Грамадства

«Нам пакупнікі часам вочы выядаюць». Колькі цяпер каштуюць сезонныя садавіна і гародніна ў фермераў і ў краме?

Цэнавы дыяпазон сярэдзіны гэтага лета на самыя простыя і хадавыя сезонныя агародніну, садавіну і ягады праманіторыла «Звязда».

Фота ілюстрацыйнае

Для пачатку карэспандэнтка адправілася на фермерскі рынак Валяр’янава. Ці сапраўды тут усё так дорага, як прынята лічыць?

З прыстаўкай «эка»

Гандлёвы комплекс «Валяр’янава» пазіцыянуе сябе як экарынак: экалагічна чыстую гародніну, садавіну, мяса і «малочку» фермеры прывозяць сюды з усёй краіны.

У будны дзень раніцай у гандлёвых залах прыгожа і нешматлюдна: прылаўкі вабяць фарбамі, а пакупнікоў няшмат. Але, сцвярджаюць прадаўцы, з другой паловы пятніцы і ўсе выхадныя на недахоп попыту скардзіцца не даводзіцца: якасць гарантуе продажы.

Ёсць у Валяр’янаве невялікі пакуль адкрыты рынак (ён пашыраецца) і дастаткова вялікі павільён. Сказаць адназначна, дзе сезонная прадукцыя таннейшая, немагчыма: па кожнай пазіцыі сітуацыя свая.

Для пачатку накіраваліся да памідораў-агуркоў. Цэны на першыя — аж да 15 рублёў (за асобныя эксклюзіўныя сарты) і да 4—5, агуркі можна набыць па цане ад 3 да 5 рублёў за кіло.

— Цэны змяняюцца кожную гадзіну, — расказвае прадавец Надзея. — Раніцай баклажаны прадавалі па пяць, зараз ужо па тры. Такая спякота — навошта, каб псаваўся тавар? Дыня была па 8, а зараз ужо 6.

Па таматах варыянтаў у Валяр’янаве цяпер маса — ад ружовых да чорных, жоўтых, зялёных, рознакаляровых і паласатых, ад «гігантаў» да чэры.

— Памідоры ўсе нашы, гродзенскія, у асноўным з Іўя, — расказвае суразмоўніца пра свой асартымент. — Вышэй шасці рублёў на памідоры цэн у мяне няма. Агуркі па тры з паловай. Салодкі перац — па 10, таксама гродзенскі, а востры перчык — ай, — махае рукой Надзея, — Штучка капеек з 80, а каму з пакупнікоў — і проста ў падарунак. А што вы думалі? У нас ёсць пастаянныя, любімыя пакупнікі.

Нібы ў пацвярджэнне яе слоў з’яўляецца адна з такіх пакупніц.

— Памятаеце, якую мне мінулы раз бульбу давалі? Ёсць такая сёння?

— Вядома! Пароль — «нясвіжская бульбачка», — смяецца Надзея. — У нас ёсць усё для любімага пакупніка!

— Бульба ў нас нясвіжская і з Баранавіч, — гэта яна кажа ўжо журналістцы. — Мытая — баранавіцкая, у іх ёсць машыны, якія яе мыюць.

Прадае «нацыянальны карняплод» Надзея па 3 рублі за кілаграм. У сярэднім у Валяр’янаве маладая бульба — ад 3 рублёў да 4,50.

Надзея — індывідуальная прадпрымальніца, 25 гадоў у гандлі, працуе менавіта з фермерскай прадукцыяй: цэніць якасць.

— Увесь тавар ідэальны, бачыце? Што буякі, што маліна… Нам пакупнікі часам вочы выядаюць, што на Камароўцы танней. Але ў нас прадукцыя адборная, фермерская. Самая лепшая — з Гродзеншчыны, — дзеліцца асабістымі прыхільнасцямі суразмоўніца. — Мне падабаецца тое, што вырошчваюць у Іўі. Віцебская вобласць таксама выдатна гародніну і ягады расціць, асабліва Бягомль. Там практычна не выкарыстоўваюць ніякай хіміі, усё вельмі экалагічна. Таму і аб’ёмы невялікія. Калі Гродзенская вобласць прывозіць, дапусцім, агурочкі, то гэта кілаграмаў са 100. А пінскія і альшанскія агуркі едуць фурамі. Я гродзенскую прадукцыю заўсёды імкнуся браць.

Ну, а калі не спадзявацца на чужое меркаванне, нават самае аўтарытэтнае, то ў Валяр’янаве прадстаўлена шырокая геаграфія, можна пакаштаваць ураджай практычна з усіх рэгіёнаў краіны.

— Мы — пінская фермерская гаспадарка, усё вырошчваем самі, — распавядае Наталля, якая гандлюе ў суседняй палатцы адкрытага рынку. — Спецыялізуемся на памідорах. Ужо гадоў з 20 імі займаемся. У нас на продаж — больш за 50 сартоў таматаў.

Самыя дарагія таматы ў Наталлі — па 15, але сярэдняя цана — 5—6 рублёў за кіло. А па вонкавым выглядзе тут такая разнастайнасць формаў і фарбаў, што да яе можна прыходзіць як у «музей памідораў»: некаторыя сарты вы, можа, ніколі і не бачылі. Напрыклад, часночны памідор (5 рублёў кіло).

— Насенне ў нас з усяго свету. Ёсць і індыйскае, і з Амерыкі.

— Індыйскія сарты ў нас растуць?

— Вядома. І памідоры, і іншыя культуры. Прывозілі мы, напрыклад, на продаж індыйскі белы агурок, які вырасцілі. Ён сапраўды белага колеру. Пакупнікам спадабаўся. Каб усё расло, патрэбны добрыя рукі. І веды, зразумела. І жаданне працаваць. Калі захочаш — вырасціш што заўгодна. Галоўнае — захацець. Гэта наша жыццё, — паказвае на скрыні з рознакаляровымі памідорамі суразмоўніца. — Мы гэтым жывём. А ўвогуле, на зямлі працаваць, зразумела, няпроста. У нас кажуць: на зямлі яшчэ ніхто не разбагацеў.

Наталля прапануе пакупнікам дзясяткі розных сартоў таматаў.
Наталля прапануе пакупнікам дзясяткі розных сартоў таматаў

Наталля тлумачыць, што раней шмат гадоў сваёй прадукцыяй гандлявала на Камароўцы, а зараз, вось ужо 4 гады — тут, у Валяр’янаве. І пастаянныя пакупнікі «перавандравалі» сюды за ёй.

— Усё вырошчваем у цяпліцах. На грунце — гэта калі ў каго вялікія гектары. У нас не такія аб’ёмы. Працуем круглы год, цяпліцы ў нас ацяпляльныя. Пра нас, пінчукоў, кажуць: маўляў, вы ўсё мераеце кватэрамі. Мусіць, так і ёсць. Дык вось, мой муж кажа: у нас ужо не адна кватэра ў цяпліцы ўкладзеная. І гэта праўда: укладанняў патрабуецца шмат.

Асабіста ёй, расказвае Наталля, больш за ўсё падабаюцца сарты памідораў, якія ў саспелым выглядзе застаюцца зялёнай афарбоўкі.

— Яны такія і павінны быць, — тлумачыць яна, пяшчотна ўзяўшы ў рукі «памідорны эксклюзіў» з вітрыны. — Гэты ўжо саспелы, навобмацак крышачку мяккі. У яго смак з фруктовымі ноткамі.

Тут жа можна набыць соусы і аджыкі, а таксама натуральны таматны сок — без солі і цукру, з розных сартоў памідораў (на кожным слоіку пазначана, з якіх): 20 рублёў за паўлітра.

Наогул, калі вы з тых, хто «любіць вачыма», вам — на фермерскі рынак: тут усё прыгожа, усё хочацца з’есці, а перад гэтым — сфатаграфаваць. Або напісаць алейнымі фарбамі на палатне.

Маладую белакачанную капусту ў Валяр’янаве прадаюць па 3 рублі за кіло. Квяцістая капуста (Смалявіцкі раён) — 10 рублёў за кіло. Морква ўраджаю гэтага лета — па 3,5—5 рублёў за кілаграм. Каб морква вырасла салодкай, ёй трэба шмат сонца, расказвае прадавец. Гэтым летам сонца ў Беларусі дастаткова, зямля прагрэлася, так што морква смачная. Як і малады бурак (па тым жа кошце). Кабачкі прапануюць за тыя ж 3 рублі.

Маладая цыбуля — зусім асобная гародніна, якая мае няшмат агульнага з цыбуляй «зімовай», якую мы купляем у лістападзе-сакавіку. Маладая — павінна быць салодкай і сакавітай, цвёрдай і хрумсткай. 

У Валяр’янаве зараз — менавіта такая, так што купляць гэтую пазіцыю аматарам варта тут. Просяць за кілаграм цыбулі сёлетняга ўраджаю гэтага года таксама 3 рублі.

Ліставая зеляніна дарагая, дзе б ні прадавалася. Усе гэтыя цыбулька-кропчык, пятрушка-базілік, шпінат-кінза, траўка ды лісцікі па факце выходзяць даражэйшымі за мяса. У Валяр’янаве вам давядзецца выкласці 5 рублёў за 100 г кінзы, рукалы і базіліка, 10 — за такі ж аб’ём размарыну (хоць можна знайсці і танней). Салаты ў асартыменце — 2,50 за 100 г. Лук парэй са Смалявіч прадаюць аж па 35 рублёў за кіло. Звыклыя зялёную цыбулю, кроп і пятрушку — па 2 рублі за 100 г.

А што наконт ягад?

— Маліны нятанныя, — прызнае прадавец. — Але вельмі якасныя, буйныя і салодкія. 20 рублёў за кілаграм. Шаўкоўніцы (іх лёгка зблытаць з ажынамі) — у тую ж цану.

— Шаўкоўніцы і ажыны падобныя, але ажыны на кусце растуць, а шаўкоўніцы на дрэве, — растлумачылі журналістцы.

Ёсць нават апошнія ўжо клубніцы — каштуюць, праўда, аж 30 рублёў за кілаграм (можна знайсці і па 25). Прадаўцы гавораць, сезон гэтых ягад скончаны, адсюль і кошт. З разраду «папесціць сябе» і лісічкі — 25 рублёў кілаграм. Беларускі брэнд апошніх гадоў, буякі, дэманструюць досыць шырокі роскід коштаў — ад 13 да 20 рублёў за кіло.

Ужо наступіў сезон кавуноў, і ў Валяр’янаве яны, зразумела, ёсць, але не беларускія, а з Казахстана і расійскія (Краснадар). Каштуюць 3—4,5 рубля за кілаграм.

— Беларускія кавуны пазней з’явяцца, — кажа прадавец.

Ёсць ужо першыя айчынныя грушы і яблыкі новага ўраджаю: белы наліў і іншыя раннія сарты. Каштуюць яны ў сярэднім 5 рублёў за кілаграм.

У пошуках альтэрнатывы

Каб параўнаць «з фермерамі» цэны на сезонную гародніну-садавіну, пасля таго карэспандэнтка адправілася ў адну з «народных» сеткавых крам. 

Выбар таматаў тут ёсць, вырашчаныя яны (у асноўным) у буйных гаспадарках, па выглядзе — досыць годныя, розных сартоў і колераў. Варыянтаў ад айчыннага вытворцы — сем (у дастаўцы, асартымент кожнай канкрэтнай крамы сеткі, зразумела, залежыць ад яе памеру).

Па цэнах — 4,29—4,99 да за кіло. Жоўтыя беларускія памідоры каштуюць 10,59 за кілаграм, чорныя (сорт Наомі, вырашчаны ў Нясвіжы) — нават 15,99. Беларускія чэры прапануюцца ад 9,65 аж да 22,99 за кілаграм. Ёсць імпартныя таматы — 5,89 (Польшча), 7,25 (Азербайджан), 6,49 (Турцыя). У цэлым можна купіць кілаграм самых звычайных памідорчыкаў на стол за тыя ж 5—6 рублёў. Агуркі гладкія айчыннай вытворчасці — класічны «зімовы» варыянт — на фоне памідораў танныя: 2,95 за кілаграм. Невялікія пупырчатыя — танней: 2,79.

Моркву новага ўраджаю з Расіі — не мытую і даволі бледную — можна набыць па 1,95. Беларускую, прыгожую, яркую і мытую — па 2,59. Айчынную белакачанную капусту ўраджаю бягучага года прапануюць па 1,19, расійскі грунтавы перац — па 5 без адной капейкі рублёў за кіло (іранскі, буйны, прыгожы, сорту «Каліфорнія» — 11,99). Маладая цыбуля з Казахстана — у межах 2 рублёў за кіло, фіялетавая (Узбекістан) — капеек на 50 даражэй, самая звычайная «рэпка» (той жа Узбекістан) — 1,74. Ранняя рэпчатая цыбуля айчыннай вытворчасці (на цэнніку пазначана: «фермерская») — 2,88 за кіло. Баклажаны — 8,69. Бульба ранняя, беларуская, ад 1,83 да 2,76 за кілаграм.

Кавуны ў краме ў асноўным расійскія, 3,89—4,99 за кілаграм у залежнасці ад сорту. Буякі (беларускія) можна набыць па 19.99 за кілаграм, ёсць варыянты на зніжцы. А вось свежыя маліны (Беларусь) абыдуцца ў 11 без капейкі рублёў за 125 г (або больш за 80 рублёў за кіло, што, вядома, уражвае).

Пра што ўсё гэта нам гаворыць? Пра тое, што трэба быць гнуткім і «купляць з розумам», выбіраючы розныя пазіцыі ў розных месцах.

Што тычыцца зеляніны, то яна па цэнах — у сярэднім ад рубля да двух за 30—50 г. Затое тут ёсць такая таварная пазіцыя, як мікразеляніна: прыхільнікі правільнага харчавання гэта ўжо ацанілі. Прычым мікразеляніна бывае ў асартыменце: гарох, сланечнік, капуста, буракі і г. д. Кошт — каля 3—4 рублёў за 80—100 г. На рынках, нават фермерскіх, мікразеляніны звычайна няма.

Каментары

«Усё залежыць ад чалавека, які праводзіць допыт». Беларуска падзялілася досведам праходжання фільтрацыі на мяжы4

«Усё залежыць ад чалавека, які праводзіць допыт». Беларуска падзялілася досведам праходжання фільтрацыі на мяжы

Усе навіны →
Усе навіны

Папулярнаму дамену.io пагражае закрыццё3

«Штадлер» не мае намеру прадаваць завод у Фаніпалі. Хоць беларускія чыноўнікі сцвярджалі іншае5

Дзмітрыеў просіць вярнуць паслоў у Мінск. «Санкцыі б’юць па людзях, а не па ўладзе»132

Што такое «размандыкваць» і чаму Лукашэнка незадаволены, што чыноўнікі займаюцца гэтым?19

У Еўрапарламенце Віктара Орбана правялі з трыбуны песняй Bella Ciao14

Археолагі сцвярджаюць, што старажытны горад на Менцы ўзнік у канцы X стагоддзя15

Што з беларускага кіно пакажуць на фестывалі «Паўночнае ззянне»? Вялікі спіс

У Гродне паставілі помнік міліцыянеру Дзядзю Сцёпу22

У Беларусь збіраецца прыйсці скандальная расійская сетка «Ёбидоёби»5

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Усё залежыць ад чалавека, які праводзіць допыт». Беларуска падзялілася досведам праходжання фільтрацыі на мяжы4

«Усё залежыць ад чалавека, які праводзіць допыт». Беларуска падзялілася досведам праходжання фільтрацыі на мяжы

Галоўнае
Усе навіны →