Гісторыя66

«Можа каштаваць да некалькіх тысяч еўра». У Польшчы прадаецца Статут ВКЛ

На польскай інтэрнэт-пляцоўцы Onebid.pl прадаюць Статут Вялікага Княства Літоўскага, надрукаваны ў 1744 годзе. Старадрук прапануюць па стартавым кошце 3500 злотых, аднак ён можа яшчэ ўзрасці падчас аўкцыёну, піша Most.

Статут ВКЛ

Статут і Трыбунал ВКЛ. Крыніца: Бібліятэка ім. Ежы Гедройца Беластоцкага ўніверсітэта

Мяркуючы па фотаздымках, кніга пераплеценая і добра захаваная. Акрамя непасрэдна Трэцяга Статута Вялікага Княства Літоўскага, які надрукаваны ў перакладзе на польскую мову, выданне ўключае ў сябе Трыбунал ВКЛ і канстытуцыі (рашэнні) Сойма, які адбыўся ў Гродне ў 1726 годзе. Кніга была надрукаваная ў 1744 годзе ў друкарні езуітаў у Вільні.

На тытульным аркушы бачны кірылічны надпіс, які сведчыць пра тое, што Статут некалі належаў да прыватнага кнігазбору.

Статут ВКЛ
Скрыншот аб’явы на інтэрнэт-пляцоўцы Onebid.pl

«Я ведаю пра пакупку такога статута ў прэзідэнцкую бібліятэку»

Ці рэдкі гэта лот і ці ўяўляе ён цікавасць для калекцыянераў, Most спытаў Аляксея Бацюкова, былога дырэктара Музея гісторыі Магілёва. У 2012 годзе ён пры дапамозе грамадскасці набыў для музея арыгінальнае выданне Статута ВКЛ 1588 года — гэты экзэмпляр дагэтуль з’яўляецца адзіным у Беларусі.

Паводле Аляксея Бацюкова, Статут ВКЛ у польскамоўным выданні XVIII стагоддзя не з’яўляецца рэдкасцю, але можа быць цікавым набыткам для прыватнага калекцыянера або музея. Гісторык лічыць, што такія выданні варта вяртаць у Беларусь.

«Гэта не рэдкі экзэмпляр. Яны час ад часу з’яўляюцца на аўкцыёнах. На польскай мове статут даволі высокімі тыражамі выдаваўся ў розныя гады — не толькі ў 1744-м, былі і ранейшыя выданні. Іх у Беларусі некалькі экзэмпляраў ёсць дакладна — у Музеі гісторыі Магілёва, і я ведаю пра пакупку такога статута ў прэзідэнцкую бібліятэку прыкладна ў годзе 2017. Ну і акрамя таго, ёсць таксама і ў прыватных калекцыянераў».

Па словах гісторыка, пачатковы кошт 3500 злотых, які паставіў прадавец, адпавядае каштоўнасці самога экзэмпляра, аднак у працэсе таргоў гэты кошт можа моцна ўзрасці. «У такой камплектнасці ў такім добрым стане ён, канечне, высока ацэньваецца звычайна, можа каштаваць і да некалькіх тысяч еўра», — кажа Аляксей Бацюкоў.

Прадмову напісаў Леў Сапега

Трэці Статут Вялікага Княства Літоўскага быў прыняты ў 1588 годзе. Да яго распрацоўкі найбольш спрычыніўся канцлер ВКЛ Леў Сапега. Статут замацоўваў парадак дзяржаўнага кіравання, грамадзянскае і крымінальнае права Вялікага Княства Літоўскага. Гэта быў адзін з самых дасканалых прававых дакументаў у тагачасным свеце. Працягваў дзейнічаць нават пасля ўключэння беларускіх зямель у склад Расійскай Імперыі, скасаваны толькі ў 1840 годзе.

Статут пачынаецца з прадмовы, у якой Леў Сапега выклаў філасофскія асновы прававога парадку ў дзяржаве. «Бачылі тое ўсіх стагоддзяў людзі мудрыя, што ў кожнай рэчы паспалітай прыстойнаму чалавеку няма нічога даражэйшага за свабоду. […] для таго правы ўстаноўлены, каб багатаму і моцнаму не ўсё можна было рабіць. Як Цыцэрон казаў, што з’яўляемся нявольнікамі правоў для таго, каб карыстацца свабодай маглі».

Упершыню Статут ВКЛ быў надрукаваны ў 1588 годзе на старабеларускай мове ў віленскай друкарні Мамонічаў. Пазней быў перакладзены на польскую мову і шмат разоў перавыдаваўся.

Каментары6

  • 1863
    16.09.2024
    а дзе лiнк ?
  • Satan
    17.09.2024
    Так. Мне любоўніца прапануе набыць. Што рабіць?
  • Тутэйшы
    17.09.2024
    Генадзь, як кажуць амапаўцы, калі збіваюць людзей:"Колькі табе заплацілі?'

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка1

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка

Усе навіны →
Усе навіны

Упершыню ў гісторыі Мексікі жанчына стала прэзідэнтам2

Паміж Расіяй і Казахстанам разгараецца гандлёвая вайна6

Пачалася масавая вакцынацыя супраць грыпу. Цана пытання?

Школьнікаў у Мазыры навучаюць на аператараў беспілотнікаў для арміі3

Сядзелка ў Мінску скрала золата і грошы з кватэры кліента1

Гэтай ноччу ў Беларусь заляцеў чарговы «шахед»1

У Клецку ледзь не згвалтавалі 12-гадовую школьніцу2

Асуджанай на 20 гадоў палітзняволенай навесілі яшчэ паўтара года2

Унікальны выпадак: вызваленага па амністыі вярнулі ў калонію. Гэтага дамагліся бацькі ахвяры2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка1

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка

Галоўнае
Усе навіны →