Roznyja funty, dziŭnaja, ale smačnaja ježa i chajvej dla vožykaŭ. Čytač dzielicca ŭražańniami ad pajezdki ŭ Vialikabrytaniju FOTY
«London is the capital of Great Britain» — hetuju frazu i jaje praciah na pamiać viedaje amal kožny biełarus. Dziakujučy ŭrokam anhlijskaj movy my dobra znajomyja sa słavutaściami i asablivaściami hetaj niablizkaj dziaržavy. A jakaja jana znutry? Čytač «Našaj Nivy» pabyvaŭ u Brytanii i dzielicca svaimi nazirańniami.
Arhanizacyjnyja pytańni
Atrymać brytanskuju vizu možna ŭ Minsku praź vizavy centr (anałahičnyja jość u šmatlikich krainach). Kaštuje jana 100 funtaŭ, dadatkova treba budzie zapłacić za pasłuhi centra. Pieršaja viza vydajecca standartna na paŭhoda, paŭpłyvać na heta niemahčyma. Čakać razhladu dakumientaŭ treba kala siami tydniaŭ.
Varta ŭličvać, što tolki z brytanskaj nalepkaj u pašparcie trapić tudy ź Biełarusi praź Jeŭropu nie atrymajecca — patrebny i šenhien. Tamu ŭładalnikam jeŭrapiejskich viz i dazvołaŭ na žycharstva padarožžy ŭ Brytaniju bolš dastupnyja, bo isnuje šmat tannych pieralotaŭ jak u Łondan, tak i ŭ inšyja harady.
Spačatku hladzi naprava, potym — naleva
Pieršaja asablivaść, jakaja kidajecca ŭ vočy amal adrazu paśla vychadu z aeraporta, — levabakovy ruch transpartu. U kantynientalnaj častcy Jeŭropy takoj źjavy niama, jana zastałasia tolki ŭ Vialikabrytanii, a taksama na Malcie i ŭ Irłandyi — byłych brytanskich kałonijach.
Heta značyć, što pry pierachodzie darohi treba spačatku pahladzieć naprava, a potym — naleva. U Łondanie, dzie sotni tysiač zamiežnych turystaŭ, parady, kudy krucić hałavoj, napisanyja prosta na asfalcie la piešachodnych pierachodaŭ.
Jašče adna asablivaść — jak brytancy pierachodziać darohu. Na vuzkich vulicach jany nie čakajuć zialonaha sihnału śviatłafora. Jany prapuskajuć patok mašyn i iduć. Dla biełarusaŭ heta niazvykła, ale praź niekatory čas pačynaješ rabić hetaksama.
Inšyja razietki i asobnyja krany dla haračaj i chałodnaj vady
Transpartam asablivaści, jakija mohuć padacca dziŭnymi, nie abmiažoŭvajucca. Kali vy zachočacie padzaradzić telefon, vam heta nie ŭdasca. Bo ŭ Brytanii i šmatlikich brytanskich kałonijach svoj standart razietak.
U chostełach i haścinicach zvyčajna možna paprasić pierachadnik na recepcyi. Taksama jany pradajucca ŭ turystyčnych kramach, ale varta być pilnymi, kab nie kupić pierachadnik z brytanskaha typu na jeŭrapiejski.
U vannych pakojach bolšaści brytanskich damoŭ vy znojdziecie dva krany — asobna dla haračaj i chałodnaj vady. Heta abumoŭlena tradycyjami: chałodnaja vada ŭ damy padavałasia centralizavana, a haračaja — z ułasnych bojleraŭ, jakija zvyčajna raźmiaščalisia na haryščy.
Haračaja vada ŭ bakach praź niekatory čas stanaviłasia nieprydatnaj dla pićcia, tamu pa normach jaje treba padavać asobna ad chałodnaj. Praz heta i ŭsie niazručnaści.
Taksama ŭ vannych pakojach vy nie znojdziecie razietak, a śviatło ŭklučajecca tolki šnurkom, a nie vyklučalnikam. Takija praviły biaśpieki.
Jašče adzin cikavy momant — heta mnostva śmiećcievych bakaŭ pierad damami. Brytancy sarcirujuć śmiećcie, ale pierad kožnym domam nie staić pa adnym kantejniery dla kožnaha typu (jak byvaje ŭ nas) — pa try baki maje kožny dom. Tamu ŭvachody časta zastaŭlenyja śmietnicami. Praz ščylnaść architektury ich schavać byvaje prosta niama dzie.
Hetyja asablivaści stvarajuć uražańnie, što ty znachodzišsia ŭ niejkim dalokim miescy, a nie ŭ jeŭrapiejskaj krainie.
Jak parazumiecca z hetymi vietlivymi ludźmi?
Navat u čałavieka z samym daskanałym viedańniem anhlijskaj movy ŭ Vialikabrytanii buduć prablemy. U Anhlii ŭ mienšaj stupieni, a voś šatłandcaŭ, valijcaŭ i irłandcaŭ zrazumieć — zadača z zoračkaj.
Z hetym jość prablemy i ŭnutry krainy. Kłasičny prykład — hety humarystyčny rolik, dzie šatłandcy nie mohuć vymavić słova eleven (adzinaccać), kab skarystacca liftam.
I jašče: brytancy vielmi vietlivyja. Časam praźmierna. Z vami abaviazkova pavitajucca ŭ nialudnym miescy, a taksama paprosiać prabačeńnia, navat kali vy kamuści nastupicie na nahu.
Svaje movy i svaje hrošy
Akramia anhlijskaj, u kožnaj častcy Vialikabrytanii jość svaje movy: helskaja dy skots — u Šatłandyi, valijskaja — va Uelsie i irłandskaja dy olsterska-šatłandskaja — u Paŭnočnaj Irłandyi.
Taksama trom šatłandskim bankam i čatyrom u Paŭnočnaj Irłandyi dazvolena vypuskać funty sterlinhaŭ sa svaim dyzajnam. Praz heta ich časam nazyvajuć šatłandskimi i paŭnočnairłandskimi funtami. Hetaj tradycyi sotni hadoŭ, a brytancy nastolki vialikija amatary tradycyj, što niešta mianiać nie bačać sensu.
Kali ŭ vas paśla padarožža zastalisia kupiury, treba być pilnym: daloka nie ŭsie banki mohuć pryniać funty z Šatłandyi i Paŭnočnaj Irłandyi.
Hastranamičnyja asablivaści
Brytanskaja kuchnia nie maje reputacyi vytančanaj, a na ekspart u asnoŭnym pajšli piŭnyja paby. Žychary vostrava tradycyjna jeli toje, što vyroščvali sami. Užo paźniej upłyŭ na brytanskuju kuchniu zrabiła kałanijalnaje minułaje: u joj, naprykład, źjavilisia indyjskija stravy i śpiecyi.
Ježa, jakuju hatujuć u brytanskich kafe, zvyčajna małasalonaja i nieskładanaja. U rehijanalnaj kuchni, u pryvatnaści šatłandskaj, šmat straŭ z prostaj harodniny (kštałtu piure z bručki) ci subpraduktaŭ, jak chahis — tradycyjnaja strava z vantrobaŭ.
Miarkujučy pa asartymiencie ŭ supiermarkietach, brytancy — nievialikija amatary hatavańnia — jany lubiać kuplać supy ŭ blašankach, hatovyja stravy, jakija treba tolki razahreć, a taksama hihanckija ekanomnyja ŭpakoŭki. A voś čaju, nasupierak stereatypam, u zvyčajnych kramach vybar niebahaty — zvyčajny ŭ pakiecikach.
I jašče parada: niekatoryja nazvy ježy majuć inšaje značeńnie ŭ Brytanii. Rołam nazyvajuć zvyčajnuju bułačku, čypsy (chips) — heta bulba fry (zvykłyja nam sneki nazyvajucca crisps), a za słovami pudding ci black pudding moža chavacca kryvianka.
What's more?
Nabyvajučy kvitki na transpart unutry Brytanii ci, naprykład, u muziej, varta ŭličvać imaviernaść trapić na zabastoŭku. Zvyčajna pra jaje papiaredžvajuć zahadzia, ale admiena ciahnika ci abmiežavany ŭvachod u muziej moža zastać źnianacku.
U brytancaŭ svajo asablivaje staŭleńnie da śmierci. Možna sustreć šmat miemaryjalnych tabličak prosta na łavačkach. Jość asobnyja sady, dzie ludzi sadziać drevy jak pamiać pra svaich blizkich.
Mnohija aŭtobusnyja prypynki paviernutyja ŭ bok tratuara. Heta achoŭvaje pasažyraŭ ad pyrskaŭ, vietru i mahčymaha vyletu aŭto z darohi.
Na vulicach brytanskich haradoŭ składana pabačyć elektrasamakaty. Hety papularny vid transpartu dazvoleny daloka nie paŭsiul, a ahulnaj palityki nakont skutaraŭ dahetul niama. Tamu ich prosta nie śpiašajucca lehalizoŭvać.
Zatoje možna pabačyć roznuju miłuju drobiaź. Naprykład, znak «chajvej dla vožykaŭ» nad dzirkaj u płocie.
Nie adnym Łondanam
Samaje niezvačajnaje adkryćcio paśla naviedvańnia Brytanii — Łondan uražvaje ŭžo značna mienš, čym inšyja miaściny. Za školnyja hady vyvučeńnia anhlijskaj movy karcinki z Bukinhiemskim pałacam, Taŭeram i Trafalharskaj płoščaj, napeŭna, zamylvajuć vočy, tamu hetyja słavutaści nie pakidajuć mocnych uražańniaŭ.
Bolš zachaplajuć miaściny, ad jakich ty šmat nie čakaješ. A sapraŭdnyja žamčužyny možna znajści navat u pravincyi. Naprykład, pieršy ŭ śviecie sudnapadjomnik u haradku pamiž Edynburham i Hłazha. A stalica Šatłandyi prosta must-see dla fanataŭ Hary Potera.
Padarožžy pašyrajuć śvietapohlad i ŭzbahačajuć nas uspaminami, znajomstvami i žyćciovym dośviedam. Kali ŭ vas jość mahčymaść, to abaviazkova vandrujcie, i, mahčyma, hety nievialiki hajd vam dapamoža. Cheers!
U Minsku zatrymali partnioraŭ Maziepina pa «Urałkalii», adnych z samych bahatych biełarusaŭ Rasii4
Kamientary