Украіна заявіла аб стварэнні лазернай зброі «Трызуб». Што гэта можа быць?
Камандуючы сіламі беспілотных сістэм УСУ Вадзім Сухарэўскі заявіў, што ва Украіны з'явілася ўласная лазерная зброя. Да гэтага часу аб гэтай распрацоўцы нічога вядома не было, а перспектыўныя ўзоры баявых лазераў маюць толькі некалькі краін. Што ж уяўляе сабой лазерны «Трызуб», піша Украінская служба Бі-бі-сі.
«Сёння Украіна з'яўляецца, калі не памыляюся, пятай краінай, якая можа сказаць, што ў яе ёсць [баявы] лазер. Мы ўжо на вышыні больш за два кіламетры гэтым лазерам можам збіваць самалёты», — сказаў Сухарэўскі.
Сухарэўскі зрабіў гэтую заяву 16 снежня на канферэнцыі, прысвечанай перспектывам супрацоўніцтва еўрапейскай і ўкраінскай ваеннай прамысловасці. Па словах камандуючага сіламі беспілотных сістэм, украінская распрацоўка называецца «Трызуб». Зараз ідзе праца над яе маштабаваннем і ўзмацненнем.
З кароткай заявы Сухарэўскага не было зразумела, як выглядае гэтая зброя, якія яе характарыстыкі, і ці выпрабоўвалі яе ў баявых умовах.
Распрацоўваць баявыя лазеры вядучыя дзяржавы пачалі яшчэ 60-70 гадоў таму. Ідэя атрымаць адносна недарагую, безадмоўную, універсальную, шматразовую і эфектыўную зброю была прывабная для ваеннага кіраўніцтва тагачасных звышдзяржаў, СССР і ЗША.
У тэорыі магутны прамень лазера павінен быў за лічаныя секунды прапальваць тэхніку праціўніка.
Такую зброю можна было б ужываць і ў абароне, і ў наступе. Здавалася, што гэта ідэальны сродак знішчэння. Але на практыцы ўсё аказалася складаней.
Гучныя заявы савецкіх і амерыканскіх уладаў аб здольнасці збіваць ракеты і самалёты лазерамі на практыцы аказваліся толькі словамі. Доследныя ўзоры распрацоўваліся, але потым распрацоўкі хутка згортвалі з-за недахопу фінансавання і перспектыў.
Клуб краін, якія заяўлялі, што маюць лазерную зброю, невялікі. Акрамя ўжо згаданых ЗША і Расіі (як пераемніцы СССР), такія тэхналогіі, верагодна, маюць Кітай, Брытанія, Паўднёвая Карэя, Японія і Ізраіль.
Што ўяўляе сабой украінская лазерная зброя
Ніякіх даных аб распрацоўшчыку, характарыстыках і тыпе ўкраінскага баявога лазера няма. У сваёй заяве палкоўнік Сухарэўскі паведаміў, што «Трызуб» можа збіваць самалёты на адлегласці ў два кіламетры.
Гэта даволі вялікі паказчык: брытанскі DragonFire можа збіваць цэлі на адлегласці кіламетра. Ізраільскі Iron Beam мае ўдвая большую далёкасць, але ў яго і магутнасць лазера — 100 кілават, а не 55, як у брытанцаў.
Калі ўкраінскі «Трызуб» сапраўды можа трапіць у самалёт, то ён павінен мець сістэму факусіроўкі і фіксацыі на цэль. Напрыклад, DragonFire можа факусавацца на адлегласці кіламетра з дакладнасцю 23 мм.
Са слоў Сухарэўскага выходзіць, што Украіна за кароткі час удалося стварыць прататып эфектыўнага баявога лазера. Пры гэтым стварыць ва ўмовах інфармацыйнай цішыні.
Украінскі эксперт па ўзбраеннях і былы работнік канцэрна «Украбаронпрам» Алег Каткоў у гутарцы з Бі-Бі-Сі сказаў, што гэта цалкам магчыма.
Каткоў прыводзіць некалькі аргументаў. Галоўны з іх: за апошнія паўстагоддзя тэхналогіі і кампаненты для стварэння лазернай зброі сталі больш даступнымі і прасцейшымі.
Таму, на яго думку, украінскі ВПК, а таксама прыватны сектар, цалкам маглі распрацаваць узор баявой лазернай сістэмы.
«Ёсць водападзел паміж тым, як украінская абаронка выглядала да 2022 года, і як яна выглядае цяпер. Я абсалютна не здзіўлюся, калі высветліцца, што распрацоўка лазернага зброі ва Украіне — гэта ініцыятыва і вынік працы якога-небудзь прыватнага стартапа, а не Дзяржаўнага канструктарскага бюро», — кажа Каткоў.
Але ці эфектыўна гэта зброя — гэта, як нагадвае Каткоў, вельмі складанае пытанне, і адказ залежыць ад мноства фактараў. Гаворка і пра выбар тэхналогіі фарміравання лазернага прамяня, і яго факусіроўка на патрэбнай адлегласці, і фіксацыі на рухомай цэлі. Плюс, вядома, вялікая залежнасць ад умоў надвор'я.
«Лазерная зброя на стадыі тэставай эксплуатацыі на самай справе ёсць у многіх краін. Але ёсць шэраг прычын для асцярожнасці, у прыватнасці, тое, што ніхто да гэтага часу не апрабаваў яго ў рэальных умовах. Цяпер краіны спрабуюць банальна намацаць, як менавіта яго ўжываць на практыцы», — тлумачыць эксперт.
На яго думку, калі «Трызуб» — гэта не проста эксперыментальны ўзор, калі ён стане серыйным прадуктам з высокай эфектыўнасцю ў баявых умовах, то гэта будзе сапраўднай рэвалюцыяй.
Але цяпер казаць пра гэта занадта рана.
Каментары