Помнік беларускага барока перажыў знішчэнне расійскімі ўладамі старога горада пад будаўніцтва крэпасці, але XX стагоддзе ператварыла яго ў руіны.
Кансервацыю з элементамі рэстаўрацыі плануюць правесці на руінах касцёла і кляштара бернардзінак, які сёння знаходзіцца на тэрыторыі Валынскага ўмацавання Брэсцкай крэпасці.
Як паведаміў старэйшы інспектар аддзела культуры Брэсцкага гарвыканкама Уладзімір Цярлецкі, у будынку пасля кансервацыі з'явяцца два пакоі, у якіх можа размясціцца музейная экспазіцыя.
Размовы пра адраджэнне комплексу жаночага і мужчынскага бернардзінскіх кляштараў Брэста вядуцца досыць даўно. Праўда, адшукаць інвестара, які б узяўся за паўзруйнаваны кляштар бернардзінак фактычна на ўскраіне горада, так і не удалося.
Аб'ект на свой баланс давялося ўзяць аддзелу культуры Брэсцкага гарвыканкама. Сіламі гарадской ЖКГ добраўпарадкавалі прылеглую тэрыторыю. Супрацоўнікі МНС выдалілі дрэвы і іншую расліннасць з руйнаванага паверху кляштара.
Справа зрушылася з месца ў ліпені 2020 года, калі Міністэрства культуры падтрымала прапанову гарвыканкама правесці дэталёвае абследаванне тэхнічнага стану, якое выканалі спецыялісты БрДТУ.
Па выніках справаздачы было прынята рашэнне аб неабходнасці кансервацыі аб'екта. Праца над распрацоўкай навукова-вышукальнай дакументацыі па кансервацыі з элементамі рэстаўрацыі былога кляштара пачалася ў 2023 годзе.
Кляштар бернардзінак у Бярэсці быў заснаваны Аленай Копаць з Дольскіх у 1624 годзе, роўна 400 гадоў таму. Тады ён быў цалкам драўляным. У той жа час побач з жаночым кляштарам пачалося ўзвядзенне мураванага мужчынскага кляштара пры фінансавай падтрымцы канцлера Льва Сапегі.
У 1720-я гады на месцы драўлянага касцёла жаночага кляштара пачалося будаўніцтва мураванага храма, аўтарамі якога сталі архітэктары Б. Мазуркевіч і А. Даўгяла. Ён быў скончаны толькі ў 1750 годзе і асвечаны пад тытулам Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі. У 1781 годзе побач з касцёлам збудавалі мураваны кляштарны корпус.
Бернардзінскія кляштары разам утваралі ўнікальны архітэктурны ансамбль Замухавечча, праз які праходзіла адна з галоўных дарог Берасця, што вяла ў Валынь.
Пасля паўстання 1830-1831 гадоў расійскія ўлады скасавалі ўсе каталіцкія ордэны, якія падтрымалі паўстанцаў. Амаль адначасова з гэтым пачынаецца будаўніцтва Брэсцкай крэпасці, дзеля якой ламаюць і зносяць гістарычны цэнтр горада, а найбольш трывалыя мураваныя будынкі — храмы і кляштары, — перабудоўваюць пад новыя патрэбы.
Так кляштар бернардзінак быў ператвораны ў шпіталь, дзеля чаго касцёл і жылыя карпусы да непазнавальнасці перабудоўваюцца ў стылі «казарменнага» рускага класіцызму. Такі ж лёс напаткаў і суседні мужчынскі кляштар, перабудаваны пад кадэцкі корпус.
Комплекс найбольш пацярпеў у час Першай сусветнай вайны, калі ў 1915 годзе расійскія войскі адступалі з Брэст-Літоўска. Будынак былога касцёла цалкам выгарэў знутры, ад яго засталася толькі мураваная скрыня, абсыпалася нават тынкоўка.
Новыя польскія ўлады знеслі руіны касцёла, а кляштар прыстасавалі пад сталовую.
У якасці сталовай былы кляштар выкарыстоўваўся і ў 1950-1970-я гады, што зберагло яго ад канчатковага знішчэння.
У 1980-я гадах будынак канчаткова закінулі, пасля чаго ён стаў імкліва разбурацца. Ад кляштара захаваўся толькі першы паверх са скляпеністымі перакрыццямі, а ад касцёла — толькі яго заходняя сцяна з арачнымі нішамі.
Наяўнасць і якасць абмераў, выкананых афіцэрамі генеральнага штаба Гродзенскай губерні ў 1831 годзе перад перабудовай, дазваляюць даволі дакладна аднавіць касцёл і кляштар у яго гістарычным барочным абліччы.
У Лепельскім раёне закансервуюць храм, які не змаглі дашчэнту знішчыць у часы СССР
З адрэстаўраванага кінатэатра «Перамога» прыбралі Пагоню
У Магілёве знішчаць гістарычную электрастанцыю пад праект забудоўшчыка. Знос ізноў выдаюць за рэканструкцыю
У Полацку імкліва разбураюцца руіны касцёла. Абвалілася яшчэ частка мура
«Хатнім хімікам» масава замяняюць абмежаванне волі на калонію — што вядома3
Каментары
Гэта проста цуд, што беларускі народ выжыў пасля стагоддзяў генацыду!