«Patelefanavali ź Biełarusi i skazali anulavać». Biełarusy raskazali, jak mianiali i praciahvali dziejańnie biełaruskaha pašparta ŭ Polščy
Termin dziejańnia biełaruskaha pašparta rana ci pozna zakančvajecca. Pa roznych pryčynach nie ŭsie mohuć viarnucca na radzimu, kab jaho zamianić. Vydańnie Most sabrała historyi biełarusaŭ, jakija sprabavali zamianić abo praciahnuć dziejańnie pašparta ŭ Polščy i što z hetaha vyjšła.
«Pytańniaŭ u konsulstvie nie zadavali»
Biełaruska Jana mianiała pašpart razam z mužam. Dakumienty siamja padavała ŭ Varšavie.
«My viedali, što čarha na zamienu pašparta vielmi doŭhaja, tamu pakłapacilisia pra heta zahadzia. Na momant padačy dakumientaŭ termin dziejańnia pašparta muža zakančvaŭsia praz hod, majho — praz dva.
Zapisvalisia minułym letam. Adpravili dva listy na elektronnuju poštu [email protected]. Adkaz pryjšoŭ praz dva tydni. Mužu pryjom pryznačyli na krasavik, a mnie — na maj.
Akramia inšaha, u liście z adkazam była prośba paćvierdzić prapanavany čas zapisu i dasłać numar mabilnaha telefona. Za dva dni da pryznačanaha času pradstaŭniki konsulstva patelefanavali i nahadali pra zapis».
Dla zamieny pašparta Jana z mužam napisali taksama zajavu ab pastanoŭcy na časovy konsulski ŭlik. Z dakumientaŭ siamja padavała nastupnyja dakumienty.
- Zajavy na zamienu pašparta i na pastanoŭku na časovy konsulski ŭlik. Abiedźvie zajavy zapaŭnialisia zahadzia.
- Čatyry fatahrafii 40ch50 sm. Fatahrafii pavinny byli być nierazrezanymi. Kali b jany nie adpaviadali zajaŭlenym patrabavańniam, dakumienty mahli nie pryniać. «Supracoŭniki mohuć vymiarać paramietry liniejkaj», — raspaviadaje hierainia.
- Pašpart, jaki padlahaje zamienie. Paśla padačy dakumientaŭ pašpart nie zabirajuć.
- Paśviedčańnie ab šlubie. Kali čałaviek u razvodzie, to treba padać paśviedčańnie ab razvodzie.
- Paśviedčańnie ab naradžeńni.
- Karta pobytu. Dastatkova dać płastykavuju kartku. Pakazvać rašeńnie polskich orhanaŭ, apastyl i nataryjalny pierakład nie treba.
- Rehistracyja (meldunek), taksama biez apastyla i nataryjalnaha pierakładu.
Akramia taho, tyja, u kaho jość dzieci, padajuć paśviedčańni ab naradžeńni dziaciej.
«U krasaviku na padaču dakumientaŭ my pajechali razam z mužam, niahledziačy na toje, što moj zapis byŭ pryznačany na maj. U konsulstva nas upuścili razam. Tam ja vyrašyła spytacca ŭ supracoŭnicy, ci mahu ja tut i ciapier padać svaje dakumienty razam z mužam, udakładniŭšy, što moj zapis pryznačany na maj. Usie dakumienty ŭ mianie byli z saboj.
Supracoŭnica pryniała maje dakumienty na padstavie zajavy ab zamienie pašparta ŭ suviazi ź niemahčymaściu jaho vykarystoŭvać. Za zamienu pašparta biełarusy zapłacili pa 100 jeŭra z čałavieka najaŭnymi.
Jana adznačaje, što mohuć uźniknuć prablemy, kali čałaviek płanuje raźličycca bankaŭskaj kartaj abo inšaj valutaj.
Muž Jany z Mahilova, adpaviedna, zamiena jaho pašparta rabiłasia tam. Praz dva miesiacy mužčynu patelefanavali i paviedamili, što pašpart hatovy i jaho možna zabrać.
A voś Jana z maleńkaha horada Biełarusi, i pašpart mianiali na praciahu čatyroch miesiacaŭ. «Paśpieli navat pachvalavacca», — kamientuje biełaruska.
Pašparty siamja atrymała niadaŭna i vielmi radaja, što na najbližejšyja dziesiać hadoŭ hetaje pytańnie zakrytaje.
«My pierajechali ŭ Polšču ŭ 2019 hodzie i z taho času tam nie byli, tak što palityčnych spraŭ na nas tam niama, humanitarnych viz u nas taksama niama. Pytańniaŭ u konsulstvie nijakich nie zadavali, usie supracoŭnicy byli dobrazyčlivymi. A ŭ žančyny, jakaja prymała našy dakumienty, na šyi byŭ kułon «Biełaruś».
«Lepš budu jeŭrapiejskim bamžom, čym siadzieć u turmie»
Kaciaryna zapisałasia na praciah dziejańnia pašparta ŭ biełaruskaje konsulstva ŭ Varšavie ŭ žniŭni 2022 hoda, termin dziejańnia pašparta zakančvaŭsia ŭ lutym 2023-ha. Pa elektronnaj pošcie dziaŭčyna atrymała varyjanty adkrytych dat na luty, śpis nieabchodnych dakumientaŭ i infarmacyju ab tym, što na miescy treba budzie zrabić apłatu ŭ pamiery 30 jeŭra.
«Pryjšła ŭ konsulstva i zdała pašpart biez prablem. Praz tydzień pieratelefanavali i skazali, što ŭsio ŭ paradku i što zaŭtra pašpart možna zabrać. Kali ja pryjšła ŭ konsulstva, supracoŭnica mianie ašałamiła: «Nam vielmi škada, ale my anulavali praciah dziejańnia vašaha pašparta».
Ja spytała, što varta zrabić u hetaj situacyi, na što mnie paraili jechać u Biełaruś i pa miescy prapiski vyrašać hetaje pytańnie ŭ pašpartnym stale. Ja była ŭ šoku. Nahadała im, što ŭčora pa telefonie mnie skazali, što ŭsio ŭ paradku, što pašpart praciahnuli. A ŭ adkaz: «Patelefanavali ź Biełarusi i skazali anulavać. Pryčynu nie tłumačyli».
Pašpart zabrała sa słovami «lepš budu jeŭrapiejskim bamžom, čym siadzieć u turmie» i pajšła.
U Biełarusi na Kaciarynu zaviedziena niekalki kryminalnych spraŭ. Z pracy dziaŭčynu zvolnili. Usie bankaŭskija karty anulavali, a majomaść u domie apisali.
«Biełaruski pašpart zastaniecca lažać u šufladcy da lepšych časoŭ»
Biełarus Jan mianiaŭ pašpart u konsulstvie Biełarusi ŭ Biełaj Padlascy. Spačatku mužčyna pasprabavaŭ zapisacca pa telefonie, ale heta jamu nie ŭdałosia. Tady Jan vyrašyŭ napisać elektronny list. Adkaz z adkrytymi datami atrymaŭ na praciahu tydnia. Zapis prapanoŭvaŭsia praz try miesiacy.
«U Varšavu ja navat nie sprabavaŭ pisać: pa čutkach, čarha na toj momant tam była kala siami-vaśmi miesiacaŭ. Śpis dakumientaŭ ja ŭziaŭ z sajta biełaruskaha konsulstva i ŭsie dakumienty rychtavaŭ stroha ŭ adpaviednaści ź im. Usie papiery rabiŭ u niekalkich ekzemplarach na ŭsialaki vypadak.
Pasłuha kaštavała 100 jeŭra. Ździviła, što płacić u Biełaj Padlascy treba było ŭ adździaleńni banka, u samim konsulstvie hrošaj nie prymali, u adroźnieńnie ad varšaŭskaha: tam možna płacić na miescy. Pašpart rabiŭ zvyčajny, nie sieryi RR, tak jak zrabić jaho značna praściej.
U mianie ŭžo jość karta stałaha pobytu, a pa karcie palaka płanuju atrymać polskaje hramadzianstva. Paśla hetaha biełaruski pašpart zastaniecca lažać u šufladcy da lepšych časoŭ».
Atrymać svoj pašpart Jan zmoh praz try miesiacy. Dakumient byŭ hatovy ŭžo praz za try tydni z momantu padačy zajaŭki, ale dva miesiacy syšło na toje, kab dastavić jaho ŭ Polšču.
«Jedźcie ŭ svaju Biełaruś i nie durycie hałavy»
U polski horad Łodź Valeryja pryjechała z Ukrainy 24 lutaha 2022 hoda, u dzień pačatku poŭnamaštabnaj vajny. U syna biełaruski zakančvaŭsia pašpart u červieni taho ž hoda. Viarnucca ŭ Biełaruś mahčymaści ŭ siamji nie było, tamu pytańnie ab praciahu dziejańnia pašparta pryjšłosia vyrašać u Polščy.
Valeryja napisała ŭ Centr biełaruskaj salidarnaści. Tam joj skazali, što treba albo padacca na mižnarodnuju abaronu, albo źviarnucca ŭ konsulstva. Padavać dakumienty na mižnarodnuju abaronu Valeryja nie śpiašałasia, u jaje byli nadziei ŭ chutkim časie viarnucca dadomu.
«Ja sprabavała źviazacca z varšaŭskim konsulstvam, ale ŭsio było biezvynikova: na zvanki nichto nie adkazvaŭ. Paśla vyrašyła patelefanavać u konsulstva ŭ Biełastoku, ale na inšym kancy provada žančyna adkazvała ŭ duchu «jedźcie ŭ svaju Biełaruś i nie durycie hałavy».
Apošniaj nadziejaj stała konsulstva ŭ Biełaj Padlascy. Tam mnie adkazali, što najbližejšy zapis — na siaredzinu červienia. Z dakumientaŭ nieabchodnyja byli daviedka sa škoły, pracoŭnaja damova, paśviedčańnie ab naradžeńni i pašpart dziciaci. Na toj momant synu było 12 hadoŭ, tamu jaho prysutnaść nie patrabavałasia».
Usia pracedura ŭ 2022 hodzie ŭ Valeryi zaniała try miesiacy: u kancy sakavika žančyna pačała zajmacca hetym pytańniem, a ŭ kancy červienia ŭ pašparcie stajała piačatka ab praciahu dziejańnia.
«Mužu zadavali pytańnie, čamu my nie jedziem u Biełaruś mianiać pašpart»
Volha padała dakumienty na zamienu pašparta svajho dziciaci ŭ biełaruskaje konsulstva ŭ Biełastoku, praz dva tydni paśla afarmleńnia časovaha konsulskaha ŭliku. Biełaruska ŭdakładniaje, što hetaja pracedura abaviazkovaja: kali dzicia niepaŭnaletniaje — adzin z baćkoŭ razam ź im pavinien stać na konsulski ŭlik.
Dakumienty dla padačy na zamienu pašparta siamja padrychtoŭvała zhodna sa śpisam na sajcie biełaruskaha konsulstva ŭ Polščy.
«Kaštavała heta 100 jeŭra. Zrabić pašpart abiacali za dva-try miesiacy. U momant padačy dakumientaŭ u konsulstvie mužu zadavali pytańnie, čamu my nie jedziem u Biełaruś mianiać pašpart. Muž adkazaŭ, što nie moža vyjazdžać za miažu, bo čakaje dakumienty ŭ Polščy».
Praz try miesiacy muž Volhi znoŭ pajšoŭ u konsulstva, kab padać dakumienty na zamienu pašparta druhoha dziciaci, i ŭdakładniŭ, što čuvać z pašpartam starejšaha. Supracoŭniki konsulstva adkazali jamu, što ŭvieś hety čas konsulstva nie atrymlivała pošty.
U vieraśni budzie roŭna paŭhoda, jak siamja čakaje pašpart dla dziciaci. Praź situacyju, jakaja skłałasia, jany nie zmahli vylecieć letam u adpačynak za miažu.
U Polščy moža žyć bolš za 300 tysiač biełarusaŭ. Heta praktyčna nasielnictva Mahilova
«Viasielle sarvałasia, zamiest pajezdki na mora ja pajšła ŭ milicyju». Biełarusy zapisvajucca na vizy i miesiacami nie mohuć dačakacca pašpartoŭ
Valer Kavaleŭski raskazaŭ, kolki ludziej užo chočuć atrymać alternatyŭny nacyjanalny pašpart
Palitviazień pravioŭ paŭtara hoda ŭ SIZA — voś jak jon vyhladaŭ paśla hetaha11
Kamientary
Narmalnyja takija partrety na paŭściany