Siońnia 25 hadoŭ trahiedyi na Niamizie, adnoj z samych strašnych u najnoŭšaj historyi Biełarusi
30 maja 1999 hoda zdaryłasia adna z samych strašnych trahiedyj u historyi niezaležnaj Biełarusi. Padčas ciskaniny ŭ padziemnym pierachodzie na stancyi «Niamiha» zahinuła 53 čałavieki.
Heta była niadziela, 30 maja. Vielmi ciopły, navat śpiakotny dzień. U toj dzień radyjostancyja «Mir» adznačała svajo dvuchhodździe. A jašče cyharetnaja kampanija «Mahna» pravodziła svaju rekłamnuju akcyju «Pačni leta z «Mahnaj»: nalivali darmavoje piva. Tady piva nalivali navat niepaŭnaletnim.
Hałoŭnym ža punktam prahramy byŭ vystup papularnaha tady pop-hurta «Manha-manha».
Nalacieła chmara, a 20:40 pajšoŭ mocny doždž z hradam. Tysiačy ludziej pabiehli ad Pałaca sportu ŭ bok padziemnaha pierachoda na Niamizie. Piarednija, zabiehšy ŭ pierachod, stali. Niechta paśliznuŭsia na mokrym hranicie i pavaliŭsia, a zadnija napirali i nie bačyli piarednich. Sotni ludziej źbilisia ŭ kuču.
Hinuli ŭ asnoŭnym maładyja dziaŭčaty. Ich zaciskała ŭ tłumie, jany pamirali ad taho, što zdušvała hrudzi, jany nie mahli ŭzdychnuć.
Ahułam zahinuli 53 čałavieki, u tym liku dvoje milicyjantaŭ.
2000 hodzie pravaabaroncy z «Viasny» vydali knihu-dakumient «Trahiedyja na Niamizie: fakty, śviedčańni, kamientary», u jakoj parazmaŭlali z udzielnikami tych padziej, a taksama ź ludźmi, jakija stracili blizkich
* * *
«My nie viedali, što tam razdajuć biaspłatnaje piva za pački ad «Mahny». My naohuł nie viedali, što tam adbyvajecca. Nam z Žannaj prapanoŭvali vypić, ale my admovilisia.
Choć vakoł pjanych ludziej było šmat — na horcy, jakaja spuskałasia da rečki. Šmat pjanych było i la sceny, dzie prachodziŭ kancert.
Muzyka była ŭ styli «rep». Nam nie spadabałasia. My sabralisia i pajšli da mietro. Žanna jašče skazała mnie: «Davaj voźmiemsia za ruki». I my ŭzialisia ź joj za ruki, stali tam, dzie pačynajecca spusk u pierachod. My stajali ŭviersie i chacieli vyjści z natoŭpu, ale nie paśpieli, nam nie ŭdałosia, natoŭpam zaciahnuła nas nazad. My chacieli vyjści i zajści ź inšaha boku. Ale nie paśpieli navat raźviarnucca. Nas paciahnuła razam z natoŭpam uniz, a źvierchu ludzi chutka pabiehli. Dalej ja tolki adno pamiataju, što pa mnie pačali chadzić, cisnuć mianie. Mianie jak byccam pakłali pad pres, prycisnuli z dvuch bakoŭ…
(Julija Makarava, siabroŭka zahinułaj 17-hadovaj Žanny Karpieka).
* * *
«Jak potym mnie raspavioŭ chłopiec, jaki mianie vyciahnuŭ, jon pahladzieŭ, što ja cełaja, i vyrašyŭ, što lepš advieźci mianie dadomu. Davioŭ da kvatery, ja zajšła, a tam užo baćki. Jany raskazvajuć, što ja była ŭ mocnym šoku, niesła takoje tryźnieńnie, što jany ničoha nie razumieli. Vyrašyli: moža, mianie zhvałtavali?
Ujavicie, adčyniajucca dźviery i zachodzić dačka — usia siniaja, adzieńnie brudnaje, vałasy rastrapanyja. Na pytańnie, što adbyłosia, kryčyć, što ludzi pamirajuć, šmat trupaŭ, a jany ničoha nie razumiejuć, bo nie vajna.
Što ja pamiataju, dyk heta toje, što ja pabiehła, uklučyła BT i čakaju, kali pakažuć toje, što ja bačyła: kala dreva lažyć miortvaja žančyna ŭ čornaj sukiency ŭ bieły harošak, biez basanožak, brudnaja».
(Kacia Paŭłovič, siabroŭka zahinułaj Ali Navakoŭskaj)
«Joj było vielmi drenna apošnim časam». Znajomyja pra Śviatłanu Krucikavu, jakaja skončyła žyćcio samahubstvam paśla cisku milicyi3
Kamientary
tak livień v takuju pohodu vied́ chorošo
začiem było biežať i daviť druh druha?
a statnyja pavodziny - tak
jany i byli asnoŭnaj pryčynaj trahiedyi... ja słuchała potym uskosna - ad znajomych i siabroŭ, chto byŭ tam... vyciahvaŭ ludziej... tata adnahrupnika (vadziciel) masava zakupaŭ viasielnyja sukienki, kab dziaŭčat charanić... i t.d. to bok - ja taksama chaj i ŭskosna pieražyvała (i dasiul pieražyvaju) heta ŭsio
nočču (tady interneta nie było, to bok asnoŭnaj masie ludziej pra trahiedyju nieviadoma było) mnie śniŭsia son, jak samalot padaje na susiedni dom, a ja hladžu na heta ŭsio z vakna... čamu ja nie była na kancercie tym - spytajecie moža vy? tamu što nie maja muzyka... papsa