Za pretenzijami Trampa na Panamu, Kanadu i Hrenłandyju moža chavacca tonki pieramoŭny raźlik

Tramp, u pryvatnaści, ahučyŭ žadańnie raspaścierci amierykanskuju śfieru ŭpłyvu ad Panamy da Kanady i navat da Hrenłandyi. Na pytańnie žurnalista, ci ŭ svaim imknieńni atrymać hetyja terytoryi jon hatovy «admovicca ad vykarystańnia vajennaj siły abo ekanamičnaha cisku» Tramp adkazaŭ: «Nie, ja nie mahu vas zapeŭnić ni ŭ adnym z hetych dvuch. Ale mahu skazać adno: nam jany patrebnyja dla ekanamičnaj biaśpieki».

Žurnalisty The Wall Street Journal Vivijan Sałama i Alaksandr Uord, abaznanyja z historyjaj i aktualijami nacyjanalnaj biaśpieki ZŠA, pasprabavali razabracca, što staić za takoha typu zajavami. 

Hrenłandyja: zadača nie ŭ tym, kab anieksavać, a kab nie dać tudy praniknuć Rasii i Kitaju

Hrenłandyja stała abjektam cikavaści Donalda Trampa jašče padčas jaho pieršaha terminu na pasadzie prezidenta ZŠA. U 2019 hodzie jon publična prapanavaŭ nabyć hety dacki paŭaŭtanomny rehijon.

Asnoŭnych pryčyn takoha kroku było dźvie. Pieršaja — bahatyja zapasy redkaziamielnych mietałaŭ, žyćciova nieabchodnych dla sučasnych technałohij i abaronnych sistem. Druhaja — hieahrafičnaje stanovišča Hrenłandyi, jakaja źjaŭlajecca častkaj Paŭnočnaj Amieryki i maje vychad da Arktyki, dzie rastavańnie lodu adkryvaje novyja transpartnyja šlachi i resursnyja mahčymaści.

Akramia taho, uvaha Trampa da Hrenłandyi była abumoŭlena žadańniem nie dapuścić dostupu da stratehičnych resursaŭ i Arktyki dla aŭtarytarnych hiehiemonaŭ z Uschodu, jakija stanoviacca ŭsio bolš ahresiŭnymi.

Jak pisała «Naša Niva», Kitaj usprymaje Hrenłandyju jak častku svajho Palarnaha šoŭkavaha šlachu. Jość ryzyka, što Piekin moža stvaryć u Arktycy vajennyja bazy, vykarystoŭvajučy šmathadovaje ekanamičnaje supracoŭnictva z Hrenłandyjaj. Rasija, u svaju čarhu, užo doŭhija dziesiacihodździ ŭtrymlivaje mocnuju vajennuju prysutnaść u hetym rehijonie.

Niekatoryja z daradcaŭ Trampa śćviardžajuć, što jaho publičnyja zajavy — heta «testavyja kuli» (trial balloons), skiravanyja na toje, kab raspačać pieramovy ab pašyreńni amierykanskaj prysutnaści na vostravie.

Vynikam takich pieramoŭ, miarkujuć žurnalisty WSJ, moh by stać pierahlad damovaŭ pamiž Danijaj i ZŠA ŭ śfiery abarony. Inšym varyjantam moža stać zaklučeńnie «pahadnieńnia ab asacyjacyi», padobnaha da damoŭ ZŠA ź Mikraniezijaj ci Pałau, pry jakim ZŠA atrymlivajuć pravy na baziravańnie i ŭzmacnieńnie ŭpłyvu biez anieksii terytoryi.

 «My addavali kanał Panamie, a nie Kitaju»

Panamski kanał, zavieršany ŭ 1914 hodzie, doŭhi čas znachodziŭsia pad kiravańniem ZŠA.

Jon mieŭ klučavoje značeńnie jak u vajennym, tak i ŭ kamiercyjnym płanie. Kanał dazvalaŭ chutka pieramiaščać karabli pamiž Atłantykaj i Cichim akijanam, umacoŭvajučy ekanamičny i vajenny patencyjał ZŠA. Adnak u 1977 hodzie, pad ciskam unutranych i mižnarodnych faktaraŭ, prezident Džymi Karter padpisaŭ Tarychas-Karteraŭskija pahadnieńni, pavodle jakich Panama atrymała poŭny kantrol nad kanałam u 1999 hodzie.

Vonkava ŭsio heta vyhladaje łahična i spraviadliva, kali b nie adzin niuans: dva asnoŭnyja marskija party Panamy ŭžo šmat hadoŭ kirujucca kampanijaj z Hankonha — terytoryi, jakaja pakul što jašče zachoŭvaje palityčnuju aŭtanomiju, ale jana ŭsio bolš zaniepadaje na karyść kamunistyčnaha Kitaja. U 2047 hodzie Hankonh pavinien całkam pierajści pad kantrol Kitaja.

U hetym kantekście možna zrazumieć Trampa, kali jon kaža: «My addali kanał Panamie, a nie Kitaju».

U suviazi z hetym jon abiacaje raźmiaščeńnie amierykanskich vajennych karabloŭ vakoł panamskich vod ci ŭviadzieńnie taryfaŭ, jakija mohuć zrujnavać ekanomiku Panamy, kali nie buduć zrobleny sastupki.

Abodva padychody stali b surjoznym adchileńniem ad sučasnych normaŭ źniešniaj palityki ZŠA. Adnak Tramp razhladaje heta jak uraŭnavažvańnie situacyi ŭ hłabalnaj ekanamičnaj baraćbie z Kitajem i adnaŭleńnie, na jaho dumku, «zakonnaha» stanovišča Amieryki ŭ zachodnim paŭšarji.

 Kanada: pytańnie ŭ ekanomicy

Adnoj z samych, badaj, šakavalnych zajaŭ Trampa stała zajava pra mahčymuju anieksiju Kanady. Maŭlaŭ, «štučnaja miaža» pamiž dźviuma krainami pieraškadžaje stvareńniu adzinaj palityčnaj i ekanamičnaj prastory. Hetaja zajava zdajecca asabliva dziorzkaj, bo Kanada — kraina «Vialikaj siamiorki», sajuźnik pa NATA i druhi pa značnaści handlovy partnior ZŠA.

Asnoŭnyja pretenzii Trampa da Kanady tyčacca handlovych adnosin i abaronnych vydatkaŭ. Jon daŭno ŭžo skardzicca na kanadskija subsidyi ŭ małočnaj pramysłovaści, aŭtamabilnyja pahadnieńni i «niespraviadlivyja» ŭmovy dvuchbakovych ździełak.

Tramp taksama krytykavaŭ Kanadu za nievykanańnie rekamiendacyi NATA adnosna abaronnaha biudžetu ŭ pamiery 2% ad VUP, nazyvajučy krainu «darmajedam» u sajuzie.

Pahroza anieksii abo ŭviadzieńnia žorstkich taryfaŭ vyhladaje chutčej jak pieramoŭny manieŭr, miarkujuć Sałama i Uord, spasyłajučysia na apytanych ekśpiertaŭ. Kab pazbavić Kanadu suvierenitetu, spatrebiłasia b adnahałosnaje hałasavańnie kanadskaha parłamienta, deputataŭ pravincyjnych radaŭ i rašeńnie Kanhresa ZŠA — reč praktyčna niemahčymaja.

Hetyja i inšyja zajavy Trampa adpaviadajuć jaho taktycy — pačynać z pravakacyjnych prapanoŭ, kab padniać staŭki ŭ pieramovach. U realnaści abrany prezident choča damahčysia ad Kanady pavieličeńnia abaronnych vydatkaŭ, spraviadlivaha padziełu vydatkaŭ na arktyčnyja prajekty i admovy ad handlovych ździełak, jakija, na jaho dumku, škodziać ZŠA.

• 14
• 2
• 0
• 7
• 1
• 0
• 1
• 0