Usiaho patrochu33

Ad kaho ŭ jeŭrapiejcaŭ biełaja skura, vysoki rost, schilnaść da dyjabietu i raśsiejanaha sklerozu

Novaje daśledavańnie hienietykaŭ dazvoliła vyśvietlić, jakija dalokasiažnyja nastupstvy dla fizičnaha abličča i psichičnaha zdaroŭja sučasnaha nasielnictva Jeŭropy mieli mihracyjnyja pracesy, što adbyvalisia na praciahu apošnich 11 tysiač hadoŭ.

Portrait of prehistoric man Partret staražytnaha čałavieka Portriet drievnieho čiełovieka
Malunak zhienieravany štučnym intelektam

Vialikaje hienietyčnaje daśledavańnie staražytnych i sučasnych žycharoŭ Jeŭropy, jakoje praviali vučonyja z Univiersiteta Kapienhahiena (Danija), dazvoliła vyśvietlić, jak źmianialisia našyja fizičnyja i psichičnyja rysy ŭ apošnija 11 tysiač hadoŭ (hety čas vučonyja nazyvajuć hałacenam). Jahonyja vyniki apublikavanyja ŭ časopisie Nature.

Vučonyja vykarystali nabor danych z bolš za 1600 hienomaŭ staražytnych ludziej, što žyli ŭ pieryjad ad IX tysiačahodździa da našaj ery da kanca I tysiačahodździa našaj ery. Hetyja danyja byli suadniesieny z danymi kala 400 tysiač sučasnych žycharoŭ, što zachoŭvajucca ŭ Brytanskim bijabanku.

Mihracyjnyja pracesy

Aŭtary pasprabavali vyśvietlić, jakija prykmiety, što ciapier ułaścivyja jeŭrapiejcam, dastalisia ad prodkaŭ, a jakija stali vynikam naturalnaha adboru i adaptacyi da novaha asiarodździa i ładu žyćcia. U analizie dapamoh štučny intelekt. Byli vyznačanyja sielektyŭnyja pieravahi (selective sweeps) kožnaj z troch hrup prodkaŭ sučasnaha jeŭrapiejca (palaŭničych-źbiralnikaŭ, ziemlarobaŭ-fiermieraŭ, kačeŭnikaŭ-žyviołavodaŭ).

Jak śćviardžajuć aŭtary, jany zmahli ŭbačyć upłyŭ adboru ŭ režymie realnaha času. Daśledavańnie taksama dapamahło prasačyć mihracyju ziemlarobaŭ i žyviołavodaŭ pa Jeŭropie.

U pačatku hałacenu Jeŭropu zasialali palaŭničyja-źbiralniki. Prykładna 9 tysiač hadoŭ tamu ich stali ciaśnić plamiony ziemlarobaŭ-fiermieraŭ, jakija pryjšli z Anatalijskaha paŭvostrava i zasialili zachad kantynientu (miaža padziełu na «zachad» i «ŭschod» prachodzić prykładna pamiž Bałtyjskim i Čornym morami).

Kala 5 tysiač hadoŭ tamu na kantynient sa stepaŭ Azii pryjšli kačeŭniki-žyviołavody, jakija pakinuli zaŭvažny śled u hienach žycharoŭ poŭnačy Jeŭropy.

Nie zaŭsiody takija sustrečy byli mirnymi. Novyja danyja pakazvajuć, što kolkaść hienaŭ ziemlarobaŭ rezka ŭzrasła šmat u jakich miescach Jeŭropy kala 5900 hadoŭ nazad. Ziemlaroby poŭnaściu zamianili papulacyju palaŭničych-źbiralnikaŭ. Raptoŭnaja zamiena dazvalaje vykazać sumnieńnie ŭ tym, što sustrečy byli mirnymi. Pa słovach vučonych, jana vielmi nahadvaje kałanizacyju jeŭrapiejcami Amieryki, jakija svaimi chvarobami i hvałtam akazali razburalnaje ŭździejańnie na miascovaje nasielnictva.

Što zastałosia ad palaŭničych-źbiralnikaŭ

Daśledavańnie pakazała, što ad palaŭničych-źbiralnikaŭ, jakija žyli ŭ Jeŭropie 12 tysiač hadoŭ tamu, sučasnym jeŭrapiejcam astalisia hieny, źviazanyja ź mietabalizmam i adaptacyjaj arhanizmu da hoładu. Hetyja hieny dapamahali našym prodkam vyžyvać va ŭmovach nizkavuhlavodnaha charčavańnia, jakoje składałasia ź miasa, ryby, jahad i arechaŭ.

Ale ŭ sučasnych umovach, kali ŭ našym racyjonie šmat praduktaŭ, bahatych na vuhlavody (dziakuj ziemlarobam!), tłuščy i cukar, heta pryvodzić da vysokaj ryzyki dyjabietu II typu, pavyšanaha ŭtrymańnia chalesterynu, atłuścieńnia i pavyšanaha cisku.

Što prynieśli ziemlaroby

Ad ziemlarobaŭ-fiermieraŭ sučasnym jeŭrapiejcam dastałasia ŭstojlivaść da kišečnych infiekcyj, zdolnaść da zasvajeńnia raślinnych tłuščaŭ i cukraŭ.

Umacavańnie imunitetu tłumačycca źmienaju ładu žyćcia. Kali palaŭničyja-źbiralniki žyli dastatkova adasoblena, to ziemlaroby — dastatkova ščylna ŭ pasieliščach razam z chatnimi žyviołami. U vyniku rezka ŭzrasła ryzyka zaražeńnia jak ad čałavieka, tak i ad žyvioły.

Jak adznačajuć vučonyja, pavyšeńnie imunitetu da kišečnych infiekcyj abiarnułasia rostam ryzyki zachvorvańniaŭ na viatranku, jakaja stała aktyŭna raspaŭsiudžvacca pa Jeŭropie prykładna 8 tysiač hadoŭ tamu.

Dziakujučy ziemlarobam u žycharoŭ Jeŭropy źjaviŭsia hien, jaki z adnaho boku ŭzmacniŭ abaronu ad infiekcyj močavydzialalnych šlachoŭ, z druhoha — pavysiŭ ryzyku zaražeńnia hielmintami.

U toj ža čas ziemlaroby prynieśli z saboj pavyšanuju schilnaść da zapalenčych zachvorvańniaŭ kišečnika, u pryvatnaści da chvaroby Krona.

Jašče adzin hien, jaki staŭ raspaŭsiudžvacca z prychodam ziemlarobaŭ kala 8 tysiač hadoŭ tamu, źviazany sa zdolnaściu abarony ad astmy. Ale ŭ toj ža čas jon sadziejničaje bolš mocnamu śvierbu pry ŭkusie kamara.

Hieny fiermieraŭ zrabili jeŭrapiejcaŭ bolš tryvožnymi, razdražnionymi i pavysili ŭ ich pačućcio viny. U toj ža čas jany akazali mahutny ŭpłyŭ na aśviatleńnie skury ŭ žycharoŭ centralnych i paŭdniovych rehijonaŭ (u žycharoŭ paŭnočnych rehijonaŭ hieny, adkaznyja za śvietłuju skuru, stali zjaŭlacca 13 tysiač hadoŭ tamu).

Što dali žyviołavody

Ličycca, što z raspaŭsiudžańniem žyviołahadoŭli ŭ hienomie jeŭrapiejcaŭ u vyniku naturalnaha adboru zjavilisia mahčymaści pieratraŭlivać małako. Ale daśledavańnie pakazała, što novyja varyjanty hienaŭ stali źjaŭlacca ŭ žycharoŭ Jeŭropy (asabliva ŭ ziemlarobaŭ paŭdniova-ŭschodniaj Jeŭropy i Kaŭkaza) prykładna na tysiaču hadoŭ raniej za masavuju mihracyju siudy žyviołavodaŭ. Mahčyma, heta źviazana z najaŭnaściu ŭ ziemlarobaŭ chatniaj žyvioły.

Razam z žyviołavodami pa Jeŭropie prykładna 4 tysiačy hadoŭ tamu staŭ raspaŭsiudžvacca varyjant hiena, jaki daje bolšuju abaronu ad infiekcyj, što pieradajucca pałavym šlacham. Pryčym najbolš mocna — u časy Siaredniaviečča prykładna 1000 hadoŭ tamu. U toj ža čas hety hien pavysiŭ ryzyku psaryjazu.

Vučonyja taksama źviarnuli ŭvahu, što rost imunnaj abarony arhanizmu ci antyinfiekcyjnaja adaptacyja zaŭvažnyja tolki z prychodam u Jeŭropu žyviołavodaŭ.

Analiz DNK patahienaŭ u staražytnych kostkach pakazaŭ, što častata zachvorvańniaŭ, jakija pieradajucca ad žyviołaŭ da čałavieka (naprykład, bubonnaja čuma, bałotnaja lichamanka) nie ŭzdymałasia ŭ Jeŭropie da prychodu žyviołavodaŭ, niahledziačy na toje, što ziemlaroby hadavali chatniuju žyviołu.

Hieny, jakija ŭzmacnili imunny adkaz na patahieny ŭ našych prodkaŭ, zjaŭlajucca pryčynaj rostu aŭtaimunnych zachvorvańniaŭ (naprykład, raśsiejanaha sklerozu) u sučasnych žycharoŭ Jeŭropy. Pryčyna hetamu — raźvićcio miedycyny i pavyšeńnie ŭzroŭniu hihijeny, što značna źniziła ŭździejańnie niebiaśpiečnych patahienaŭ, ale paviarnuła imunnuju sistemu suprać svaich ułasnych kletak.

Vučonyja taksama vyznačyli niekalki varyjantaŭ hienaŭ, jakija šyroka raspaŭsiudžanyja ŭ jeŭrapiejcaŭ, ale redka sustrakajucca ŭ žycharoŭ Afryki ci Uschodniaj Azii. Jany źviazanyja z abaronaj ad paratytu (zavušnicy), ale pavyšajuć ryzyku raźvićcia aŭtyzmu.

Hieny kačeŭnikaŭ-žyviołavodaŭ zrabili jeŭrapiejcaŭ bolš vysokimi i pavialičyli ich masu cieła. Akramia hetaha, jany atrymali bolšy abjom farsiravanaha vydychu.

Takim čynam, jak adznačajuć aŭtary, toje, jak vyhladajuć i na što čaściej chvarejuć sučasnyja jeŭrapiejcy, zaležyć jak ad spadčynnaści, atrymanaj ad roznych prodkaŭ, tak i ad pastupovaj adaptacyi da ŭmoŭ žyćcia i navakolnaha asiarodździa. Dalejšaje razbłytvańnie hetaha hienietyčnaha kłubka — sprava budučych daśledavańniaŭ.

Čytajcie jašče:

Mir, siabroŭstva, seks: jak u Jeŭropie suisnavali staražytnyja palaŭničyja i ziemlaroby

Analiz DNK dapamoh rašyć zahadku baskaŭ

Analiz staražytnaj DNK vyjaviŭ, što vikinh — prafiesija, a nie etnas

Zvyčku rana ŭstavać ludziam pieradali nieandertalcy — vučonyja

Kamientary3

  • "Kali palaŭničyja-źbiralniki žyli dastatkova adasoblena, to
    19.01.2024
    ziemlaroby — dastatkova ščylna ŭ pasieliščach razam z chatnimi žyviołami."

    jak u muziei Biareście
  • Volha
    19.01.2024
    Jak ža dobra časam pačytać na NN nie pra kirkoravych, a pra niešta narmalnaje.
  • niea.ndertalka
    20.01.2024
    pra narmalnaje - heta vy pra što? pra henych miasadajedaŭ?

Zialenski kazaŭ pra biaśpieku, a Tramp — pra nieadkładnaje spynieńnie ahniu. Detali sustrečy ŭ Paryžy4

Zialenski kazaŭ pra biaśpieku, a Tramp — pra nieadkładnaje spynieńnie ahniu. Detali sustrečy ŭ Paryžy

Usie naviny →
Usie naviny

Byłaja žonka Kamisaranki raskazała, čamu schavała ad jaho svajo minułaje vebkam-madeli20

Vyjšaŭ na volu livaniec-chryścijanin, jaki pravioŭ u turmach Asada 33 hady. Jaho vykrali siryjskija vajskoŭcy5

«Usie buduć chadzić «kačkaj», pakul u ciabie mazhoŭ nie dadasca». Biełarusy raskazali, jak jany ci ich dzieci padviarhalisia bulinhu1

Kamunist Syrankoŭ pachvaliŭsia, što sabraŭ 170 tysiač podpisaŭ5

Dziejač apazicyi ŭznačaliŭ pierachodny ŭrad krainy Siryi

Na ŭkrainskaj vajnie zahinuŭ adzin z apošnich pradstaŭnikoŭ karennaha narodu Rasii — kierekaŭ11

MUS raspaviało svaju viersiju, za što pasadzili piarevaratnia ŭ pahonach Zhirskaha6

Zatrymali na vakzale, pra spravu amal nichto nie viedaŭ. Padrabiaznaści suda nad najlepšym futbalistam Biełarusi-2021

«Vybar važniejšy za źnižki!». Papularny rasijski markietpłejs pačaŭ rekłamavać vybary ŭ Biełarusi8

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Zialenski kazaŭ pra biaśpieku, a Tramp — pra nieadkładnaje spynieńnie ahniu. Detali sustrečy ŭ Paryžy4

Zialenski kazaŭ pra biaśpieku, a Tramp — pra nieadkładnaje spynieńnie ahniu. Detali sustrečy ŭ Paryžy

Hałoŭnaje
Usie naviny →