«Kot Kieša prachodziŭ surazmoŭje z haspadarami kvatery». Biełarusy raspaviali pra svoj kranalny dośvied emihracyi razam z žyviołami
Apošnim časam časta davodzicca čytać u sacsietkach historyi pra toje, jak ludzi, źjazdžajučy ŭ inšuju krainu, šukajuć novych haspadaroŭ dla svaich hadavancaŭ. Ale tak robiać nie ŭsie. Pahutaryli ź biełarusami, jakija mianiali miesca žycharstva (i nie raz), ale nasupierak abstavinam zastavalisia razam sa svaimi chvastatymi. Jakija sumiesnyja pryhody supravadžali hety praces?
Kot Kieša, jaki prachodziŭ sumoŭje z haspadarami kvatery pa videasuviazi
U siamji Maksima kot pa mianušcy Kieša zaŭsiody byŭ jak jašče adzin paŭnavartasny člen siamji.
«Jon ź siamji žonki, z-pad Salihorska, z karoŭnika. Dobry, intelihientny vuličny kocik. Afarboŭki, jakuju nazyvajuć «irvanaja makrel»», — apisvaje hadavanca Maksim.
Na momant pierajezdu ź Biełarusi katu było kala 21 hoda.
«Ja ŭžo žyŭ za miažoj, i my raźličvali, što siamja dajedzie da mianie ŭ spryjalnym režymie, ale kali pačałasia vajna, my chucieńka vyrašyli, što siamja adrazu palacić u Hruziju, dzie ja na toj momant znachodziŭsia pa spravach. Kaniečnie, razam z kocikam».
Maksim raskazvaje, što žoncy pryjšłosia apieratyŭna abnaŭlać katu pryščepku na šalenstva pierad vyletam u Batumi.
Uźjadnaŭšysia, siamja pačała šukać kvateru dla svajoj finalnaj kropki — u Polščy. Praŭda, amal miesiac pošukaŭ nie prynios vynikaŭ: u pačatku vajny praz kolkaść uciekačoŭ z Ukrainy na rynku było mała prapanoŭ. Maksim paskardziŭsia na składanuju situacyju siabru, jaki, jak vyśvietliłasia, mieŭ dačynieńnie da ryełtarskich pasłuh, i ŭziaŭsia dapamahčy z dacham nad hałavoj.
«Niedzie praź dzień nam patelefanavali i abradavali, što znajšli dla nas kvateru. Praŭda, jak potym vyśvietliłasia, haspadaroŭ tam nie papiaredzili pra kata, chacia my adrazu kazali i pra jaho, i pra dvuch dziaciej. Zabyli. Ułaśniki byli krychu niezadavolenyja, ale pahadzilisia z nami stelefanavacca, kab pahladzieć na kocika anłajn. Jany pabačyli, jaki Kieša spakojny. A jon u nas zaŭždy byŭ flehmatyčny, amal nikoli na stoł nie załaziŭ, a kab zaskočyć na šafu ci padvakońnie — heta ŭvohule nie jaho».
Paśla zakryćcia pytańnia z žytłom Maksima čakaŭ jašče adzin niepryjemny siurpryz: niemahčymaść palacieć z katom u dastupnych łaŭkostach.
«Naprykład, Wizz Air, jaki davoli tanna lotaje z Kutaisi, uvohule nie vozić žyviołaŭ. Vyklučeńnie — sabaki-asistenty, pamočniki pa miedycynskich pakazańniach. U vyniku my parailisia i ŭziali kvitok na Turkish Airlines ź piacihadzinnaj pierasadkaj u Stambule. Praŭda, dla žyvioł tam było dastupnaje ŭsiaho adno miesca ŭ sałonie i jašče adno ŭ bahažy. Dla nas volnym zastavaŭsia tolki bahaž za 300 dalaraŭ dapłaty, tamu Kieša palacieŭ tam».
Siamja nie viedała, što kata im nie addaduć padčas pierasadki — u vyniku kot pravioŭ sam-nasam kala dzieviaci hadzin.
«Kali my vyjšli da bahažnaj stužki ŭ Varšavie, tam užo stajała naša pieranoska. My pačuli «miaŭ-miaŭ» i biahom da jaho».
Kieša dobra pieranios usie pierajezdy, ale, na žal, praz paŭhoda ŭzrost uziaŭ svajo, i kot pamior.
«Jon byŭ apošnim askiepkam taho minułaha žyćcia, kali ŭsio było viadoma, tamu heta było vielmi ciažka. My navat ź psichołaham sazvońvalisia i dapamohu atrymlivali».
Litaralna praź dzień paśla sychodu Kiešy ŭ čacie «Biełarusaŭ Varšavy» šukali ludziej, jakija zmahli b uziać kotku na pieratrymku, i Maksim z žonkaj vyrašyli, što jany — idealnyja kandydaty: «Nam jakraz treba było svaju dzirku niečym zapoŭnić».
Tak u ich siamji źjaviłasia novaja puchnataja siabroŭka.
«Toj chłopiec, u jakoha my ŭziali Aści (Astoryju), dobry haspadar, ale ŭ jaho nialohkija žyćciovyja abstaviny, tamu u vyniku my pryniali rašeńnie, što kotka zastaniecca z nami. Heta była dobraachvotnaja z abodvuch bakoŭ sprava — tak było lepiej usim».
Sabaka Iłaj i 24 hadziny čakańnia dakumientaŭ u mašynie na miažy
Sabaku Kaciaryny zvać Iłaj. Jana žartuje, što imia prarockaje, bo breša jon «jak durny», vielmi hučna, nastolki, što nie kožnaje vucha vytrymaje.
Dziaŭčyna ŭ svoj čas pabačyła jaho fota na staroncy hrodzienskich vałancioraŭ, jakija zajmajucca časovaj pieratrymkaj biesprytulnych žyvioł. Tyja vyrašyli dapamahčy z uładkavańniem ščaniukoŭ miascovaj babuli. Jana dahladała ich ciažarnuju maci foksterjerku, jakuju papiarednie vykinuli na vulicu. Ale kali naradzilisia ščaniuki, dać rady ŭsim sabakam razam užo fizična nie mahła. Tak Iłaj va ŭzroście siami miesiacaŭ trapiŭ u siamju Kaciaryny.
«Ja bolš kašatnica, ale, na žal, u muža i starejšaha syna alerhija na katoŭ. Iłaj ža byŭ vielmi kranalnym na fotazdymkach (dziakuj vałancioram)», — kaža dziaŭčyna.
U 2020 hodzie Kaciaryna atrymała paviestku sa Śledčaha kamiteta. Spačatku jana dumała pajści na «razmovu», ale jaje adhavaryŭ muž, jaki adrazu pačaŭ šukać dla jaje šlach evakuacyi.
«Dziakuj Natalli Kalehavaj i arhanizacyi «Dapamoha» — varyjanty znajšlisia. Rašeńnie źjechać było pryniataje ŭ niadzielu, a ŭ paniadziełak uviečary ja ŭžo była z sabakam na miažy», — raskazvaje Kaciaryna.
«Heta ŭvohule było pieršaje, što ja spytała: ci možna mnie budzie jechać adrazu z sabakam? Razumieła, što paśla hetym nichto nie budzie zajmacca. I dobra, što pryščepka ad šalenstva była aktualnaj, nie treba było čakać 21 dzień. U bahažnik ja pakłała tolki zimovaje adzieńnie i pracoŭnyja knihi. Jašče mama navaryła ježy sabaku — dva viadziercy kašy ź miasam».
Na miažy, zhadvaje Kaciaryna, było vielmi niervova.
«Lehienda była takaja, što ja jedu lačyć u Litvu sabaku, tamu što ŭ Biełarusi nie atrymałasia. Heta byŭ kavidny čas, i na biełaruskaj miažy mianie pierakonvali, što ŭ Litvu nas nie puściać. Potym mytniki zhadali, što sabaku treba dekłaravać, mianie paviali zapaŭniać papierki.
Tam było pytańnie śmiešnaje, niešta z razradu: «Na kolki vy aceńvajecie hałavu žyvioły?» Ja acaniła na 50 jeŭra. Potym mianie spytali, kolki hrošaj viazu. Ja nazvała niejkuju sumu, ale jany vyrašyli pierapravieryć mašynu. Ahułam prachodžańnie biełaruskaja miažy zaniało niedzie hadzinu, ale mnie padałosia, što viečnaść».
Na litoŭskaj usio zaciahnułasia na daŭžej.
«Heta byŭ čas adkrytaha humanitarnaha kalidora. Ja jaho zapytała pa prybyćci na litoŭskuju miažu, ale, jak vyśvietliłasia, na mianie nie byli padpisanyja patrebnyja dakumienty, treba było čakać. Da taho ž u Pryvałkach nie było vieterynarnaha punkta, i na mytni skazali, što sabaku nie prapuściać navat z usimi dakumientami. Plus u toj momant byli zaniatyja ŭsie numary, stvoranyja dla takich, jak ja — jaki zaprošvajuć humanitarny kalidor. U Pryvałkach takich numaroŭ try ci čatyry, ale ŭ toj momant pakoi byli zaniatyja šryłankijcami, jakich znajšli ŭ listapadaŭskich litoŭskich lasach. Tamu ŭsie 24 hadziny čakańnia svaich dakumientaŭ ja praviała z psom u mašynie».
Kaciaryna kaža, što Iłaj mocna stresanuŭ: z momantu zajezdu na litoŭskuju miažu sabaka nie jeŭ, nie piŭ, nie chadziŭ u tualet.
«Za sutki ja pieraznajomiłasia z usimi pamiežnikami, i kali dakumienty, narešcie, byli hatovyja, maju mašynu navat nie ahladali, dyj machnuli rukoj na sabaku, tamu ŭ Litvu jana zajechała ŭciekačom-nielehałam».
Pa pryjeździe Kaciaryna adrazu zaviezła Iłaja da vieterynara, dzie jamu pryznačyli lačeńnie dla słabaha straŭnikava-kišečnaha trakta, a sama zaniałasia lehalizacyjaj i pošukami kvatery.
«Ja abzvaniła pałovu ahulnaha sšytku telefonnych numaroŭ! Spačatku nie chacieli troch dziaciej u kvateru. Kali pačynali zhadžacca na troch dziaciej, admaŭlalisia ad sabaki. Ale narešcie kvatera znajšłasia.
Chutka da mianie vyjechała siamja. Ja vypraviłasia ich sustrakać, tym časam sabaka na stresie ŭ novym miescy bieź pierapynku brachaŭ. Heta ja daviedałasia, kali patelefanavaŭ haspadar i skazaŭ, što susiedzi na ŭzvodzie. Ja dumała, nas vysialać. Ale abyšłosia», — raskazvaje Kaciaryna.
Pry ŭsich składanaściach žančyna vielmi radaja, što ŭsia siamja ciapier razam i na svabodzie.
«Dzieci vučacca, baćki pracujuć, sabaka lubić z haspadyniaj jeździć u les pa hryby, a z haspadarom na chajkinh. Žyćcio praciahvajecca».
Sabaka Vasilisa i znojdzienaja ŭ Partuhalii siastryčka Žaklin
Pieršy sabaka ŭ siamji Źmitra [imia źmienienaje pa prośbie surazmoŭcy — NN] źjaviłasia ŭ 2016 hodzie.
«Vasilisu zaviała maja žonka, jašče za paŭhoda da znajomstva sa mnoj. Sabaka vielmi razumnaja, ale i davoli ŭpartaja, jaje vielmi ciažka prymusić niešta rabić, kali jana hetaha nie žadaje. Naprykład, ličyć, što ŭ niejkaj ciopłaj vopratcy jana vyhladaje śmiešna, tamu jana zaŭsiody admaŭlałasia jaje nasić na vulicy. Taksama jana lubić hulać ź miačami, jaje ciažkavata spynić: moža praciahvać heta hadzinami».
Upieršyniu siamja pierajazdžała z sabakam u Kijeŭ u 2021-m, na toj momant jašče latali samaloty, tamu z hetym nie było asablivych prablem.
«Jaje vaha była małoj, tamu jana lacieła ŭ sałonie. I pry hetym vydatna siabie pavodziła: ničoha nie patrabavała ŭ darozie, prosta čakała ŭ svajoj torbie, kali ž užo dalacim i možna budzie vyjści».
Adzinym abciažarvalnym faktam było toje, što ŭ 2020-m sabaka pieraniesła niekalki apieracyj na chrybietniku, paśla jakich jaje zadnija łapy pracujuć asablivym čynam.
«Ale jaje samu heta nie nadta turbuje», — dadaje Źmicier. «Prosta pryjšłosia praź vieterynara ź Biełarusi šukać joj novaha vieterynara va Ukrainie, rabić tam MRT».
Z pačatkam poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu siamja amal adrazu pryniała rašeńnie źjazdžać.
«Spačatku my jechali sa znajomymi na mašynie ŭ Lvoŭ (nas było šeść čałaviek i dva sabaki). Šlach zaniaŭ amal sutki. Potym jašče sutki — na ciahniku ź Lvova da Polščy. Uvieś hety šlach jana vytrymała, mabyć, navat lepiej za nas, prosta znoŭ siadzieła i čakała, kali ž užo heta skončycca. Darečy, tady vielmi dobra prymali ŭciekačoŭ užo na terytoryi Polščy: z chatnimi žyviołami byŭ ilhotny paradak, možna było zrabić usiu biurakratyju paźniej. Plus siabry nam dapamahli z časovym žytłom u Varšavie».
Polšča była tolki časovym prypynkam na šlachu biełarusaŭ. Praz tydzień jany rušyli ŭ bok Partuhalii, papiarednie zrabiŭšy nieabchodnyja pryščepki psu.
U Partuhalii Vasilisie padabajecca bolš: nie treba nasić nienavisnaje joj adzieńnie.
«Užo ŭ Partuhalii my zaviali jašče adnaho sabaku — Žaklin (čaściej zaviem jaje Džeki). U jaje charaktar kudy bolš harezny, jana biaskonca enierhičnaja, joj ciažka siadzieć na adnym miescy. Spačatku Vasilisa naściarožana da jaje staviłasia, ale ciapier u ich užo typovyja adnosiny starejšaj i małodšaj siaścior. My časam vandrujem ź imi pa krainie na mašynie. Adzin raz byli razam u Ispanii taksama».
Sabaki, upeŭnieny Źmicier, takaja ž adkaznaść, jak i dzieci.
«Kali ŭžo vyrašyŭ ich zavodzić, to nielha potym pakidać, kali sam vymušany mianiać miesca žycharstva. Tamu ŭ nas nie było navat niejkich razvah na hety kont. I jany dakładna dapamahajuć nam [psichałahična] svajoj prysutnaściu».
Dychaŭ u słuchaŭku, dasyłaŭ paštoŭki sa svaim pacham. Biełaruski raspaviali pra pieraśled stałkieraŭ
Čamu chobity žyvuć u biełaruskich vioskach, a elfy havorać starabiełaruskaj. Pierakładčyk «Vaładara Piarścionkaŭ» adkazvaje na ŭsie pytańni
Braty-bliźniaty pryjšli pracavać u milicyju. Adzin ź ich pierapłyŭ raku i ŭciok ź Biełarusi, kab nie zajmacca palityčnymi spravami. Pahutaryli ź im
Kamientary