Ź Minska chočuć zapuścić ciahnik u Maskvu z chutkaściu da 400 km/h. Što nie tak z prajektam?
Dniami infarmacyjnyja ahienctvy paviedamili: Biełaruś i Rasija raspracoŭvajuć prajekt budaŭnictva vysakachutkasnaj čyhunačnaj mahistrali Maskva — Minsk. Hety ciahnik zmoža raźvivać chutkaść da 400 kiłamietraŭ za hadzinu. Blizko.by pryhadaŭ, jak daŭno nam abiacajuć takija kazačnyja chutkaści i što ŭ cełym nie tak z hetym prajektam.
Što prydumali?
TASS paviedamiŭ, što Biełaruś i Rasija raspracoŭvajuć prajekt budaŭnictva vysakachutkasnaj čyhunačnaj mahistrali Maskva — Minsk. Ciahnik dla vysakachutkasnych čyhunačnych mahistralaŭ budzie abstalavany ličbavaj sistemaj kiravańnia na bazie štučnaha intelektu.
Hety ciahnik zmoža raźvivać chutkaść da 400 kiłamietraŭ za hadzinu. Na ich taksama zmohuć pieravozić vysokaprybytkovyja i śpiecyjalnyja hruzy. U adzin taki elektraciahnik moža źmiaścicca kala 460 čałaviek. Pačać zborku ciahnikoŭ płanujuć užo ŭ 2026 hodzie. Takija źviestki ŭtrymlivajucca ŭ prezientacyi namieśnika hiendyrektara Rasijskaj čyhunki Aleha Toni, pradstaŭlenaj na pasiadžeńni ŭ Saviecie Fiederacyi pa raźvićci transpartnaha kompleksu ŭ subjektach Rasijskaj Fiederacyi.
«Rasijskaja častka trasy ŭniesienaja ŭ schiemu terytaryjalnaha płanavańnia, ciapier my viadziom pracu z našymi biełaruskimi kalehami pa vyznačeńni paradku dalejšych sumiesnych dziejańniaŭ pa raspracoŭcy hetaha prajekta», — zajaviŭ Toni.
Terminy pačatku budaŭnictva mahistrali nie nazyvajucca.
Heta niešta novieńkaje?
Nie, idei vysakachutkasnaj darohi pamiž Minskam i Maskvoj užo bolš za dziesiać hadoŭ. Letam 2010 hoda tahačasny načalnik Biełaruskaj čyhunki, a paśla ministr transpartu Biełarusi Anatol Sivak raskazvaŭ:
«My pačali papiaredniuju pracu ŭ budaŭnictvie vysakachutkasnaj mahistrali pamiž Minskam i Maskvoj. U ciapierašni čas prajekt znachodzicca na pieršaj stadyi. Druhim etapam budzie padrychtoŭka technika-ekanamičnaha abhruntavańnia. [ … ] My pracujem z partniorami — z «Rasijskimi čyhunkami» i Kitajem».
Pry hetym źbiralisia pabudavać absalutna novuju darohu, a nie vykarystoŭvać najaŭnyja šlachi. Na joj źbiralisia dasiahać chutkaściaŭ da 300 km/h.
Niezadoŭha da hetaha BČ i RČ padpisali pahadnieńnie ab sumiesnych dziejańniach pa raźvićci chutkasnych čyhunačnych znosin ad Maskvy da Bresta — z chutkaściu da 200 km/h. U krasaviku 2012-ha Sivak raskazvaŭ:
«Kab raźvivać u siabie chutkaść u 200 km/h, nieabchodny adpaviedny ruchomy sastaŭ. Ciapier my vyvučajem rynak. [ … ] Dasiahnieńnie takoj chutkaści patrabuje vyrašeńnia cełaha šerahu pytańniaŭ. Adnym ź ich źjaŭlajecca zabieśpiačeńnie kamfortnaha dla pasažyraŭ prajezdu pry ruchu ciahnikoŭ na kryvych učastkach šlachu, jakoje moža być dasiahnuta za košt uvodu ŭ ekspłuatacyju ruchomaha sastavu ź sistemaj nachiłu kuzava. Na hety momant AAT «Rasijskija čyhunki» zakuplaje taki ruchomy sastaŭ vytvorčaści kampanii Talgo dla farmiravańnia ciahnikoŭ, jakija iduć u znosinach z Zachodniaj Jeŭropaj pa Biełaruskaj čyhuncy».
Z tych časoŭ čynoŭniki roznych uzroŭniaŭ nieadnarazova zajaŭlali, što voś-voś pačniecca prajektavańnie i/abo budaŭnictva chutkasnaj čyhunki. U kastryčniku 2018-ha toj ža Sivak kazaŭ, što budaŭnictva vysakachutkasnaj mahistrali «Jeŭrazija» z Kitaja ŭ Jeŭropu praź Biełaruś moža pačacca nie raniej, čym praź piać hadoŭ.
Pa prajekcie hetaj linii, jakaja pavinna źviazać Jeŭropu i Kitaj, byŭ tolki prezientacyjny materyjał, u jakim źmiaščajucca svajho rodu technika-ekanamičnaje abhruntavańnie, raźliki, jakija havorać pra canu, akupnaści, papiarednija ličby, mahčymy ŭdzieł dziaržavy.
«Hety prajekt u biznesu moža atrymacca i być prybytkovym, ale kali na ŭsio heta hladzieć, to, budziem adkrytyja, u najbližejšyja piać hadoŭ składana kazać, što jon u nas budzie realizavany. Choć ministerstva zacikaŭlena ŭ tym, kab hety praces paskarać», — skazaŭ ministr.
Ahulny košt prajekta tady aceńvaŭsia ŭ 118 miljardaŭ dołaraŭ, a košt učastka na terytoryi Biełarusi (Krasnoje — Brest) — 14,2 miljarda dołaraŭ.
U kastryčniku 2019—ha tahačasny premjer-ministr Biełarusi Siarhiej Rumas vystupiŭ z prapanovaj budaŭnictva chutkasnaj mahistrali, jakaja źviaža stalicy Rasii, Biełarusi i Hiermanii. U pačatku 2022-ha ŭ pasłańni biełaruskamu narodu Alaksandr Łukašenka kazaŭ:
«Ź Minska ŭ Maskvu možna budzie dajechać za 3-4 hadziny, kali my skončym budaŭnictva i zapuścim supierchutkasnuju čyhunačnuju mahistral».
I hetak dalej.
A jak ciapier u Biełarusi spravy z chutkasnymi ciahnikami?
Z 30 krasavika 2021 hoda ź Minska ŭ Maskvu chodziać rasijskija sastavy «Łastaŭka»: ciahniki №№ 717/722 i 721/718 prajazdžajuć šlach za 6 hadzin 50 chvilin u adzin bok i 6 hadzin 55 chvilin u druhi, vykonvajučy 3 pramiežkavyja prypynki.
Adlehłaść pamiž haradami pa čyhuncy — 750 kiłamietraŭ, značyć, ciahniki trymajuć siaredniuju chutkaść u rajonie 110 km/h. Pry hetym pa terytoryi Biełarusi ciahnik idzie z maksimalnaj chutkaściu 140 km/h, pa rasijskaj razhaniajecca da 160 km/h.
Taksama da 140 km/h razhaniajucca chutkasnyja ciahniki Minsk — Homiel i Minsk — Brest. Uvohule sami biełaruskija sastavy mohuć razhaniacca i da 160 km/h, i navat da 200 km/h, ale pakul što im nie dajuć. Anatol Sivak tłumačyŭ, čamu:
«Luboje pavieličeńnie chutkaści pasažyrskich ciahnikoŭ źnižaje kolkaść hruzavych ciahnikoŭ. Heta značyć, pasažyrski ciahnik elemientarna dahaniaje hruzavy sastaŭ, jaki treba zdymać z hrafika, što ekanamična niavyhadna».
A ŭ 2016 hodzie praź Biełaruś zapuścili sapraŭdny chutkasny ciahnik. U śniežni pačaŭ chadzić chutkasny sastaŭ №13/14 Maskva — Bierlin. Jon vypuščany ŭžo zhadanaj kampanijaj Talgo i atrymaŭ nazvu «Stryž» (Swift). Ciahnik umieje samastojna źmianiać šyryniu kalainy z savieckaj (1.520 mm) na jeŭrapiejskuju (1.435 mm), dziakujučy čamu hety praces ciapier staŭ zajmać tolki 28 chvilin zamiest raniejšych dźviuch hadzin.
Za košt hetaha, a taksama za košt svaich chutkasnych jakaściaŭ ciahnik jechaŭ ad Maskvy da Bierlina nie 25—26 hadzin, jak raniej, a tolki krychu bolš za 20 hadzin. Praŭda, pa Biełarusi ciahnik jechaŭ nie vielmi chutka (pa vyšejapisanych pryčynach), a ad Maskvy da Minska — 8 hadzin. Zrešty, tady, 7 hadoŭ tamu, i heta było praryvam.
I što nie tak ź idejaj razhaniać ciahniki da 400 km/h?
Vielmi cikavaja zajava, što ciahniki pad chutkasnuju mahistral mohuć pačać źbirać užo ŭ 2026 hodzie (heta značyć, nie dalej jak praz try hady), a voś kali pačnuć budavać samu čyhunku, — nijakich źviestak niama.
Pahladzim staryja raskłady. Kali ŭ 2011—m havaryli pra budučuju chutkasnuju darohu, pamiž Minskam i Maskvoj chadziła 24 ciahniki roznych maršrutaŭ, a samy chutki — firmovy №4 «Minsk» — prajazdžaŭ 750 kiłamietraŭ ad Minska da Maskvy za 7 hadzin 47 chvilin ź siaredniaj chutkaściu 96,3 km/h.
Ciapier, jak adznačałasia, «Łastaŭka» trymaje siaredniuju chutkaść 110 km/h, ale pry hetym kolkaść ciahnikoŭ skaraciłasia ŭtraja — u čatyry razy: tolki 6-7 ciahnikoŭ u sutki pamiž dźviuma stalicami.
Užo prynamsi 20 hadoŭ tamu BČ abiacała ŭ niejkaj addalenaj pierśpiektyvie pavysić chutkaść ruchu ciahnikoŭ da 160 km/h. Voś navina z 2003-ha:
«Adnym z vynikaŭ sustreč na vyšejšym uzroŭni stała padpisańnie pahadnieńnia pamiž Rasijaj, Polščaj, Biełaruśsiu i Hiermanijaj ab pavieličeńni chutkaści prachodžańnia ciahnikoŭ pa terytoryi našych krain da 160 kiłamietraŭ u hadzinu».
U krasaviku 2010 hoda BČ razam z rasijskimi kalehami i śpiecyjalistami ispanskaj kampanii Talgo arhanizavała pajezdku ciahnika-łabaratoryi hetaj kampanii na ŭčastku Maskva — Brest, jakaja pakazała mahčymaść realizacyi chutkaści da 200 km/h na asobnych pierahonach.
U mai taho ž hoda Anatol Sivak kazaŭ:
«Kažu pra heta ŭpieršyniu: u 2012 hodzie pajedziem z chutkaściu 200 kiłamietraŭ za hadzinu. Spačatku — u bok Bresta, pa hetych ža šlachach. [ … ] Raźvić 200 km za hadzinu technična nieskładana. Heta možna i ciapier: jakaść šlachu dazvalaje. Dla arhanizacyi rehularnaha ruchu treba tolki pamianiać kantaktnuju sietku. A kab pasažyram było kamfortna na kryvych małoha radyusu (takija jość i na rasijskich učastkach), majecca ruchomy sastaŭ ź sistemaj nachiłu kuzava. [ … ] Tym nie mienš, paŭtaru, u 2012 hodzie na ŭčastku Maskva — Brest ciahniki pojduć z chutkaściu 200 km/h. Treba abnavić kantaktnuju sietku, zaścierahčy niekatoryja ŭčastki šlachu, pazbavicca ad pierajezdaŭ, vyrašyć prablemu nasielenych punktaŭ, raźmieščanych pa abodva baki ad rejek».
Prajšło amal 13 hadoŭ — ale i ciapier jašče pa Biełarusi ciahniki razhaniajucca tolki da 140 km/h.
A pra pierśpiektyvu novych chutkasnych mahistralaŭ Sivak kazaŭ tak:
«Pad adzin ciahnik u sutki heta nie budzie budavacca, havorka idzie pra vialikija kapitalnyja ŭkładańni, treba jak minimum 10 ciahnikoŭ. Kali b u Minsku nasielnictva dasiahała 8 miljonaŭ čałaviek, to my b kazali, što ekanomika prajekta atrymajecca».
Pa danych Mižnarodnaha sajuza čyhunak, budaŭnictva vysokachutkasnych mahistralaŭ efiektyŭnaje pry pasažyrapatoku zvyš za 5 miljonaŭ čałaviek u hod.
A voś i statystyka.
Naprykład, u dapandemijnym 2018 hodzie ŭ napramku Minsk — Maskva było pieravieziena 519,5 tysiačy pasažyraŭ, pa maršrucie Minsk — Sankt-Pieciarburh — 137,2 tysiačy.
Za ŭvieś 2022 hod BČ pieraviezła 2,7 miljona pasažyraŭ u rasijskim kirunku — tut uličvajucca ŭsie ciahniki ŭ Rasiju, jakich chodzić 24 pary (Maskva, Sankt-Pieciarburh, Adler, Murmansk i t.p.). Kolki ź ich prypadaje na Maskvu?
Jak bačna, statystyka i blizka nie daciahvaje da zajaŭlenych piaci miljonaŭ. Načalnik BČ reziumavaŭ:
«Patrebnych dla akupnaści [chutkasnaj čyhunki] 5 miljonaŭ pasažyraŭ u Maskvie i Bierlinie nie nabiarecca. A ŭzhadnić pryjdziecca intaresy daroh čatyroch krain: heta składana».
Pryčym heta havaryłasia jašče ŭ tyja časy, kali ź Minska ciahniki chadzili ŭ Varšavu, Prahu, Bierlin, Vienu, Nicu, Paryž i inšyja jeŭrapiejskija harady. Ale voś užo try ź lišnim hady ciahniki na zachad ad Biełarusi nie chodziać (malusieńkaje vyklučeńnie — Kalininhrad). I polskija čyhunki vyrazna dali zrazumieć, što ŭ 2024-m nijakich ciahnikoŭ ź Biełarusi ŭ Polšču nie budzie. Dzie ž tady nabrać nieabchodnyja 5 miljonaŭ pasažyraŭ ź Biełarusi ŭ Maskvu, kab było vyhadna budavać chutkasnuju čyhunačnuju mahistral?
Darečy, a što tam u susiedziaŭ?
U Rasii chodziać chutkasnyja ciahniki EVS1/EVS2 «Sapsan» z chutkaściami da 250 km/h. Da 2022 hoda taksama chadzili ciahniki Allegro z Sankt-Pieciarburha ŭ Chielsinki z maksimalnaj chutkaściu da 220 km/h. Ciahniki Talgo «Stryž» z maksimałkaj da 200 km/h usie byli vyviedzienyja z abaračeńnia i zakansiervavanyja. Prajekt chutkasnaj darohi z Maskvy ŭ Kazań zakansiervavany. Prajektujecca novaja chutkasnaja daroha Maskva — Sankt-Pieciarburh.
U Polščy jość niekalki učastkaŭ, raźličanych na chutkaści da 250 km/h. Pakul što ciahniki na ich razhaniajucca da 200 km/h, — heta sastavy Alstom ED250 Pendolino. Da pabudovy płanujucca niekalki linij z chutkaściami da 350 km/h. Polski rekord na čyhuncy — 293 km/h.
Va Ukrainie bolš za dziesiać hadoŭ tamu byli zakuplenyja chutkasnyja ciahniki Hyundai HRCS2 i EJ675 i pabudavanyja ŭłasnyja sastavy EKr1. Jany majuć kanstrukcyjnuju chutkaść u 176-200 km/h, ale ŭsie try typy ekspłuatujucca na chutkaściach nie bolš za 160 km/h.
U Litvie i Łatvii (a taksama Finlandyi, Estonii i Polščy) pakul tolki prajektujecca chutkasnaja mahistral Rail Baltica z chutkaściami da 250 km/h.
Kamientary