Klijenty daviernaha kiravańnia sudzilisia z Alfa-Bankam, ale hrošaj nie viarnuli. Što vyrašyŭ sud?
Biełarusy, jakija mieli damovu daviernaha kiravańnia z Alfa-Bankam, zastalisia biez hrošaj. «Naša Niva» raźbirałasia ŭ padrabiaznaściach spravy, dzie ludzi źviartalisia ŭ sud u pošukach spraviadlivaści, ale toj staŭ na bok bankaŭskaj ustanovy.
Niekalki socień biełarusaŭ, jakija karystalisia pasłuhami daviernaha kiravańnia ad Alfa-Banka, akazalisia biez hrošaj, bo jany zastalisia zamarožanyja zachodnimi brokierami. U admysłovym čacie ŭ telehramie naličvajecca bolš za 800 udzielnikaŭ, jakich abjadnoŭvaje adna prablema.
Častcy klijentaŭ udałosia razmarozić i viarnuć svaje hrošy, ale navat praz paŭtara hoda zastajecca niamała biełarusaŭ, čyje hrošy zaviśli. Sumy roznyja — ad niekalkich tysiač da dziasiatkaŭ tysiač dalaraŭ. U niekatorych «zamarožanymi» zastajucca sumy bolšyja za 100 tysiač dalaraŭ.
Adzin z čytačoŭ «Naša Nivy» raskazaŭ svaju historyju, jakaja pačałasia jašče ŭ 2020 hodzie, kali jon vyrašyŭ mieć spravu z daviernym kiravańniem ad Alfa-Banka.
«Raniej z takimi spravami nie źviazvaŭsia, ale pakolki źviartaŭsia nie ŭ niejkuju małaviadomuju ŭstanovu, a ŭ surjozny bujny bank, to byŭ vialiki davier i ŭpeŭnienaść, što ŭsio budzie dobra pracavać», — dzielicca ŭražańniami čytač.
Tak i było, pakul Rasija nie vyrašyła raspačać poŭnamaštabnuju vajnu suprać Ukrainy, a naša kraina nie vystupiła ŭ roli suahresara.
Prablemy ŭ daviernikaŭ pačali źjaŭlacca paśla taho, jak Jeŭrasajuz staŭ uvodzić sankcyi ŭ dačynieńni da Biełarusi i Rasii za ahresiju suprać Ukrainy. Choć sam bank śćviardžaŭ, što aktyvy zabłakavany nie praz sankcyi.
Viasnoju 2022 hoda mužčyna, jak i inšyja davierniki, daviedaŭsia ad banka, što ŭ suviazi z sankcyjami brokiery zamarozili rachunki banka.
Pry hetym mužčyna śćviardžaje, što, kali vajna tolki pačałasia, bank dekłaravaŭ, što jon nie znachodzicca pad sankcyjami, što nie maje nijakaj suviazi z rasijskim Alfa-Bankam. Taksama, što nabyvaje akcyi nie na svajo imia, a na imia daviernika — to-bok fizičnaj asobny.
Tym nie mienš, čytaču i inšym daviernikam pryjšła infarmacyja ad banka, što ich aktyvy zamarožanyja praz sankcyi. Nibyta brokiery zabłakavali aktyvy biełaruskaha Alfa-Banka praz toje, što pad sankcyi patrapiŭ rasijski Alfa-Bank.
«Častku aktyvaŭ banku z časam udałosia viarnuć, tamu niekatoryja ludzi choć i z zatrymkaj, ale zmahli viarnuć hrošy. Najbolšyja prablemy akazalisia ŭ tych, čyja aktyvy apynulisia ŭ brokieraŭ, jakija znachodziacca ŭ Estonii i Vialikabrytanii».
Brytanskija brokiery dahetul nie razmarozili aktyvaŭ, tamu naš surazmoŭca i dziasiatki inšych biełarusaŭ nie mohuć viarnuć układzienyja hrošy.
«Pra zamarozku aktyvaŭ brytanskimi brokierami my viedajem tolki sa słoŭ banka, bo nivodnaj papiery ni ŭ sudzie, ni ŭ aficyjnych kanałach, što aktyvy nasamreč byli nabytyja, pakazana nie było», — dadaje čytač.
Čytač ličyć, što ŭ padobnuju situacyju jon i inšyja davierniki patrapili praz toje, što bank moh nabyvać akcyi i cennyja papiery praz brokieraŭ nie na rachunki biełaruskich fizičnych asob, a na svaje, choć i praz daviernaje kiravańnie.
«Praz heta brokier nie viedaje, chto taki ŭmoŭny Ivanoŭ Ivan Ivanyč i što mienavita jon kuplaŭ tyja aktyvy, bo kupcom vystupaŭ bank. Brokier prosta nie moža viedać, što papiery naležać fizičnaj asobie, a nie banku», — kaža mužčyna.
Zhadvajučy pačatak sudovych razboraŭ, surazmoŭca raskazvaje pra pieršaje pasiedžańnie, jakoje było adkrytym.
«Na im zdavałasia, što sudździa na baku zajaŭnikaŭ, što jon nie razumieŭ, jak heta tak skłałasia, što ludzi zastalisia biez svaich hrošaj. Ale z druhoha pasiedžańnia sud zrabili zakrytym i staŭleńnie sudździ da situacyi źmianiłasia», — dzielicca ŭspaminami čytač.
Surazmoŭca śćviardžaje, što pa chodzie spravy bank sa svajho boku nieadnarazova ŭnosiŭ karektyvy ŭ damovu. Praŭda, takija mahčymaści byli praduhledžany ŭ jaje pieršapačatkovym varyjancie, jaki padpisvaŭ čytač i inšyja davierniki.
Taksama, zhodna z damovaj, davierny kiraŭnik maje prava pryciahvać da vykanańnia svaich abaviazkaŭ kiravańnia aktyvami inšy bank abo inšuju niebankaŭskuju kredytna-finansavuju arhanizacyju.
U vyniku sud staŭ na bok banka, bo paličyŭ, što nievykanańnie bankam abaviazkaŭ pa vyvadzie aktyvaŭ źviazana ź niepieraadolnaj siłaj, a mienavita ŭ suviazi z abmiežavańniami, uviedzienymi ŭpaŭnavažanymi orhanami dziaržaŭnaj ułady i prypynieńniem raźlikovych apieracyj brokierami. Praz heta sud nie ŭbačyŭ padstaŭ dla spahnańnia strat.
Taksama praz heta nie znajšłosia padstaŭ dla spahnańnia ŭpuščanaj vyhady.
Čytača aburaje, što sud spasłaŭsia na sankcyi, choć sam bank pačatkova śćviardžaŭ, što nijakaha fors-mažoru niama.
Dovady, što pry vybary brokiera bank dapuściŭ chałatnaść, taksama nie pryniatyja sudom, bo banku ŭdałosia dakazać advarotnaje, što pravierka pravodziłasia i padčas jaje nijakich padazronych faktaŭ nie znajšłosia. Tym bolej, što błakiroŭka adbyłasia nie praz žadańnie brokiera, a praz uviedzienyja sankcyi suprać Alfa-Banka.
Pakolki sud nie zadavoliŭ pozvu klijentaŭ, jany nie tolki zastalisia biez hrošaj, ale i byli vymušanyja apłacić dziaržaŭnuju pošlinu ŭ pamiery 5% ad sumy pozvy. Uličvajučy, što ŭ niekatorych byli pozvy na niekalki dziasiatkaŭ tysiač dalaraŭ i navat bolš za 100 tysiač, im daviałosia zapłacić pa niekalki tysiač dalaraŭ pošliny.
Što kaža sam bank?
Pa słovach surazmoŭcy, sam Alfa-Bank paśla pieramohi ŭ sudzie sa svajho boku nie zajaŭlaje, što kali sud staŭ na ich bok, to pra viartańnie hrošaj možna zabycca. «Bank kaža, što robić usio, kab viarnuć našy hrošy, ale kali heta adbudziecca i ci adbudziecca naohuł — nikomu nie viadoma».
Pry hetym varta adznačyć, što bank pastupova viartaje hrošy daviernikam, kali jamu ŭdajecca razmarozić aktyvy ŭ brokieraŭ. Nakolki viadoma čytaču, prablemy z vyvadam aktyvaŭ zastalisia tolki ŭ tych, čyja aktyvy nabyvalisia praz brytanskaha brokiera.
Mierkavańnie ekśpierta
Akademičny dyrektar BEROC Leŭ Lvoŭski ličyć, što kali sud staŭ na bok banka, to dla hetaha napeŭna byli jurydyčnyja padstavy.
«Što tyčycca samoha daviernaha kiravańnia, to jano nadziejna roŭna nastolki, nakolki nadziejnaj źjaŭlajecca sama dziaržava i jaje instytuty. Kali sud i inšyja instytuty pracujuć narmalna, a kraina nie namahajecca stvarać niejkija mižnarodnyja kanflikty, praź jakija na jaje buduć nakładacca sankcyi, to daviernaje kiravańnie pracuje dobra.
U narmalnaj situacyi ŭsie ryzyki ź inviestavańniem u padobnyja aktyvy ŭ asnoŭnym źviazany z tymi ryzykami, jakija isnujuć na rynku kaštoŭnych papier i ablihacyj. Heta ŭžo zaležyć ad taho, jakija kankretna akcyi abo papiery byli nabytyja. Ale ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie — heta zvyčajnyja vyhadnyja ŭkładańni», — adznačaje Leŭ Lvoŭski.
Datyčna kankretnaj spravy Lvoŭski kaža, što Alfa-Bank sapraŭdy nie moh zahadzia praduhledzieć, što Łukašenka dazvolić rasijskim vojskam vykarystoŭvać terytoryju Biełarusi dla napadu na Ukrainu. Hety pryviało krainu da sankcyj, jakija byli nakładzienyja nie pa vinie banka.
«U dadzienym vypadku ludzi i bank źjaŭlajucca zakładnikami situacyi. Jaŭna z boku banka niama naŭmysnaha padmanu. Ludziej taksama možna zrazumieć, bo jany nie atakavali Ukrainy i nie płanavali hetaha zrabić», — kaža ekśpiert.
Taksama ekanamist adznačaje, što hetyja hrošy pakul što tolki zamarožanyja, tamu rana śćviardžać, što ŭsie hetyja ludzi ŭžo dakładna stracili inviestavanyja hrošy nazaŭždy.
Nacbank źbirajecca ŭvieści ličbavy biełaruski rubiel
Deficyt źniešniaha handlu tavarami za paŭhodździe dasiahnuŭ 1,6 miljarda dalaraŭ
Što viadoma pra biełarusa Viktara Paviełku, jakoha ŭ Polščy padazrajuć u arhanizacyi napadaŭ na rasijskich apazicyjanieraŭ6
Kamientary
Spadar Lvoŭski imavierna pamylajecca. Ŭ vypadku sankcyj aryštu padlahajuć mienavita tyja aktyvy, jakija faktyčna naležać (navat bienieficyjarna) padsankcyjnaj asobie. Zrazumieła, kali sprava idzie ab pravavych zachodnich krainach, a nie bandustanach, u jakich "inohda nie do zakonov".
Kali sprava idzie ab aktyvach klijentaŭ, jakija trapili pad aryšt pa farmalnych prykmietach ale jakimi padsankcyjny brokier tolki kiruje ŭ adpaviednaści z damovaj ab daviaralnym kiraŭnictvie aka traście, to ŭ ahulnym vyhladzie schiema razbłakiroŭki nastupnaja:
1.Skłaści rejestr aryštavanych aktyvaŭ.
2.Skłaści rejestr uładalnikaŭ hetych aktyvaŭ.
3.Raźmierkavać kožny aryštavany aktyŭ na doli niepadsankcyjnych uładalnikaŭ.
4.Prykłaści dakumienty, jakija padćvieržajuć fakt trastavaj damovy. Inšymi słovami - dakazać fakt nienaležnaści aryštavanych aktyvaŭ padsankcyjnaj asobie.
5.Zapoŭnić adapaviednuju zajavu.
6.Nakiravać sfarmavany pakiet dakumientaŭ adpaviednamu rehulataru i čakać adkazu (ŭ stanoŭčym vypadku heta budzie licenzija na razbłakavańnie kankretnych aktyvaŭ).
7.Ŭ stanoŭčym vypadku - rehulatar vydaje licenziju na razbłakavańnie kankretnych aktyvaŭ, jakaja nakiroŭvajecca finansavamu instytutu, jaki zatrymaŭ aktyvy.
Prykładna tak vyhladaje pracess razbłakavańnia aryštavanych aktyvaŭ praz rehulatar OFAC Minfina ZŠA.
Vierahodniej za ŭsio situacyja vyhladała tak:
Z zachodnimi brokierami ŭzajemadziejničaŭ nie biełaruski Alfa-bank, a jahony baćkoŭski rasiejski Alfa-bank, bo atrymać ładpaviednuju licenziju zvyčajna zdolny tolki vielmi bujny finansavy instytut. Tyj prosta nie prajšoŭ praceduru debłakavańnia praź niepadrychtoŭku vielmi objomnaha pakieta dakumientaŭ. A moža jany znachodziacca pad dacham kramla i ŭ dadzienym vypadku prosta plavać chacieli na pazyki biełaruskim klijentam.
Stvarać hučny precedent adkaznaści biełaruskaha banka pa inviestycyjach u zamiežžy albo bankrucić biełaruski Alfa-Bank - sprava vielmi ryzykoŭnaja dla biełaruskaha rehulatara, bo zamiest žyvych hrošaŭ u ahiencyii pa strachavańniu ŭnioskaŭ daŭno lažać fantyki ŭ vyhladzie daŭhaterminovych ablihacyj taksama padsankcyjnaha Banka raźvićcia. Tamu było vyrašana prosta kinuć šerah bujnych biełaruskich klijentaŭ, jakija addali svaje hrošy ŭ trast prynamsi da časoŭ, kali sankcyjnaja prablemy mahčyma źniknuć.