Chutka vybary ŭ KR — što z płatformaj dla hałasavańnia i ci budzie jana biaśpiečnaj? Adkazvaje Libier
U kancy maja projduć vybary ŭ Kaardynacyjnuju radu. Užo ź siaredziny krasavika idzie zakrytaje testavańnie płatformy, na jakoj ludzi buduć addavać svaje hałasy. Za techničnuju častku hetaj raspracoŭki adkazvaje Pavieł Libier z kamandaj «Novaj Biełarusi» — my zadali jamu hałoŭnyja pytańni datyčna biaśpieki hałasavańnia ŭnutry krainy i taho, jak budzie adbyvacca vieryfikacyja vybarščykaŭ.
Chto pisaŭ kod dla płatformy hałasavańnia i jak jana budzie vyhladać?
Płatforma stvoranaja biełaruskimi prahramistami, niekatoryja jaje kampanienty pracujuć praz partniorskija kampanii. Jana składajecca ź vialikaj kolkaści elemientaŭ i sistem, ale dla kančatkovaha karystalnika my arhanizavali ŭsio jak mabilny dadatak, u jakim možna i prajści pravierku asoby, i adrazu ž prahałasavać.
Jak buduć vieryfikavacca asoby, što hałasujuć?
Na hety momant vybarčaja kamisija ŭzhadniła adnu schiemu: paŭnavartasnaja pravierka pašparta i tvaru čałavieka, jaki hałasuje. Heta daje maksimalnuju nadziejnaść i harantyi, što my sapraŭdy praviarajem našu aŭdytoryju. Usie inšyja schiemy byli mieniej nadziejnyja i tamu nie byli pryniatyja.
Što rabić tym, u kaho pašpart skončyŭsia ci byŭ stračany i mahčymaści adnaŭleńnia niama?
Čałaviek zusim biez pašparta prahałasavać nie zmoža. Mahčyma, buduć dapuščanyja praterminavanyja pašparty — rašeńnie tut budzie za vybarčaj kamisijaj.
Usie danyja buduć zachoŭvacca decentralizavana, a dzie kankretna? U kolkich čałaviek budzie da ich dostup?
Danyja buduć lažać u błakčejnie, u hetym i składajecca sutnaść decentralizacyi: ni ŭ kaho nie budzie da jaho dostupu, bo niama adnaho rejestra danych. A ad adnaho rejestra my admovilisia, kab nie było kropki ataki, uzłomu, źlivu i hetak dalej.
Praŭdzivaść danych i padlikaŭ budzie zabiaśpiečvacca techničnaj sistemaj, jakaja budzie vykładziena ŭ dostup u vyhladzie adkrytaha koda plus projdzie dadatkovy aŭdyt biaśpieki.
Płatforma ŭžo trapiła na beta-testavańnie da peŭnych ludziej, ci vyklučany tut źliŭ, kali niechta «nie toj» jaje pabačyć i zmoža niešta złamać i nasalić technična jašče da vybaraŭ ci padčas?
Da testavańnia płatformy byli dapuščanyja tolki pradstaŭniki CVK, śpisaŭ-kandydataŭ i potym — pradstaŭniki niezaležnych ŚMI.
Płatforma ŭ lubym vypadku budzie vykładvacca ŭ vyhladzie adkrytaha koda i prachodzić aŭdyt biaśpieki. Tamu niešta ŭzłamać budzie dosyć składana.
Sam kod budzie apublikavany za niekalki dzion da vybaraŭ, ciapier jon majecca ŭ nas i ŭ kampanii, jakaja, akurat, pravodzić aŭdyt biaśpieki.
Jak być ludziam u Biełarusi? Jakija harantyi pa biaśpiecy jość dla ich?
Pakolki ich danych nie budzie ŭ jakim-niebudź centralnym rejestry, jaki možna było b uzłamać ci skraści, z punktu hledžańnia zachoŭvańnia źviestak jany — u biaśpiecy.
Ale važna budzie kiravacca našymi instrukcyjami i pa ich vydalić dadatak dla hałasavańnia, kab u historyi telefona nie zastałosia infarmacyi pra toje, što vy jaho spampoŭvali.
Što nakont pravakataraŭ ad KDB ci prapahandy, jakija mohuć padrabić dakumienty i sprabavać dyskredytavać KR?
Dla hałasavańnia niedastatkova dakumienta, patrebny budzie jašče žyvy čałaviek.
Jak płatforma budzie abaronienaja ad chakierskich atak i nahruzak?
My nie možam raskazvać detalaŭ, kab nie dapamahać hetym samym chakierskim atakam. U ahulnych rysach, my vykarystajem dosyć nadziejnaje vobłačnaje rašeńnie, nadziejnych partnioraŭ, jakija majuć usie siertyfikaty biaśpieki, a taksama prachodzim, jak ja kazaŭ, niezaležny aŭdyt pa kibierbiaśpiecy.
Kali hołas vypadkova prysvoicca nie tamu kandydatu, ci budzie mahčymaść źmianić vybar i pierahałasavać?
Mahčymaści pierahałasavać nie budzie. Ale čałaviek na płatformie najpierš abiraje opcyju, potym paćviardžaje vybar — karaciej, vypadkova prahałasavać pamyłkova tut składana. Ale kali heta zdarycca, to tut, jak u realnym žyćci — kinuty biuleteń nie dastanieš nazad.
Pamior dzied Koli Łukašenki — były viazień HUŁAHa, asudžany za dapamohu «banderaŭcam»9
Kamientary