja pieravaha, bo «Karonie» prydziecca dapłočvać pasiarednikam», — ličyć biełaruski bankir.
«Tearetyčna ŭ mabilnaści heta Tapuzidzisa moža abmiežavać, kali jon lotaŭ u Amieryku. Ale dla Tapuzidzisa na Minskaje mora źjeździć — užo padzieja. Nie treba zabyvać, jon užo biez uśmieški zahladvaje ŭ pašpart. Kab atrymać zadavalnieńnie ad žyćcia, kolki jaho zastałosia, užo nieabaviazkova latać u Amieryku.
A jak čałaviek, narodžany na Kaŭkazie, Pavieł Hieorhijevič bolš zvyčajnaha lubić žančyn, asabliva maładych. A ŭ hetaj častcy ŭ nas poŭnaje impartazamiaščeńnie, hetaha nie adbiaruć. Jahony partfiel, nabity nieruchomaściu — taksama.
A jeŭrapiejskich sankcyj, vierahodna, nie dapuścić Hrecyja.
Ale, usio ž, ja dumaju, jon nie chacieŭ, kab takoj była acenka jahonaj dziejnaści. Dla jaho heta kryŭdna», — dadaje minski devełapier.
U adroźnieńnie ad pradstaŭnikoŭ biełaruskaj apazicyi, tyja pradstaŭniki biełaruskaha biznesu, jakija vyjechali ŭ krainy Jeŭrasajuza i ź jakimi havaryła «Naša Niva», niehatyŭna aceńvajuć uklučeńnie kiraŭnikoŭ «Tytuń-Inviesta» ŭ sankcyjnyja śpisy.
«U nas nie Anhlija i nie Amieryka. Usiamu biełaruskamu biznesu, pa sutnaści, try dziasiatki hadoŭ. I ŭsie hetyja hady my žyviom pry adnoj uładzie, jakaja padparadkavała sabie ŭsie formy žyćcia. Nie sudakranacca ź joj, kali ty vyrastaješ u niejkuju vialikuju fihuru — niemahčyma. Nie hulać pa ichnich praviłach — niemahčyma. Nielha mierkavać, što luby, chto razbahacieŭ za hetyja 30 hod, miarzotnik i kašalok Łukašenki. A inšyja byli, kab pry ich razbahacieć?», — skazaŭ «Našaj Nivie» minski biznesoviec.
Ź Minska nam napisali, što ŭ asobnych kampanijach z zachodnim kapitałam, jakija arandujuć pamiaškańni ŭ «Karonach», prajšli narady na temu, što rabić dalej, kab nie trapić pad druhasnyja amierykanskija sankcyi.
«U mianie niekalki kram u «Karonach» i paru dziasiatkaŭ supracoŭnikaŭ — častka ź ich maje artykuł 23.34, — ale ja nikudy dakładna pierajazdžać nie budu. Inšych takich miescaŭ dla arendy ja nie znajdu, praściej uvohule zakrycca. I pa-fiłasofsku mnie cikava: atrymlivajecca, heta nas amierykancy ciapier zrabili bandytami tolki tamu, što my zdymajem pamiaškańni ŭ «Tytuń-Inviesta»?», — skazaŭ «Našaj Nivie» minski pradprymalnik.
Dla jaho Tapuzidzis nie tabu, choć sam pradprymalnik adnaznačna padtrymlivaje ruch suprać dyktatury.
Tapuzidzis i Čyž: adroźnieńni
«Ci moh by Tapuzidzis ź Piatrovičam razraścisia biez cyharetnaha biznesu? Naŭrad ci. Ale zładziejstvaŭ jany jak biznesmieny, ja liču, nie rabili.
Tapuzidzis dla mnohich biełaruskich pradprymalnikaŭ — chrosny baćka. Nie tolki ŭ tym sensie, što nośbit biznes-mudraści, a čałaviek, jaki ŭ ciažkuju chvilinu hrašyma dapamahaŭ ludziam zachavać svaje spravy, vyžyć u kryzisy. Jaho pavažajuć za prystojnaść: nikoha nie zrujnavaŭ — chacia moh by, nikoha nie pasadziŭ u turmu.
Heta nie Šakucin, nie Čyž, nie Baskaŭ. Heta čałaviek inšaj kultury, jaki z vyšyni svaich hadoŭ, vopytu i hrošaj moh by daŭno zabyć pra subardynacyju, ale budzie havaryć na «vy» navat z tymi ludźmi, čyj los jon moža vyrašyć u imhnieńnie. Prybiralščycy ŭ «Karonie» skaža «vy». Heta padkuplaje.
Jon stvaryŭ realnyja rečy, jakija jość i nikudy nie dzienucca. A što pabudavaŭ toj ža Čyž? Aleksin? Čym jany zajmalisia?
A toje, što Tapuzidzisu prychodziłasia iści na kampramisy… A davajcie pašukajem, kali źmienicca ŭłada, tych, kamu nie prychodziłasia», — padahulniŭ čałaviek kamiercyjnych kołaŭ.
Kali vam važnaje toje, što robić «Naša Niva», padtrymajcie nas kapiejkaj praz Patreon. Dziakujučy hetamu, my zmožam bolš.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆPamior dzied Koli Łukašenki — były viazień HUŁAHa, asudžany za dapamohu «banderaŭcam»9
Kamientary