Ежа44

Не ўся карыца аднолькавая. Два гатункі варта адрозніваць, бо адзін з іх — шкодны 

Гэтая спецыя надае ежы непаўторны салодкі водар. Але не ўсе ведаюць, што ёсць два асноўныя гатункі карыцы. Абодва ў нечым карысныя, аднак адзін змяшчае таксін, які дзейнічае як канцэраген, калі есці карыцы зашмат.

Фота: Ігар Ляйчонак / Vecteezy

Карыца — гэта высушаная кара дрэва Cinnamonum. Пры высыханні палоскі кары закручваюцца ў трубачкі, часта іх таксама перамолваюць у парашок.

Аматары гатаваць з задавальненнем дадаюць карыцу ў розныя стравы — ад дэсертаў да мяса: гэтая спецыя не толькі надасць ежы пікантны прысмак, але і палепшыць настрой і самаадчуванне таго, хто есць.

Карыца павялічвае агульны тонус, умацоўвае імунітэт, стымулюе, бадзёрыць, паляпшае памяць, каардынацыю і ўважлівасць.

Але не ўсе ведаюць, што ёсць два гатункі гэтай спецыі — і ў іх зусім розны смак і розныя ўласцівасці. А ў адным з гэтых відаў ёсць рэчыва, якое ў вялікай колькасці можа зашкодзіць. 

Касія і цэйлонская карыца — у чым розніца

Гістарычнай радзімай карыцы лічыцца Шры-Ланка, дзе спецыю вырошчваюць і сёння. Найбольш карыснай, «сапраўднай» лічыцца спрадвечная цэйлонская карыца, якая расце на Шры-Ланцы і ў паўднёвай Індыі. Яе вырабляюць з унутранай кары вечназялёнага дрэва Cinnamomum verum: зразаюць трохгадовыя парасткі, з якіх у ход ідзе толькі тонкі ўнутраны пласт кары.

Менш карысны, але больш танны аналаг — карычнік кітайскі — расце ў Паўднёвым Кітаі, краінах Паўднёва-Усходняй Азіі і Аўстраліі. Яго вырабляюць з дрэва Cinnamomum cassia (адсюль і назва «касія»), зразаючы не маладыя парасткі, а тыя, якім 7—10 гадоў. І выкарыстоўваюць не ўнутраную частку кары, а ўсю кару.

Цэйлонская карыца менш распаўсюджаная і найперш цэніцца як кулінарная прыправа. Яна даволі дарагая ў параўнанні з касіяй, якую можна знайсці амаль ва ўсіх супермаркетах.

Прыправы істотна адрозніваюцца на смак. У таннай карыцы 95% яе эфірнага алею — гэта карычны альдэгід, які надае ёй вельмі моцны, рэзкі смак і пах. У алеі цэйлонскай карыцы альдэгід складае толькі 50—63%, таму яна мае больш мяккія смак і водар, нават крыху камфорныя.

Фота: medicinenet.com

Ці аднолькава карысныя гэтыя два гатункі?

І цэйлонская карыца, і касія зніжаюць узровень цукру ў крыві і рэкамендуюцца пацыентам з дыябетам 2 тыпу.

Таксама, паводле некаторых даследаванняў, пэўныя біялагічна актыўныя злучэнні карыцы блакуюць назапашванне тау-бялку ў галаўным мозгу (назапашванне тау ёсць характарыстыкай хваробы Альцгеймера). Такі эфект назіраўся пры выкарыстанні як цэйлонскай, так і кітайскай карыцы. 

Істотная розніца паміж гатункамі, састаў якіх даволі падобны, — у колькасці рэчыва кумарын: у цэйлонскай карыцы яго канцэнтрацыя складае 0,02 г/кг, а ў касіі — 2 г/кг.

Штодзённае спажыванне значнай колькасці кумарыну можа выклікаць праблемы са здароўем, напрыклад, пашкоджанне печані. Каб перавысіць норму, трэба спажываць 1—2 чайныя лыжкі ў дзень. Таму, калі вы з нейкай прычыны рэгулярна спажываеце шмат карыцы ці прымаеце дабаўкі, якія яе змяшчаюць, то гэта павінна быць цэйлонская карыца, а не касія.

Калі ж ужываць карыцу ўмерана, то пагроз для здароўя касія не ўяўляе.

Як вызначыць від карыцы падчас куплі

  • Варта паглядзець на краіну-вытворцу (Шры-Ланка гэта або Кітай ці Інданезія).
  • На ўпакоўцы з цэйлонскай карыцай можа быць напісана Cinnamomum zeylonicum, а на ўпакоўцы з касіяй — Cinnamomum aromaticum.
  • Цэйлонскія палачкі карыцы сыпкія, яны ламаюцца і крышацца, у іх шмат слаёў мяккай, падатлівай кары. Структура палачак шматслойная, яны нагадваюць скруткі папяровых ручнікоў у мініяцюры. У параўнанні з імі палачкі касіі вельмі цвёрдыя, полыя і маюць толькі адзін згорнуты пласт. У цэлым цэйлонская карыца мае больш натуральны выгляд, пах і смак, тады як касія выглядае больш «прыгожа» і штучна.
  • Цэйлонская карыца мае светла-карычневы колер, касія — цёмна-карычневы з чырванаватым адценнем.
  • Палачкі цэйлонскай карыцы падкручваюцца з абодвух канцоў. Палачкі касіі — слаба выгнутыя.
  • Цана сапраўднай карыцы разы ў тры-чатыры вышэйшая за цану касіі.

Навукоўцы распавялі, якая спецыя захоўвае маладосць і дапамагае схуднець

Булачкі з карыцай. Стары рэцэпт сям’і столінскай шляхты

Каментары4

  • Ева
    19.02.2023
    Цынамон. Па-нашаму.
  • Jahor
    19.02.2023
    Адразу відаць, што аўтар не чытаў кнігу "Цынамонавыя крамы" Бруна Шульца.
  • Ёсік
    19.02.2023
    Ева, з савецкіх часоў быў цынамон, а зараз карыца. Выпускаючы рэдактар, ну сачыце вы за чысцінёй мовы, не трэба цягнуць расейскія словы.

«Шугануць Берлін ды іншых еўрапейцаў». Пуцінскі «Арэшнік» можа быць толькі зрэжысіраваным шоу1

«Шугануць Берлін ды іншых еўрапейцаў». Пуцінскі «Арэшнік» можа быць толькі зрэжысіраваным шоу

Усе навіны →
Усе навіны

Аляксей Дзікавіцкі расказаў, дзе будзе цяпер працаваць8

Даляр апусціўся за адзнаку 3,5 рубля3

У жонкі беларускага тэнісіста ў Пецярбургу сцягнулі залаты ланцужок4

Як у школьныя электронныя дзённікі трапіла рэклама піва? З'явілася тлумачэнне3

Манашак Свята-Елісавецінскага манастыра прагналі яшчэ з аднаго кірмаша ў Польшчы21

У Варшаве пачынаецца суд па справе згвалтавання і забойства беларускі Лізы2

У Брытаніі ідзе суд над балгарамі, якіх падазраюць у шпіянажы на карысць Расіі

Мінздароўя ўстанавіла нормы прыёму пацыентаў

«Было адчуванне, што людзі ўжо не хочуць вайны». Аляксей Ластоўскі аб наведванні Сірыі і рэжыме Асада як меншым зле15

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Шугануць Берлін ды іншых еўрапейцаў». Пуцінскі «Арэшнік» можа быць толькі зрэжысіраваным шоу1

«Шугануць Берлін ды іншых еўрапейцаў». Пуцінскі «Арэшнік» можа быць толькі зрэжысіраваным шоу

Галоўнае
Усе навіны →