Aleh Harbuz — pra staŭleńnie da Pucina, Łukašenki i ruskaj kultury
Kupałaviec Aleh Harbuz raskazaŭ u jutub-šou «Žyćcio-malina», jak žyvuć byłyja akciory teatra ŭ vyhnańni, chto ŭ biełaruskaj publičnaj prastory maje samy pryjemny hołas i jak ciapier varta stavicca da ruskaj kultury.
Pra kupałaŭcaŭ u vyhnańni
Pačynaje Harbuz z pryznańnia: jon nie padzialaje kupałaŭcaŭ, što ŭ krainie, ad tych, chto ź jaje źjechaŭ (praŭda, heta nie datyčyć tych, chto zastaŭsia ŭ teatry).
Akcior biare na siabie dadatkovuju pracu pa zabieśpiačeńni dziejnaści trupy, u tym liku šukaje placoŭki dla repietycyj i žyllo dla akcioraŭ. Pa samim Kupałaŭskim teatry nie nadta sumuje. «Nas tut dosyć bahata, tak što my byccam nikudy i nie pieramiaščalisia. Kali ja raniej pryjazdžaŭ siudy ŭ Polšču, ja štoraz padciahvaŭ polskuju. A ciapier u mianie i patreby niama pa-polsku razmaŭlać, bo ŭsie tut svaje».
Ciapier, kaža Aleh, kupałaŭcy ŭ vyhnańni farmalna biespracoŭnyja, bo nie majuć staŭki ŭ teatry i stałaha dachodu. Žyvuć ad prajekta da prajekta: «Jość praca — my žyviom, niama pracy — zuby na palicy. Ale, dziakuj bohu, pakul što my znachodzim, što rabić». Kali zusim nie budzie z čaho žyć, akcior hatovy pajści na budoŭlu — kaža, što ŭ hetym niama ničoha strašnaha.
Šuškievič, Łukašenka i taniec dla pachavańnia
Jak raskazvaje kupałaviec, Stanisłaŭ Šuškievič byŭ dla jaho lubimym biełaruskim lidaram, i na vybarach u 1994 hodzie Harbuz hałasavaŭ mienavita za jaho: «Ja vieryŭ, što jon moža davieści da ładu našu dziaržavu, ja vieryŭ u jahonuju dobrasumlennaść, vieryŭ u jahony rozum.
Jon byŭ maim susiedam pa vulicy Adojeŭskaha: jon žyŭ va ŭniviersiteckim domie, ja žyŭ u domie nasuprać. Ja byŭ uražany tym, što jaho dzieci abo ŭnuki chadzili pieššu ŭ škołu praz darohu. Karaciej, jon byŭ prystojnym čałaviekam, i mnie chaciełasia addać jamu daninu pavahi».
Kali da ŭłady pryjšoŭ Łukašenka, Harbuz pierastaŭ chadzić na vybary i tłumačyć heta tym, što Łukašenka davaŭ mahčymaść mirycca ź jaho praŭleńniem. Ale ŭ 2020 hodzie źjaviłasia akno mahčymaściej, i biełarusy vyrašyli, što jany ŭ stanie źmianić usio. Dla Aleha heta było važna: «Ja nikoli ź im nie pahadžaŭsia, zaŭždy byŭ va ŭnutranaj apazicyi, i hetaja apazicyja ŭnutranaja musiła niedzie prarvacca. I
ŭ 2020 hodzie my ŭsie pavieryli, što heta mahčyma. Na žal, adrazu nam nie ŭdałosia. Ale ciapier ja vieru ŭ toje, što my zdolnyja hetuju situacyju źmianić u rešcie rešt».
Akcior pryznajecca, što na pachavańni Łukašenki «stancavaŭ by jaki-niebudź chvacki taniec, katory ja tancavać nie ŭmieju, ale navučyŭsia b». Łukašenku jon ličyŭ nieadukavanym, hrubym i chitrym, ale nie vykazvaŭsia pra jaho, bo nie vieryŭ, što moža niešta źmianić. Dy i ŭ palityka, miarkuje kupałaviec, była mahčymaść źmianić situacyju evalucyjnym šlacham, ale ž jon hetaha nie zrabiŭ.
Ciapier, pahadžajecca Harbuz, jon adkryta žadaje śmierci Pucinu i Łukašenku, pisaŭ pra heta ŭ fejsbuku: «Ja razumieju, što, kali ich spynić, kali ich nie budzie, to paprostu zachavajecca šmat žyćciaŭ niavinnych ludziej, katoryja hinuć ciapier tysiačami. Tamu ja spakojna, asensavana žadaju, kab jany zdochli».
Pra pavodziny Pucina kupałaviec adhukajecca nastupnym čynam: «Bačna, što jon siabie kantraluje. Jon chitrejšy za Łukašenku, toj chitry pa-viaskovamu, a hety chitry pa-kadebešnamu».
U kaho samy pryjemny hołas
Kažučy pra publičnych asobaŭ, Aleh śćviardžaje, što vielmi dobra z hołasam pracuje Pavieł Łatuška, tym bolš što jamu jaŭna padabajecca hučańnie ŭłasnaha hołasu.
Vadzim Prakopjeŭ? «Voś u kaho, napeŭna, samy pryjemny hołas.
Jon pryjemny čałaviek. Jon z takich, jak kazaŭ chtości z našych piedahohaŭ: «Ihrać treba tak, kab ludzi chacieli, kab ty byŭ ich siabram». Chočacca, kab Prakopjeŭ byŭ tvaim siabram. Jon vyhladaje na salidnaha, surjoznaha, razumnaha čałavieka. Mnie padajecca, što jon bolš akcior, ale akcior — heta niadrenna, možna być akcioram i zastavacca dobrym čałaviekam».
Staŭleńnie da ruskaj kultury
Kenselinh rasijskaj kultury — źjava, jakuju Aleh Harbuz uchvalaje, bo inakš, na jaho dumku, biełarusy nie dabiarucca da ŭłasnaj kultury. Ruskuju kulturu kupałaviec ličyć akupacyjnaj, chacia i pryznajecca, što Puškina lubić, ale ŭsio roŭna toj — impierac.
Kali kapnuć rasijskaha libierała, dastanieš adtul impierca, miarkuje Aleh.
Byŭ čas, ličyć Harbuz, kali rasijskaja kultura nie była nastolki ahresiŭnaj i dazvalała biełarusam raźvivacca i ŭ svoj bok. Ciapier ža na prykładzie Ukrainy bačna, što ruskaja kultura nie supakoicca, pakul nie pahłynie, i rasijanie nie hatovyja dać inšaj kultury prastoru dla raźvićcia.
Jak vyhadavać hetuju prastoru dla siabie? «Mova — toje, što nam daje mahčymaść admiežavacca. Ja liču biełaruskuju movu jašče i takim pryjemnym bonusam, bo kali čałaviek bilinhv, razumieje i tuju movu, i tuju, heta spryjaje mozhu i jaho pracy. Pa-druhoje, kali ty vałodaješ biełaruskaju, ty vałodaješ nasamreč tajemnaj movaj, tak možna było b matyvavać dziaciej».
Kamientary