«Так цяжка шлях нам церабіць да Беларусі». Канферэнцыя «Новая Беларусь 2023» нагадала словы з вядомага верша
У Варшаве 6 жніўня прайшла канферэнцыя «Новая Беларусь 2023», зладжаная да ўгодкаў прэзідэнцкіх выбараў трохгадовай даўніны. Супрацьстаянне з рэжымам Лукашэнкі не толькі ўвесь гэты час не спыняецца, але робіцца ўсё больш бязлітасным і суровым. Да таго ж ледзь не кожны дзень падкідае Беларусі новыя выклікі. Удзельнікі канферэнцыі абмяркоўвалі, як ім даваць рады, а за працэсам увесь час сачыў прадстаўнік «Нашай Нівы».
«Кіберпартызаны»: Зладзім марафон падтрымкі Палка Каліноўскага! Полк Каліноўскага: Абыдземся без вас!
Мерапрыемства пачыналася на ўздыме, хаця і са спазненнем на 15 хвілін.
Удзельнікі пачалі збірацца яшчэ задоўга да прызначанага часу, і адчувалася, што людзі — а гэта былі пераважна тыя, хто апынуўся ў выгнанні — шчыра радаваліся сустрэчам з даўнімі знаёмымі.
Зала, дзе праходзіла пасяджэнне, была запоўненая цалкам. Прысутных прывіталі кіраўніца Аб’яднанага пераходнага кабінета Святлана Ціханоўская і старшыня Рады БНР Івонка Сурвіла.
І тут жа было абвешчана, што паліцыя Польшчы атрымала паведамленне пра небяспеку для Святланы Ціханоўскай. Яна пакінула залу, але пасля праверкі памяшканняў выйшла ў фае да журналістаў і ўдзельнікаў ужо пасля завяршэння першай панэльнай дыскусіі.
Першая панэль была прысвечаная развагам пра тое, што ўжо зрабілі і што збіраюцца яшчэ зрабіць дэмакратычныя сілы для пераходу да дэмакратыі ў Беларусі. Прысутныя чакалі ад выступоўцаў справаздачы ці хаця б пераліку зробленага, але шмат хто застаўся незадаволеным. Падчас кава-паўзы можна было пачуць як пазітыўныя водгукі, так і скаргі пра тое, што «шмат вады» і «адны агульныя фразы».
Падвышаная ўвага залы адчувалася не да прамоў вядомых апазіцыйных палітыкаў, а да выступаў менш публічных асобаў — прадстаўніцы «Кіберпартызанаў» Юльяны Шаметавец і прадстаўніка Палка Каліноўскага Паўла Кухты.
Юльяна Шаметавец заклікала не замоўчваць памылкі і настойвала на тым, што публічныя палітыкі абавязаныя агучваць свае мэты і трымаць справаздачу перад грамадствам. Прапанавала кіраўнікам палітычных і грамадскіх структур завязаць супрацоўніцтва з Палком Каліноўскага і ладзіць марафоны падтрымкі.
Для многіх стала нечаканасцю, што ад такой падтрымкі для Палка Каліноўскага адмовіўся яго прадстаўнік Павел Кухта. Ён запэўніў, што ў выпадку неабходнасці вайскоўцы самі арганізуюць марафон ці нешта падобнае.
Што да дзейнасці на карысці будучыні Беларусі, то, як ён абвясціў, Полк Каліноўскага рыхтуе адмысловую канферэнцыю, каб абмеркаваць новую стратэгію супольнай працы вайсковага і палітычнага блокаў. Імпрэза запланаваная ў Кіеве гэтай восенню.
Шмат выступаў, мала дыскусій
Такую думку можна было пачуць у кулуарах канферэнцыі. Ці не таму пасля першай кава-паўзы людзей у зале заўважна паменшала: хто-ніхто вырашыў прапусціць другую дыскусію дзеля таго, каб у гэты час проста пакамунікаваць з даўнімі знаёмымі.
Між тым другая панэль праходзіла ў іншым фармаце. Калі Зміцер Лукашук, мадэратар першай часткі канферэнцыі, дазваляў выступоўцам выказвацца, яўна перавышаючы агавораны ліміт часу, то другі мадэратар, Зміцер Міцкевіч, наладзіў запрошаным спікерам бліц-турнір.
Усе яны мусілі адказаць адразу на 4 пытанні, што тычыліся ўзаемадачыненняў Беларусі і Расіі, перспектыў інтэграцыі Беларусі ў Еўропу і будучыні ўзаемаадносін Беларусі і Украіны.
Выступоўцы чакана выказаліся за аддаленне Беларусі ад Расіі і набліжэнне да Еўропы. Многія крытычна заўважалі, што Беларусь найперш мае падумаць, чым яна можа быць карыснай Еўрасаюзу. Што да стасункаў з Украінай, то на цяперашні момант яны перадусім мусяць заключацца ў падтрымцы украінскага народа, з якім ваюе Расія.
Удзельнікам канферэнцыі, а таксама тым, хто не змог далучыцца, было прапанавана падтрымаць тры дэкларацыі, напярэдадні распрацаваныя ўдзельнікамі Круглага стала палітычных лідараў. У тым ліку «Дэкларацыю аб сяброўстве Беларусі ў Еўрапейскім Саюзе» і «Дэкларацыю дэмакратычных сілаў Беларусі аб салідарнасці з народам Украіны».
Яшчэ адна, «Палітычная дэкларацыя дэмакратычных сілаў Беларусі», абвяшчала пра стварэнне руху «Новая Беларусь», але пра яго мэты і задачы падчас канферэнцыі гаварылася мала.
Увазе ўдзельнікаў канферэнцыі была прапанаваная і заява дэмакратычных сілаў Беларусі «Выбары 2024 — гэта падман і імітацыя». Паводле гэтага дакумента, дэмакратычныя сілы Беларусі лічаць наступныя парламенцкія і мясцовыя выбары нелегітымнымі, бо цяпер у краіне няма ўмоваў для сапраўды народнага волевыяўлення.
Новыя нацыянальныя пашпарты і іншыя мары пра будучыню
Непасрэдна перад трэцім панэльным абмеркаваннем прадстаўнік Аб'яднанага пераходнага кабінета па міжнародных справах Валер Кавалеўскі выступіў з відэапрэзентацыяй новага дакумента, распрацаванага Кабінетам найперш для беларусаў-эмігрантаў.
Трэцяя частка канферэнцыі тычылася абмеркавання тэмы «Новая Беларусь: якую краіну мы хочам пабудаваць?» Спікеры сышліся на думцы, што новая Беларусь — гэта не проста «Беларусь без Лукашэнкі». І што, будуючы новую дзяржаву, трэба сур'ёзна думаць пра палітычны, эканамічны, сацыяльны, культурны складнікі яе існавання.
Мадэратарка Кацярына Ваданосава прапаноўвала паразважаць пра гэта з розных бакоў: пра ролю беларускай мовы ў дзяржаўным жыцці, пра гендарны аспект, пра сучасныя падыходы да экалогіі, пра эканамічнае развіццё з улікам перспектыў еўрапейскай інтэграцыі. Зала актыўна ўцягнулася ў дыскусію, але час, адведзены на канферэнцыю, падыходзіў да канца.
Урачыстым і кранальным момантам стала пасмяротнае ўшанаванне медалём «Гонар і годнасць» палітзняволенага Вітольда Ашурка, які загінуў у Шклоўскай калоніі ў маі 2021 года. Медаль быў уручаны ягонаму брату Андрэю, а ўдзельнікі канферэнцыі падняліся на знак пашаны і апладзіравалі стоячы.
Шлях да новай Беларусі — цяжкі і поўны стратаў
З заключнымі словамі да прысутных звярнулася Святлана Ціханоўская. Яна паведаміла пра адстаўку Аляксандра Азарава з пасады прадстаўніка Кабінета па аднаўленні законнасці і правапарадку, але выказала жаданне, каб ён працягнуў працу пры Кабінеце па плане «Перамога» і каардынаваў супрацоўніцтва з беларускім падполлем.
Кіраўніца Аб’яднанага пераходнага кабінета заўважыла, што шлях да новай Беларусі — цяжкі і поўны стратаў. Святлана Ціханоўская прыгадала беларускіх вайскоўцаў, што загінулі за свабоду Украіны, і ахвяраў цяперашняга рэжыму — у прыватнасці, мастака Алеся Пушкіна, які памёр падчас зняволення і якому якраз 6 жніўня было б 58 гадоў.
Але «дайсці да Беларусі», як напісаў калісьці Ніл Гілевіч, — гэта адзіная магчымасць захавацца як нацыі. Дайсці да Новай Беларусі, каб не страціць суверэнітэт і не стаць былой самастойнай дзяржавай — гэта галоўная задача, пра якую разважалі сёння ўдзельнікі канферэнцыі. І гэта было, бадай, адзінае, на чым усе сыходзіліся, незалежна ад рознагалоссяў па іншых пытаннях.
«Той, хто змагаўся дзесяцігоддзямі, разумее, што гэта было». Беластоцкія беларусы адзначылі трэцюю гадавіну жніўня 2020-га
У Беларускім доме Варшавы адкрылі мурал «Няскораных беларусаў»
«Наша задача — каб пад удар не патрапілі невінаватыя і не звязаныя з рэжымам людзі». Ціханоўская пракаментавала рашэнні аб небяспечных для Літвы беларусах
Каментары