Учора ў дзясяткаў беларусаў прайшлі ператрусы. Праз тое самае праходзяць тыя, каго штодня арыштоўваюць за каментары ды ўдзел у пратэстах. Распавядаем, як падрыхтавацца да затрымання і ператрусу так, каб пастарацца абараніць сябе.
Чаму важна рыхтавацца
Калі раней пры затрыманнях міліцыянты маглі стукаць у дзверы і чакаць, пакуль вы адчыніце, або адкрыта чакаць вас пад домам, то цяпер звычайна візіт адбываецца брутальна і знянацку. Ва ўразлівай групе знаходзяцца многія: былыя журналісты і актывісты, былыя палітвязні або нехта з іх сваякоў, удзельнікі пратэстаў, якія маглі трапіць на фота. Часам затрымліваюць нават лаяльных сістэме людзей.
Прыбярыце з дома ўсё лішняе
Найперш звярніце ўвагу на тое, што знаходзіцца ў вас у доме.
Варта прыбраць беларускую нацыянальную або пратэсную сімволіку. Таксама звярніце ўвагу на кнігі — некаторыя з іх ужо прызнаныя экстрэмісцкімі. Так вы можаце пазбегнуць фармальных прычынаў для пераследу. Тым больш, што канфіскаваную сімволіку ды кнігі вам не вернуць, а проста знішчаць па пастанове суда.
Калі вы маеце картку замежнага банка, праз якую атрымлівалі або перадавалі дапамогу ды рабілі ахвяраванні, то не захоўвайце яе дома.
Пачысціце вашы прылады
Гэта таксама вельмі важна рабіць загадзя. Па спасылках будуць гайды на кожны з апісаных выпадкаў — агулам гэта зойме ў вас пару гадзінаў, але гэта варта зрабіць.
Пачніце з сацсетак (напрыклад, інстаграма з тыктокам) ды выдаліце з іх лайкі.
Пасля перайдзіце да ачысткі месенджараў. Звярніце ўвагу на абарону акаўнтаў у Whatsapp ды Viber.
Далей пачысціце YouTube і Google-акаўнт. Асобна звярніце ўвагу на ахвяраванні праз фэйсбук ды надзейна выдаліце акаўнт.
Вярніцеся ў Telegram. Звярніце ўвагу на вашы каментары і тэлеграм-боты, якія вы актывавалі. Выдаліце ўсе вашы сінхранізаваныя кантакты, бо туды маглі патрапіць людзі, якіх сілавікі яшчэ не знаюць (Налады — Прыватнасць і бяспека — Выдаліць сінхранізаваныя кантакты).
Таксама пастаўце таймеры аўтаматычнага выдалення для ўсіх чатаў з людзьмі, якія знаходзяцца ў Беларусі, або выдаляйце іх штораз пасля камунікацыі. А калі вам піша чалавек, у якім вы не пэўныя, то лепш правядзіце дадатковую праверку, напрыклад, відэазванок. Звярніце ўвагу на тое, як сілавікі ўвогуле знаходзяць людзей у тэлеграме і пастарайцеся абараніць сябе.
Падумайце пра магчымасць перастварэння акаўнта ў Telegram. Таксама паглядзіце гайд пра ананімныя акаўнты — магчыма, варта перастварыць і іншыя вашы акаўнты.
Зайдзіце ў галерэю (Android, iOS). Выдаліце ўсё, што можа быць скарыстана супраць вас. Пасля пачысціце Google Photos ды iCloud.
Звярніце ўвагу на вашы камп'ютары — не захоўвайце там таго, што можа быць скарыстана супраць вас.
Таксама надзейна пачысціце вашы крыптагаманцы.
Будзьце асцярожныя ў стасунках
Даволі шмат інфармацыі спецслужбы атрымліваюць праз кантакты — як праз тых, хто піша зашмат у сацсетках, гэтак і праз сацсеткі і месенджары затрыманых.
Таму, па-першае, не дадавайце людзей у кантакты ў месенджарах, а калі дадаяце, то стаўце ім выдуманае імя.
Па-другое, калі вы самі выконваеце правілы бяспекі, то патрабуйце гэтага ад іншых. Не варта быць занадта рэзкімі, але будзьце настойлівымі.
Па-трэцяе, не кажыце людзям, якім вы не давяраеце, асабістай або адчувальнай інфармацыі.
Прыдумайце, як апавясціць іншых
Калі вы затрыманыя, то не заўжды можна пра гэта паведаміць — сілавікі ўрываюцца знянацку.
Таму мы раім прыдумаць уласную сістэму апавяшчэння пра рэпрэсіі. Напрыклад, звязвацца з нейкім чалавекам за мяжой у кантрольны час штодня.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
Каментары
Вечная памяць Табе, Андрэй Зэльцэр!