«Dla Kijeva było b lepš, kab Biełarusi nie isnavała naohuł». Vialikaja razmova z ukrainskim palitołaham Jaŭhienam Mahdam

— Davajcie pahavorym pra situacyju na miažy Biełarusi z Ukrainaj — tam znoŭ skancentravanyja biełaruskija vojski. Padajecca, što Łukašenka ŭ čarhovy raz blefuje. Pry hetym MZS Ukrainy vystupaje z papiaredžańniem ab niedapuščalnaści trahičnych pamyłak ź biełaruskaha boku. Zrazumieła, što padobnyja adkazy časta źjaŭlajucca prosta nieabchodnaj aficyjnaj reakcyjaj, ale jak nasamreč ukrainskija ŭłady ŭsprymajuć jaho dziejańni? 

— Miarkujučy pa danych ź biełaruskaha boku i infarmacyi ad ukrainskich pamiežnikaŭ i vajskoŭcaŭ, kolkaść vojskaŭ u pamiežnaj zonie niedastatkovaja dla taho, kab pačać maštabny nastup na Ukrainu. Da taho ž heta nie danbaskija stepy, a lasy, bałoty, reki. Raźličvać na šalony praryŭ biełaruskich abo rasijskich vojskaŭ u hetym rehijonie vielmi składana. Ja miarkuju, što Rasija moža pierakinuć peŭnuju kolkaść svaich vojskaŭ u Biełaruś dla nastupu. Ale kali my zhadajem 2022 hod, to tady heta pravodziłasia pad vyhladam vučeńniaŭ «Sajuznaja rašučaść». Vučeńni i ŭsio inšaje adbyvalisia na fonie mihracyjnaha kryzisu. Ukraina bolš nie dazvolić padmanuć siabie tak, jak heta adbyłosia ŭ 2022 hodzie. Tady heta kaštavała nam vielmi doraha, i zaraz padobnych pamyłak, ja ŭpeŭnieny, nie budzie. 

Zajava ŭkrainskaha MZS całkam łahičnaja ŭ kantekście dypłamatyčnych adnosin pamiž Biełaruśsiu i Ukrainaj, niahledziačy na toje, što ciapier u hetych krainach niama pasłoŭ. I mienavita tamu ŭ hetaj situacyi hałoŭnuju rolu adyhryvajuć nie dypłamaty, a vajskoŭcy. Adlehłaść ad miažy da Kijeva składaje kala 120 kiłamietraŭ. Niedaaceńvać hetuju pahrozu — heta ryzykavać sutyknucca ź pierśpiektyvaj paŭtareńnia trahiedyi, to-bok atrymać druhuju Buču na trecim hodzie vajny. Vy ž razumiejecie, što heta budzie mieć surjoznyja niehatyŭnyja nastupstvy dla Ukrainy i jaje kiraŭnictva. Tamu ŭkrainskaja ŭłada vymušanaja dziejničać aściarožna, kab nie paŭtaryć papiarednich pamyłak. 

«Łukašenka źbivaje drony, kab pakazać, što jon kantraluje situacyju»

— Paśla pačatku Kurskaj apieracyi vy zhadvali pra mahčymaść rejdu rasijskaha śpiecnaza, pieraapranutaha ŭ biełaruskuju formu, z metaj zachopu Rovienskaj abo Čarnobylskaj AES. Ščyra kažučy, heta hučyć jak scenar z kino. Patłumačcie, navošta im heta rabić mienavita takim čynam?

— Pa-pieršaje, taki rejd hieahrafična mahčymy tolki z terytoryi Biełarusi, a nie z terytoryi Rasii. Pa-druhoje, isnuje imaviernaść taho, što ŭkrainskija vajskoŭcy mohuć zachapić Kurskuju atamnuju elektrastancyju. Pucin nie moža dapuścić situacyi, kali suśvietnaja supolnaść pačnie abmiarkoŭvać mahčymy abmien: maŭlaŭ, «vy viartajecie Zaparožskuju stancyju, a Ukraina viernie vam Kurskuju». Im treba štości jašče dla mahčymaha handlu. Ja razumieju, što Ukraina nie budzie dziejničać z Kurskaj AES tak, jak Rasija dziejničała z Zaparožskaj. Ale jadzierny šantaž — heta elemient rasijskaj dziaržaŭnaj palityki.

— Ja nie razumieju, navošta rasijanam rabić pravakacyi, mienavita pieraapranuŭšysia ŭ biełarusaŭ… 

— Kab uciahnuć Łukašenku ŭ vajnu bolš nadziejna! Razumiejecie, kali adbyłosia ŭvarvańnie z terytoryi Biełarusi ŭ 2022 hodzie, Ukraina nie abjaviła joj vajnu. Heta pytańnie šmat abmiarkoŭvałasia. Vidavočna, što tady byli peŭnyja padstavy dla hetaha — handal, jaki isnavaŭ da taho, uklučajučy bitum, elektraenierhiju, bienzin i hetak dalej. 

Pavialičyć

Kali zaraz rasijanie, pieraapranutyja ŭ biełaruskuju formu, ździejśniać pravakacyju i prymusiać Ukrainu reahavać, heta adkryje novy front na tysiačy kiłamietraŭ uzdoŭž biełaruska-ŭkrainskaj miažy. Heta stanie surjoznaj prablemaj dla nas. Heta budzie aznačać, što nam daviadziecca abo abjaŭlać novuju chvalu mabilizacyi abo pieraraźmiarkoŭvać vojski, jakija ciapier zaniatyja ŭ inšych rehijonach, naprykład, u Krymie.

Takoje raźvićcio padziej taksama pastavić pad pahrozu pastaŭki zachodniaj zbroi praz zachodniuju miažu: blizkaść da Lvova i mahčymaść pierarezać čyhunačnyja šlachi źjaŭlajucca važnymi faktarami. Tamu hety scenar nielha adkidvać.

— Łukašenka znachodzicca ŭ całkam zaležnym stanoviščy ad Pucina. Apošniamu nie treba ničoha vydumlać, jon moža prosta patelefanavać i skazać, kali spatrebicca: «Ty ŭstupaješ vojskami ŭ vajnu, tak treba». 

— Ja tak nie dumaju.

Jość mierkavańnie, što Łukašenka maje peŭnuju kryŭdu na Pucina za toje, što nie jon uznačalvaje Sajuznuju dziaržavu. I heta dla Łukašenki surjozny faktar. Ja jaho nie idealizuju, prosta sprabuju madelavać situacyju: Łukašenka — heta palityčnaja žyviolina, sapraŭdny palityk. Jon dosyć ćviaroza ŭśviedamlaje, što ŭdzieł u vajnie suprać Ukrainy pryniasie jamu mnostva prablem.

Naprykład, nichto nie moža skazać, kolki pavinna zahinuć biełaruskich vajskoŭcaŭ, kab u krainie pačali zadumvacca nad tym, ci varta praciahvać vajnu. Prapahanda moža pracavać u palicejskaj dziaržavie, ale, kali ŭ Biełaruś pačnuć viartacca truny z zahinułymi sałdatami, heta stanie vialikaj prablemaj. Jak heta vyrašać? Hrašyma, jak u Rasii? Ci adpravić na vajnu złačyncaŭ, jakich nie varta pryciahvać, bo jany mohuć pierajści na bok Ukrainy?

Biełaruskaja armija nikoli nie vajavała. I heta adnačasova i dobra, i drenna. Ukrainskaja armija pačała nabyvać bajavy dośvied jašče z 2014 hoda. Na pačatku poŭnamaštabnaj vajny ŭ 2022 hodzie va Ukrainie ŭžo byli dziesiatki tysiač ludziej, jakija viedali, jak vajavać. A ŭ Biełarusi takoha dośviedu niama. Łamać cehłu na hałavie — heta adno, a vajavać — zusim inšaje.

Pavialičyć

— Vašy arhumienty adlustroŭvajuć mierkavańnie šmat jakich ukraincaŭ pra subjektnaść Łukašenki — byccam jon sapraŭdy zdolny supraćstajać Pucinu. Adna sprava, kali b my z vami viali hutarku da pratestaŭ 2020 hoda. Adnak Pucin uratoŭvaje ŭładu Łukašenki ŭžo piaty hod. Adnosiny z zachodnimi krainami ŭ režymu maksimalna sapsavanyja. Łukašenka ŭciahnuty ŭ vajnu, i biez Pucina jon — nichto. Uličvajučy hetyja čyńniki, jakaja ŭ jaho moža być nahoda, kab admaŭlać Kramlu?

— Ja liču, što Łukašenka ciapier vielmi niervujecca. I heta nie dziŭna, bo vajenny patencyjał biełaruskaj armii vielmi mały. Arhanizavać efiektyŭnuju mabilizacyju budzie składana. Akramia taho, jon dobra pamiataje, što miljony biełarusaŭ vychodzili suprać jaho ŭ 2020 hodzie. Jak jon budzie pravodzić mabilizacyju? Razdavać zbroju ludziam i pytacca ŭ ich: «A ty vystupaŭ suprać mianie ŭ 2020-m ci nie?»

U jaho jość strach, što jaho ŭciahvańnie ŭ vajnu dazvolić jaho praciŭnikam skinuć jaho z ułady. Ja dumaju, što Rasija całkam moža ŭciahnuć Biełaruś u vajnu, ale heta tolki adzin sa scenaryjaŭ, i nie asnoŭny.

Pahladzicie, što ciapier adbyvajecca z dronami nad Biełaruśsiu. Łukašenka źbivaje ich i pakazvaje, što takim čynam jon kantraluje situacyju nad krainaj, bo jon nie choča, kab ludzi dumali, što jon nie maje niezaležnaści. 

— Dziŭny sposab heta pakazać: biełaruskaja prapahanda amal zusim nie pušyć takuju infarmacyju. Jana z bolšaści maŭčyć, a mieła b dziejničać naadvarot. Niekatoryja analityki ličać, što sprava tolki ŭ techničnych detalach. 

— Heta nie tolki pytańnie prapahandy, chacia jana i hulaje vialikuju rolu. Tut pracuje «sarafannaje radyjo», ludzi daviedvajucca infarmacyju adno ad adnaho — i heta maje svoj efiekt.

«Biełaruś u abmienie ŭkraincami apynułasia vypadkova»

— Vy časta kažacie, što biez demakratyčnaj Biełarusi nie budzie biaśpiečnaj Jeŭropy. A ŭ administracyi Zialenskaha heta razumiejuć? Dahetul nivodnaj aficyjnaj sustrečy ź Cichanoŭskaj tak i nie adbyłosia. 

— U Kijevie razumiejuć, što realna situacyju ŭ Biełarusi ciapier kantraluje Łukašenka.

Pa maich nazirańniach, u administracyi niama dakładnaha bačańnia, jak budavać adnosiny ź Biełaruśsiu. Dla Kijeva było b lepš, kab jaje nie isnavała naohuł. Ź joj treba pracavać i, adpaviedna, rabić niejkija bolš-mienš važnyja rečy. U nas niama adekvatnaj palityki ŭ adnosinach da našych susiedziaŭ. Heta vialikaja prablema z 1991 hoda.

Mnie zdajecca, što nam samim treba naładžvać bolš uzajemnych kantaktaŭ, ładzić kanfierencyi, padkreślivać namiery demakratyčnych biełarusaŭ. Ja nie razumieju, čamu ŭsie tak čakajuć hetaj sustrečy Zialenskaha i Cichanoŭskaj.

Pavialičyć

— Mienavita tamu, što tady budzie dakładna zrazumieła: Zialenski na aficyjnym uzroŭni padtrymlivaje demakratyčnuju Biełaruś i tych jaje hramadzian, jakija zmahalisia suprać tyranii. Heta budzie značyć, što jon pryznaje: nie ŭsie z nas suahresary. 

— Ščyra kažučy, ja nie dumaju, što hetaja sustreča stanie vyrašalnaj.

— Pry hetym što tyčycca adnosinaŭ z Łukašenkam, u Ukrainy atrymlivajecca vieści ź im taki dyjałoh, kab vyzvalać svaich hramadzian ź biełaruskich turem. Vam viadomyja detali, jak adbyŭsia abmien piaci ŭkrainskich hramadzian u červieni?

— Ja dumaju, tut situacyja była inšaj: Biełaruś faktyčna stała trecim udzielnikam u farmacie rasijska-ŭkrainskaha abmienu. Našych pałonnych abmianiali, i, jak ja dumaju, vyzvalili śviatara Ruskaj pravasłaŭnaj carkvy Ianafana, jaki znachodziŭsia ŭ turmie pa padazreńni ŭ supracoŭnictvie z rasijskimi śpiecsłužbami. 

— Ja pytaju, bo ŭ našych demakratyčnych sił takich pośpiechaŭ nie nazirajecca. Vy ž dakładna viedajecie pra abmien 1 žniŭnia z Zachadam, kali ź biełaruskaj turmy byŭ vyzvaleny niamiecki hramadzianin Ryka Kryhier. Tady nivodny biełaruski palitviazień nie apynuŭsia na voli. 

— Ja dumaju, usio heta mieła padvojny efiekt. Z adnaho boku, Łukašenka akazvaŭ Pucinu pasłuhu. Ź inšaha, Biełaruś jak farmalna niezaležnaja dziaržava moža być jamu patrebnaj ciapier našmat bolš. Dumaju, pierš čym pravieści abmien z Zachadam, jany praviali test u červieni, kab pahladzieć, ci spracuje hetaja schiema z Ukrainaj. Tamu mnie zdajecca, Biełaruś tut apynułasia vypadkova, i mienavita pa hetym fakcie vysnoŭ pra pracu Cichanoŭskaj ja b nie rabiŭ. 

«Pakul praciahvajecca apieracyja ŭ Kurskaj vobłaści, Rasija nie hatovaja da pieramoŭ» 

— Davajcie vierniemsia da Ukrainy. Jak vy aceńvajecie situacyju na froncie prosta ciapier?

— Vajna nie skončycca zaŭtra, heta adnaznačna. Ja zychodžu z pazicyi rasijskaha kiraŭnictva, jakoje kaža, što, pakul ukrainskija vojski znachodziacca na rasijskaj terytoryi, nijakich pieramovaŭ nie budzie. I ja razumieju, što dla Rasii heta vielmi adčuvalny momant. Tamu jany buduć zastavacca ŭ takoj situacyi.

Adnak adnačasova ja dumaju, što mifałahizacyja Rasii dasiahnuła svajho maksimumu, tamu što my pavinny pakazać śvietu, što Rasija nie taja, jakoj jana siabie pakazvaje. Heta hałoŭnaja meta Ukrainy, i jana ŭ peŭnaj stupieni ŭžo dasiahnutaja. 

Pavialičyć

— Analityki šmat razoŭ abmiarkoŭvali, što moža stać čyrvonaj linijaj dla Kramla, kab jon vykarystaŭ jadziernuju zbroju. Uličvajučy, što ŭkrainskija vojski ciapier znachodziacca na terytoryi Rasii, ci moža heta stać finalnym tryhieram? 

— Rasija namahajecca adkazvać Zachadu, pierakonvajučy jaho, kab krainy nie davali dazvoł na vykarystańnie dalnabojnaj zbroi, i adnačasova pahražaje ŭžyvańniem jadzierki. Heta dla Zachadu hučyć realistyčna, ale, zdajecca, jon zabyŭsia na dziesiacihodździ chałodnaj vajny, padčas jakoj Saviecki Sajuz kazaŭ toje ž samaje. Jadziernaja zbroja — heta najpierš palityčny instrumient, faktyčna jaje vykarystoŭvali tolki ŭ 1945 hodzie. Paśla hetaha jana stała zbrojaj strymlivańnia. Abjektyŭna heta zaraz nikomu nie patrebna. 

— Za niekalki dzion da pačatku poŭnamaštabnaj vajny my ŭsie siadzieli ŭ Kijevie i dumali, što Pucinu paŭnavartasnaje ŭryvańnie dakładna nie patrebna. Tady my apielavali da abjektyŭnaści čałavieka, jaki za dva apošnija hady šmat razoŭ dakazaŭ, što kirujecca emocyjami.

— Kali my havorym pra padziei lutaha 2022 hoda, vidavočna, što Pucin palez na Ukrainu z raźlikam na blickryh. Jany dumali, što za try dni zachopiać Kijeŭ, źmieniać uładu i padparadkujuć jaje sabie. Inšymi słovami, jany raźličvali na chutkuju pieramohu. Ale jak bačym, hetaja stratehija nie spracavała. 

Mnie chočacca, kab mnie zaraz patłumačyli inšaje. Čamu, niahledziačy na toje, što ŭkrainskija vojski ŭžo šmat času znachodziacca na terytoryi Kurskaj vobłaści, heta ŭsio ž taki nie stała nahodaj dla vykarystańnia jadziernaj zbroi? A voś kali havorka idzie pra zadziejničańnie Ukrainaj dalnabojnych rakiet, ZŠA i Zachad ličać, što heta moža stać novym tryhieram? Jany pamylajucca, kali dumajuć, što Pucina možna strymać. Jon nie źbirajecca spyniacca. Kali chtości hetaha nie razumieje, to heta ich vialikaja pamyłka. 

— Ciapier časta iduć razmovy pra niejkuju zamarozku vajny, Zialenski taksama zaklikaŭ zakončyć jaje da zimy 2025 hoda. Nakolki heta ŭvohule realistyčna? 

— Pakul praciahvajecca ŭkrainskaja apieracyja ŭ Kurskaj vobłaści, Rasija, vidavočna, da hetaha nie hatovaja. Jany nie mohuć sami sabie patłumačyć takuju situacyju. Ja ŭžo nie kažu pra rasijskich hramadzian — jak Kreml im raskaža, čamu jon idzie na pieramovy? U Rasii niama faktaru, jaki b padšturchnuŭ jaje da hetaha. 

Ja nie mahu prahnazavać chutkaha zakančeńnia rasijska-ŭkrainskaj vajny, ale ja mahu prahnazavać inšaje. Kali Ukraina nie budzie damahacca frahmientacyi Rasii tym ci inšym sposabam, niahledziačy na niežadańnie Zachadu ŭdzielničać u hetym pytańni, to luby abvieščany mir budzie tolki časovym pieramirjem. U mianie niama ŭ hetym sumnieńniaŭ.

— Vidavočna, heta mahčyma tolki z Kamałaj Charys. A jak vy bačycie raźvićcio padziej, kali da ŭłady znoŭ vierniecca Tramp?

— Ja liču, što meta Ukrainy — źbierahčy dvuchpartyjnuju padtrymku. Bo kali my pamylimsia, to rasijskaja prapahanda zmoža danieści da Złučanych Štataŭ usio takim čynam, kab Ukraina hetuju padtrymku zhubiła. 

Ale zaraz skazać, chto budzie lepšym siarod prezidentaŭ, mnie składana: na bazie vybarčaj kampanii niemahčyma zrazumieć, ci budzie adbyvacca nasamreč toje, što było ahučana kandydatami.

• 10
• 4
• 2
• 8
• 2
• 0
• 2
• 0