Rajadździeł kultury abviaściŭ zbor hrošaj, kab zakansiervavać kaścioł Śviatoha Ducha

Kaścioł možna ŭbačyć u dapoŭnienaj realnaści pa hetaj spasyłcy.

Pieršy krok na šlachu da adnaŭleńnia kaścioła byŭ zrobleny bolš za 20 hadoŭ tamu, u 2002 hodzie. Tady kaścioł Śviatoha Ducha byŭ uklučany ŭ Dziaržaŭny śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściaŭ Respubliki Biełaruś.

Hety pomnik architektury ŭ styli baroka, zbudavany ŭ siaredzinie XVIII stahodździa, doŭhija hady zastavaŭsia zakinutym i pastupova razburaŭsia pad uździejańniem času i ŭmoŭ nadvorja. Razburajecca jon i pa siońniašni dzień.

Kaścioł Śviatoha Ducha maje bahatuju historyju. Jon byŭ pabudavany ŭ 1750 hodzie padčas kiravańnia apošniaha karala Rečy Paspalitaj, Stanisłava Aŭhusta Paniatoŭskaha. Architektura kaścioła, vykananaja ŭ styli baroka, uvasablała vielič hetaha mastackaha kirunku, jaki ŭ tyja časy panavaŭ u Jeŭropie. 

Kaścioł byŭ uźviedzieny ŭ majontku Vinč, jaki naležaŭ šlachietnaj siamji Ažeškaŭ. Majontak zajmaŭ značnuju płošču pamiž vioskami Jaźviny i Lažytkavičy. Uładalnikam hetych ziemlaŭ byŭ Fłaryjan Ažeška — upłyvovy mahnat, jaki pryśviaciŭ svajo žyćcio padtrymcy katalickaj viery na biełaruskich ziemlach.

U XIX stahodździ, paśla paŭstańnia 1830-1831 hadoŭ, kali carskaja Rasija ŭzmacniała svaju ŭładu nad biełaruskimi ziemlami, kaścioł byŭ pierarobleny ŭ pravasłaŭnuju carkvu. Heta stała častkaj palityki rusifikacyi, jakaja imknułasia asłabić tut upłyŭ katalictva i polskaj kultury. Adnak užo ŭ 1919 hodzie, paśla padzieńnia Rasijskaj impieryi, chram viarnuli katalikam, što simvalizavała viartańnie da kulturnych karanioŭ.

U savieckija časy kaścioł znoŭ straciŭ svajo značeńnie. U 1960-ch hadach jaho kančatkova zakryli, i z tych časoŭ jon zastavaŭsia ŭ zaniapadzie. Paŭstahodździa biez dohladu pryviali da značnych razbureńniaŭ: dach i kupały zhnili, tynkoŭka absypałasia, a ŭsiaredzinu trapić užo niemahčyma — šlach zastupajuć kavanyja kraty. Adnak źniešni vyhlad chrama, ź jaho mahutnymi cahlanymi ścienami, nahadvaje pra byłuju vielič.

Pavialičyć

«Budynak Śviataduchaŭskaha kaścioła vioski Jaźviny znachodzicca ŭ niezdavalniajučym stanie. Z-za ŭździejańnia navakolnaha asiarodździa prahnili dach i kupały. Na hety momant zachavalisia tolki źniešnija ścieny z cehły, na bolšaj častcy jakich adsutničaje tynkavy płast. Uvachod usiaredzinu pierakryty kavanymi kratami», — skazała mietadystka pa achovie historyka-kulturnaj spadčyny Natalla Michovič haziecie «Drahičynski vieśnik».

Pavodle jaje słoŭ, kansiervacyja dazvolić zachavać faktyčny stan kaścioła, jaki dajšoŭ da našych dzion u razburanym vyhladzie i ŭsprymajecca jak pomnik. Čamu jak minimum za 22 hady, kali na hety pomnik źviarnuli ŭvahu ŭłady, nie znajšli mahčymaść chacia b zakansiervavać hety cikavy abjekt u vioscy Jaźviny — adkazu niama.

Pavialičyć

Toje, što ciapier zastałosia ad kaścioła Śviatoha Ducha, trapiła ŭ turystyčnyja maršruty ekskursijnaj prahramy «Chryścijanskija śviatyni Drahičynščyny». U apošnija hady turysty pryjazdžali hladzieć na ruiny kaścioła.

Kab daviedacca, jak budzie adbyvacca kansiervacyja histaryčnaha abjekta i jaho dalejšaje vykarystańnie, «Pieršy» źviarnuŭsia da samoj Natalli Michovič.

Pavodle słoŭ čynoŭnicy, chto budzie navukovym kiraŭnikom prajekta i jak budzie adbyvacca ŭvieś praces, pakul nieviadoma. U rajvykankamie napisali list arhanizacyi «Brestrestaŭracyja». Spačatku treba raźličyć košt, kolki spatrebicca hrošaj dla finansavańnia ŭ cełym, kolki na prajektna-kaštarysnuju dakumientacyju. I ŭžo tolki ŭ 2025 hodzie budziem dumać pra navukovaje supravadžeńnie.

Taksama pakul nieviadoma, jaki budzie typ finansavańnia — kansalidavany ci tolki dabračynny. Ale Michovič miarkuje, što chutčej za ŭsio budzie jak boh daść: «Kali budzie pastupleńnie sponsarskich hrošaj, tady jany buduć zadziejničanyja, kali nie — tady z rajonnaha biudžetu».

Pakul ža abjekt «pad vialikim-vialikim pytańniem». Pakul nie znojdziecca finansavańnie, składana niešta płanavać.

Čynoŭnicu spytalisia, ci płanujecca prynamsi rabić, jak pradpisvaje dla takich abjektach zakanadaŭstva, supraćavaryjnyja raboty, jakija nie praduhledžvajuć uzhadnieńniaŭ. Pavodle jaje słoŭ, ničoha na siońniašni momant pravodzicca nie budzie. Što da mierapryjemstvaŭ, jakija na abjekcie rabilisia pačynajučy z 2002 hoda, kali kaścioł byŭ uniesieny ŭ śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściaŭ (HKK), to

«ŭ nas tolki prachodzić pastajanna padtrymańnie terytoryi ŭ paradku, vyrableny prajekt zon achovy i pašpart abjekta, jaki nie vykarystoŭvajecca. A nijakich rabot na samim abjekcie, čahości tam takoha pa zachavańni ścien nie pravodziłasia».

Pavialičyć

Ciapier ža za jaho ŭzialisia tamu, što 

«Bresckim abłvykankamam, rajvykankamam i Ministerstvam kultury raspracavany płan pa vyratavalnych dziejańniach abjektaŭ HKK, jakija nie vykarystoŭvajucca. Bo kaścioł u nas nie vykarystoŭvajecca, jon uvajšoŭ u hety płan».

Kali b hrošaj na adnaŭleńnie histaryčnaha budynka dastać udałosia, to ŭ Drahičynskaha rajvykankama niama asablivych płanaŭ, jak jaho možna było b vykarystoŭvać:

«Tolki jak turystyčny abjekt, nijakaha inšaha kirunku navat nie płanujecca. Razumiejecie, jon daloka ad viosak raźmieščany, zrabić niejki muziej tam naŭrad ci metazhodna. Jon u nas uklučany ŭ turystyčny maršrut «Śviatyni Drahičynščyny» i pry naviedvańni budzie na turystyčnym maršrucie».

Katalickaja parafija prymać budynak na svoj bałans, kab jaho adnaŭlać, admoviłasia z tymi ž arhumientami, što «daloka ad nasielenych punktaŭ i niama nijakaj rentabielnaści, niemetazhodna jahonaje adnaŭleńnie».

Tym nie mienš, adnosna pryvabnaści byłoha kaścioła jak turystyčnaha abjekta čynoŭnica nastrojenaja aptymistyčna:

«Nu, a čamu nie? Voś, naprykład, dzieci, jakija adpačyvajuć u sanatoryjach, tam pravodziać ekskursii dla ich, baćkam, jakija pryjazdžajuć ź inšych haradoŭ. U nas pryjazdžajuć delehacyi z naviedvańniem turystyčnych abjektaŭ. U kaścioła jość svaja historyja, jość pra jaho što raskazać, ludziam budziem cikava».

Pavialičyć

Prakamientavaŭ situacyju z byłym kaściołam u Jaźvinach na prośbu vydańnia «Pieršy» i ksiondz Andrej ź Pinskaj katalickaj dyjacezii:

«Viedajem, što byŭ taki chram. Časam uspaminajem, uzdychajem, što było b dobra adnavić hety chram. Tolki voś u nas tak šmat usiaho, što treba budavać, ramantavać, tamu prychodzicca pryjarytety vybudoŭvać, pierš za ŭsio dzie vialikija parafii, kab tam chramy adnavić. Parafijanie ŭ Drahičynie ŭ nas bolš skancentravanyja, na tym, kab u rajonie choć by adzin chram pabudavać novy. My niadaŭna skončyli budavać novy chram, usie namahańni pajšli na heta».

Tamu pakul adzinaja krynica finansavańnia rabot, jak vyhladaje — tolki achviaravańni na adkryty sponsarski rachunak adździeła kultury Drahičynskaha rajvykankama.

• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 4
• 0
• 1