«Miarkuju, Makiej by ŭchvaliŭ». Aŭtar pomnika kiraŭniku MZS raskazaŭ, jakija sensy ŭkłaŭ u jaho
Eskiz doŭha ŭzhadniali ŭ ministerstvie.
Niadaŭna na mahile byłoha ministra zamiežnych spraŭ Biełarusi Uładzimira Makieja źjaviŭsia zaŭvažny pomnik u vyhladzie paŭśfiery. Telehram-kanał «Kułuary» pahavaryŭ z aŭtaram manumienta, skulptaram Alaksandram Šapo.
— U čym hałoŭnaja ideja pomnika?
— Heta taki pierapynieny palot. Ziamny šar — tamu što Uładzimir Makiej pradstaŭlaŭ Biełaruś va ŭsim śviecie. Taki zrez śfiery, tamu što žyćcio čałavieka i dziaržaŭnaha dziejača rezka abarvałasia. Na zrezie namalavana karta Biełarusi i słovy Uładzimira Makieja, jakimi jon časta zakančvaŭ svaje vystupleńni: «Lublu Biełaruś».
— Pryciahvaje ŭvahu jašče i bareljef. Profil Uładzimira Makieja na paŭśfiery atrymaŭsia vielmi niestandartnym.
— My abmiarkoŭvali hetyja momanty ŭ pracesie pracy. Ja rabiŭ partret Makieja ŭ bolš žyvoj lepcy. Jon byŭ taki enierhičny, ruchomy čałaviek. I tamu vykanaŭ nie kłasičny partret, jak było pryniata ŭ 50-80-je hady XX stahodździa, a sučasny, teksturny. U im jość puls.
— I padobny.
— Tak, heta było važna. Udava hladzieła, syn hladzieŭ, jany adobryli. Dumaju, Uładzimir Makiej jak čałaviek, jaki sutykaŭsia z suśvietnaj kulturaj, taksama ŭchvaliŭ by aŭtarskaje pračytańnie pomnika.
— Niekatoryja ździŭlenyja pamierami nadmahilla — maŭlaŭ, vielmi vialikaje.
— Tamu što ja i Halina (architektarka Halina Levina — aŭtarka idei pomnika) — manumientalisty. I Makiej byŭ hłybaj, takoj manumientalnaj fihuraj.
Ale, darečy, dyjamietr śfiery ŭsiaho tolki 160 santymietraŭ. I pa vyšyni ŭsio dobra hladzicca. Mnie zdajecca, tam usio arhanična, pryhoža i estetyčna. Prynamsi, nie padobna ni da adnoj pracy, jakuju ja rabiŭ raniej.
Pomnik atrymaŭsia vyrazny, jon adpaviadaje postaci Makieja i jahonaj roli ŭ historyi krainy.
— U internecie ŭžo źjavilisia roznyja mierkavańni nakont pomnika. Jość i krytyčnyja. Jak reahujecie?
— Ja śpiecyjalist, jaki pracuje ŭ halinie skulptury ŭsio svajo žyćcio. I, miakka kažučy, mianie nie asabliva chvaluje mierkavańnie tych, chto ničoha nie razumieje ŭ hetaj vobłaści, nie rabiŭ manumientalnych tvoraŭ i nie viedaje, što takoje mova manumientalnaj skulptury. A asabistyja mierkavańni ŭ prafiesijnych pytańniach — heta hłupstva. Kali łaska, vykazvajcie svajo mierkavańnie pierad televizaram.
Ja niekalki hadoŭ byŭ ekśpiertam roznych manumientalnych savietaŭ. I mierkavańni «padabajecca-nie padabajecca» — heta drenny padychod. My hladzim pierš za ŭsio na kampazicyju, na arhaniku, na harmoniju. Ja ŭ śfiery miedycyny, bataniki ci inžynieryi nie kažu, padabajecca mnie heta ci nie, a daviarajusia prafiesijanałam. Inakš budu vyhladać durniem.
— Niekatoryja sprabujuć pryciahnuć da idei pomnika niejkija składanyja kanśpirałahičnyja teoryi…
— Ničoha pra heta nie viedaju i nie čuŭ. I mnie śmiešna, što ŭ hetym šukajuć niejkija patajemnyja sensy. Ja rabiŭ pracu z adkrytaj dušoj i čystym sercam. I z usim svaim prafiesijnym umieńniem i viedańniem spravy.
— Doŭha pracavali nad pomnikam?
— Doŭha. Eskiz my pradstaŭlali ŭ MZS dastatkova daŭno. Da ŭstanoŭki davoli šmat času prajšło.
— Viedaju, što pomnik rabiła MZS razam ź siamjoj.
— Viadoma. Heta ž byŭ zaŭvažny čynoŭnik. Zaprašali dziaržaŭnych dziejačaŭ i na adkryćcio pomnika ŭ listapadzie, da hadaviny śmierci.
<…>
Ja pradstaŭlaŭ makiet usioj kampazicyi siamji i MZS ź pienapłastu ŭ naturalnuju vieličyniu. Kab vy razumieli, nižni kamień — 2 mietry na 2.30. Heta była vializnaja proma-madel, z zachavańniem usich praporcyj, šryftoŭ.
— Niejkija asabista vašy prydumki ŭ pomniku Uładzimiru Makieju jość?
— Z maich unioskaŭ — heta maleńkaja ptušačka, jakaja siadzić na litary «J». Nibyta duša jaho prylacieŭšaja…
— Niejkija asablivyja pažadańni ad siamji byli?
— Pieršapačatkova pomnik moh być biez partreta. Ale siamja paprasiła, kab partret byŭ.
Uładzimir Makiej sam pa sabie byŭ vielmi vyraznaj piersonaj. I z punktu hledžańnia płastyčnaj vyjavy, mnie zdajecca, heta atrymałasia pieradać.
— Ź jakich materyjałaŭ zrobleny pomnik?
— Hranit i bronza. Jany najlepš stajać u biełaruskim klimacie. Na stahodździ.
Kamientary
Dla mianie heta niejkaja tajamnica.