Syn i ŭnučki Łukašenki nie davučylisia ŭ Licei BDU, studentaŭ sprabavała «abrazumić» Kačanava, a vykładčykaŭ aryštoŭvali prosta na zaniatkach. Miarkujučy ź siońniašniaj narady ŭ dziaržaŭnym univiersitecie, heta jašče nie miaža, i da kanca hoda adukacyju źbirajucca jašče, jak vykazaŭsia Łukašenka, «dašlifavać».
Paśla 9 žniŭnia 2020 hoda mnohija studenty i vykładčyki Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta asudzili hvałt, chłuśniu i falsifikacyju prezidenckich vybaraŭ. U vyniku, jak usio biełaruskaje hramadstva, BDU źviedaŭ za apošnija hady mocny palityčny cisk, čystki i pieraŭtvareńni.
Kałony studentaŭ vychodzili na maršy, ładzili śpieŭnyja schody, siadziačyja zabastoŭki i akcyi salidarnaści ŭ ścienach alma-matar. Suprać studentaŭ byli kinutyja siłaviki, jakija žorstka zatrymlivali za lubuju prajavu valnadumstva. Zatrymanych kala RUUSaŭ čakali salidarnyja sa svaimi studentami dekany fakultetaŭ.
Vykładčyki i vypuskniki amal usich fakultetaŭ hałoŭnaha ŭniviersiteta krainy zapisvali videazvaroty, u jakich asudžali hvałt i patrabavali praŭdy.
U siaredzinie vieraśnia ŭnučkam Łukašenki, Nastaśsi i Darji, navat daviałosia zabrać dakumienty ź Liceja BDU. Tłumačeńnia nie było, ale ŭsie padumali pra soram. Licej tradycyjna hurtavaŭ vakoł siabie adukavanuju i krytyčna dumajučuju moładź.
Siudy ž pastupaŭ i syn Łukašenki, Mikałaj, ale nie pravučyŭsia ŭ vyniku ni dnia.
Pratesty ŭ BDU suprać parušeńnia zakonnaści ŭ krainie ciahnulisia ŭvieś vierasień i kastryčnik.
U kancy vieraśnia 2020-ha pačalisia pieršyja zvalnieńni niełajalnych vykładčykaŭ. Adnoj ź pieršych z fakulteta radyjofiziki i kampjutarnych technałohij zvolnili «za sistematyčnaje parušeńnie dyscypliny» Śviatłanu Vołčak, jakaja stvaryła čat «BDU 97%».
Niechta nie byŭ hatovy mirycca ź biezzakońniem i ciskam na vykładčykaŭ z palityčnych matyvaŭ i zvolniŭsia sam na znak pratestu. Adnym z takich byŭ dacent fakulteta fiłasofii i sacyjalnych navuk Pavieł Barkoŭski.
26 kastryčnika ŭ Minsku adbyŭsia samy masavy za čas pratestaŭ i ŭ historyi Biełarusi vystup studentaŭ. Studenty BDU i inšych najbujniejšych VNU stalicy prajšli maršam pa horadzie. Ahulnaja ličba zatrymanych za hety dzień skłała kala 500 čałaviek.
Razumiejučy biezvychodnaść siłavoj baraćby z univiersitetami, režym Łukašenki padklučyŭ «ciažkuju artyleryju».
3 listapada ŭ BDU prybyła Natalla Kačanava, kab pahutaryć sa studentami na temu hramadska-palityčnaj situacyi va ŭniviersitecie i krainie. Jana davodziła, što tolki Łukašenka moža być prezidentam i što «toje, jak raźmierkavalisia hałasy, — heta praŭda», ale pierakanać u hetym nie zmahła.
Na nastupnym tydni paŭsotni vykładčykaŭ BDU zapisali zvarot, u jakim zajaŭlali, što toje, «što adbyvajecca ciapier va ŭniviersitetach krainy, supiarečyć čałaviečaj pryrodzie». Reakcyja była chutkaj — na vykładčykaŭ pačali cisnuć, a ŭdzielnikam zvarotu nie praciahvać kantraktaŭ.
U pačatku śniežnia 2020 hoda svaju ŭjaŭnuju pieramohu nad univiersitetam łukašenkaŭcy adznačyli simvaličnym ustalavańniem čyrvona-zialonych ściahoŭ na hałoŭnym korpusie.
Iznoŭ ułahodžvać studentaŭ 4 śniežnia pryjechała Kačanava. Ale studenty zadavali vostryja pytańni pra infarmacyjnuju vajnu, demakratyju i svabodu słova, adkazu na jakija ŭ jaje nie było.
U novym 2021 hodzie va ŭniviersitet užo pajechaŭ asabista Alaksandr Łukašenka. Na sustrečy sa studentami, jakaja adbyłasia 29 studzienia, jon zajaviŭ, što «ścieny ŭniviersiteta — nie miesca dla palityčnych mitynhaŭ». Nakont studentaŭ, zatrymanych za ŭdzieł u pratestach, jon skazaŭ nastupnaje:
«Ja maju prava pamiłavać taho ci inšaha čałavieka. I kali jon pamyliŭsia, to my jaho nie tolki vyzvalim ad kryminalnaj adkaznaści, ale i adnovim u VNU. Treba spakojna da hetaha padyści i piersanalna». Usio heta było niapraŭdaj: nivodnaha čałavieka nie vyzvalili i nie adnavili.
11 lutaha 2021 hoda ŭ internecie źjaviŭsia adkryty zvarot da dekana fakulteta fiłasofii i sacyjalnych navuk Vadzima Hihina, u jakim asudžaŭsia jaho ŭdzieł va «Usiebiełaruskim narodnym schodzie». Pad zvarotam padpisałasia bolš za 200 čałaviek — vykładčykaŭ, studentaŭ, vypusknikoŭ fakulteta.
Litaralna na nastupny dzień niekatorym vykładčykam paviedamili, što ź imi było vyrašana nie praciahvać supracoŭnictva. Ale situacyju ŭrešcie razruliŭ sam Vadzim Hihin.
«Paśla razmovy naviersie» zvolniŭsia z ułasnaha žadańnia ŭ pačatku sakavika 2021-ha dekan fakulteta mižnarodnych adnosin BDU prafiesar Viktar Šadurski.
Jak adznačyŭ tady palitołah Arciom Šrajbman, fakultet mieŭ stabilna rekordnyja prachadnyja bały i, jak vynik, mnostva razumnych studentaŭ i talenavitych vykładčykaŭ — heta značyć, u svajoj bolšaści, prychilnikaŭ pratestu. Kab pavialičyć unutranuju manalitnaść, na jahonuju dumku, sistema pačała pazbaŭlacca paŭtonaŭ.
Na znak sumu ab sychodzie Šadurskaha mnohija studenty fakulteta pryjšli na zaniatki ŭ čornym.
U hety ž čas aktyvizavałasia praktyka zvalnieńnia vykładčykaŭ paśla sutak abo niepraciahnieńnia kantraktu za niełajalnaść.
Na fiłfaku BDU 1 krasavika 2021-ha źmianili dekana Ivana Roŭdu, što pa čutkach było źviazana z łajalnaściu byłoha dekana da studentaŭ z aktyŭnaj hramadskaj pazicyjaj.
Studentaŭ adličvali jak za sutki aryštu, tak i za padtrymku inšych studentaŭ, asudžanych pa palityčnych artykułach.
29 červienia 2021 hoda va ŭžo, zdavałasia b, narmalizavanym univiersitecie adbyłosia niečakanaje. Padčas uručeńnia dypłomaŭ studentka jurfaka BDU Kaciaryna Vińnikava sa sceny vystupiła z pałymianaj pramovaj i padziakavała palitviaźniu-jurystu Maksimu Znaku i zvolnienym vykładčykam.
«I pamiatajcie, kali łaska, usie, chto źbirajucca pracavać jurystami abo pracuje jurystami: prava — heta mastactva dabra i spraviadlivaści. A dabro, rozum i čałaviečaja hodnaść u sukupnaści zaŭsiody pieramahajuć»,— dadała ŭ kancy studentka.
Joj takoj śmiełaści nie daravali. Adrazu paśla pramovy jaje zatrymali i prysudzili 15 sutak aryštu za «pikietavańnie šlacham vykazvańnia hramadska-palityčnych pohladaŭ na vypusknym».
Aryštavanyja jašče ŭ listapadzie 2020 hoda 12 studentaŭ roznych VNU byli asudžany pa tak zvanaj «spravie studentaŭ» na terminy ad 2 da 2,5 hadoŭ u lipieni 2021 hoda. Pravaabarončaj supolnaściu Biełarusi ŭsie jany byli pryznany palityčnymi źniavolenymi.
Abiacanaha Łukašenkam spakojnaha piersanalnaha padychodu i vyzvaleńnia ad adkaznaści jany nie dačakalisia.
Były namieśnik dekana žurfaka Fiodar Drabienia, jaki śviedčyŭ pa «spravie studentaŭ», paśla pojdzie za svaje zasłuhi na pavyšeńnie i stanie rektaram abłasnoha instytuta raźvićcia adukacyi.
U Licei BDU dyrektara Ihara Varaksu, jaki kiravaŭ licejem dva hady, zamianili na Hannu Čubaravu.
Ihar Varaksa. Fota: «Naša Niva»
Uvosień 2021 hoda BDU byŭ adnoj z hałoŭnych mišeniaŭ telefonnych minioraŭ. Vierahodna, hetyja paviedamleńni byli svojeasablivaj formaj pratestu, kali inšy formy byli ŭžo niedastupnyja.
Z pasady dekana fakulteta fiłasofii i sacyjalnych navuk Vadzim Hihin syšoŭ u tavarystva «Viedy», dzie jamu daručyli zmahacca z «falsifikacyjaj historyi».
U kancy hoda ŭ BDU, jak i ŭ inšyja dziaržaŭnyja ŭstanovy i pradpryjemstvy, pačali spuskać śpisy z «niadobranadziejnymi hramadzianami», ad jakich treba pazbavicca. Tudy traplali tyja, chto zatrymlivaŭsia pa «narodnych artykułach», aktyvisty niezaležnych prafsajuzaŭ i prosta «padazronyja» supracoŭniki, jakija addavali svoj podpis za alternatyŭnych kandydataŭ u prezidenty.
Niekatorych vykładčykaŭ zatrymlivali niepasredna padčas zaniatkaŭ.
Pakazalny vypadak, kali prafiesarka Natalla Abrašyna-Žadajeva była zvolniena za toje, što zapisała videazvarot u abaronu svajho zvolnienaha kalehi Maksima Šundałava.
Łukašenkaŭskaja prapahanda zajaviła, što «hałoŭnaje — ačyścić krainu ad takich». Učynak prafiesarki prezidenckaja hazieta nazvała «chachlacka-bydlackaj vpiertaściu», a studentak, jakija paviedamili ŚMI pra toje, što ŭ ich vykładaje Lilija Ananič, — «pisiuchami».
Z pačatkam šyrokamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu, jakoje adbyvaŭsia ŭ tym liku z terytoryi Biełarusi, mnohija vykładčyki padpisalisia pad antyvajennymi zvarotami.
Za heta, naprykład, byŭ zvolnieny dacent fakulteta mižnarodnych adnosin Alaksandr Danilevič. Pomsta jamu była žorstkaj: 10 hadoŭ strahača.
Štomiesiac prychodzili źviestki ab zatrymańni abo zvalnieńni tych ci inšych vykładčykaŭ z absalutna roznych fakultetaŭ.
Uletku 2022 hoda Łukašenka sabraŭ naradu, kudy paklikali ministraŭ achovy zdaroŭja i adukacyi, a taksama administracyju BDU. Na joj jon zahavaryŭ pra stvareńnie hrupy na bijafaku, dzie buduć vučycca «adabranyja, najlepšyja chłopcy», z čaho ŭsie zrabili słušnuju zdahadku, što Łukašenka rychtujecca adpravić na hety fakultet svajho małodšaha syny Mikałaja.
I sapraŭdy, Mikałaj padaŭ dakumienty ŭ BDU. Adabranym abituryjentam, jakija musili vučycca z małodšym Łukašenkam, daviałosia prachodzić sumoŭje z rektaram, dekanam, ministram.
U vieraśni na liniejkach u mnohich škołach prysutničali pradstaŭniki ź siłavych struktur — prakuratury, Śledčaha kamiteta. U Licej BDU vystupić prysłali kiraŭničaha rabotnika z KDB.
U kastryčniku z žurfaka BDU syšła dekanka, Volha Samusievič, pry jakoj adbyvalisia palityčnyja represii na fakultecie.
Paśla hetaha na fakultecie pačalisia cikavyja pracesy. Tak, naprykład, całkam admovilisia na fonie poŭnaj palityčnaj izalacyi režymu Łukašenki ad śpiecyjalnaści «mižnarodnaja žurnalistyka».
Paśla na fakultet zaprasili vykładać łukašenkaŭskaha prapahandysta Ihara Tura. Namieśnik kiraŭnika Administracyi Ihar Łucki ŭvohule zajaviŭ, što na žurfaku BDU rychtujuć nie prosta žurnalistaŭ, a bajcoŭ infarmacyjnaha frontu.
Narešcie hetaja ideja dasiahnuła svajho apahieju, kali na fakultecie značna skaracili nabor, a płatnyja miescy ŭvohule admianili, kab paśla ŭsich raźmierkavać u dziaržaŭnyja miedyja, pracavać u jakich paśla 2020 hoda mała chto chacieŭ. U skład ža dziaržaŭnaj ekzamienacyjnaj kamisii fakulteta ŭklučyli adyjoznych prapahandystaŭ.
Novym dekanam žurfaka ŭ siaredzinie lutaha pastavili palitołaha Alaksieja Bialajeva, jaki śpiecyjalizujecca na antyzachodniaj prapahandzie.
U lutym 2022 hoda ŭzialisia znoŭ za Licej BDU. Vykładčykaŭ vyklikali na hutarki, a prystaŭleny kadebist pahražaŭ masavymi zvalnieńniami. Ź niełajalnych supracoŭnikaŭ skłali try śpisy: ułasna ŭdzielniki pratestaŭ, asoby, jakija achviaravali hrošy na roznyja inicyjatyvy, i tyja, chto ŭ 2020 hodzie staviŭ podpisy za alternatyŭnych kandydataŭ na prezidenctva.
U krasaviku dekanam chimfaka BDU pastavili Alaksandra Zurajeva, syna byłoha kamandzira «Ałmaza».
Rektar BDU Andrej Karol pryznaŭ, što biełaruskija navukoŭcy i daśledčyki apynulisia ŭ infarmacyjnym vakuumie, byli praź dziejańni režymu Łukašenki pazbaŭleny dostupu da baz danych, a ŭniviersitety vykinutyja ź mižnarodnych rejtynhaŭ.
Uletku jurfak BDU pakazaŭ novy ŭzrovień zakonnaści va ŭniviersitecie, apublikavaŭšy, pavodle prykładu karnikaŭ z HUBAZiKa, pakajannaje videa sa studentam, jaki «dazvoliŭ sabie hańbić BRSM». A paśla zmusili chłopca źviarnucca da «biehłaj apazicyi i psieŭdapravaabaroncaŭ», jakija padniali šum z hetaj nahody.
Vidavočna, što heta adbyvałasia sa zhody dekana Andreja Šydłoŭskaha, jaki, jak vyjaviłasia, maje šmat uznaharod ad siłavych viedamstvaŭ i farmavaŭ vakoł siabie hrupy studentaŭ-danosčykaŭ.
Za try hady palityčnych represij i teroru BDU staŭ pieratvaracca ŭ dadatak da ideałahičnaj mašyny režymu Łukašenki, asnoŭnaj zadačaj jakoha źjaŭlajecca vychavańnie łajalnych hramadzian. Rektar Andrej Karol nijak hetamu pracesu nie zaminaŭ. Adnak i hetaha niezaminańnia, zdajecca, užo mała. Ad jaho patrabujuć bolšaha.
Na siońniašniaj naradzie z kiraŭnictvam BDU Alaksandr Łukašenka vykazaŭ niezadavolenaść pracaj rektaraŭ. Asobna jon vykazaŭsia pra Karala:
«Nakont atestacyi rektara BDU ŭrad unios prapanovu radykalnuju ŭ suviazi z najaŭnaściu značnaj kolkaści prablemnych pytańniaŭ dziejnaści jak univiersiteta, tak i Liceja BDU».
Pakul Łukašenka Karala na pasadzie pakinuŭ, ale hetaja zajava jość sihnałam, što ciapierašniaha ŭzroŭniu represiŭnaści jamu jašče mała. Da kanca hoda adukacyju źbirajucca jašče, jak vykazaŭsia Łukašenka, «dašlifavać». «Ale voraha treba bačyć. Čas taki. Ale treba być vielmi akuratnymi», — sa złaviesnaj dvuchsensoŭnaściu zajaviŭ Łukašenka na naradzie, tak, niby havorka nie pra ŭniviersitet, a pra liniju frontu.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ«Na 10 miescaŭ try čałavieki». Čamu ŭ biełaruskich univiersitetach niedabor na «biełaruskuju fiłałohiju»
«Heta maštabny ŭsiebiełaruski prajekt dziaržaŭnaha značeńnia». Studenty BDU papracavali na ŭparadkavańni «Linii Stalina»
Žurfak BDU znoŭ skaraciŭ nabor studentaŭ. Ale dekan chvalicca vysokim prachadnym bałam
Pamior dzied Koli Łukašenki — były viazień HUŁAHa, asudžany za dapamohu «banderaŭcam»5
Kamientary
Na um nie prichodit ničieho, kromie rieprieśsii, totalnoj łži, ohraničienija svobod, zamieny nauki i obrazovanija propahandoj, osnovannoj na fiejkach, mifach i opiať žie totalnoho vrańja i łži.
Prosti hospodi i modierator, no, sohłasno tomu, čto siłoviki łukašienko dročat na Rośsiju, to i šlifovať budut v etom napravlenii to, čto oni nazyvajut obrazovanijem.