Žak Dełor byŭ adnym sa stvaralnikaŭ adzinaha rynku, jaki zabiaśpiečvaje svabodnaje pieramiaščeńnie ludziej, tavaraŭ i pasłuh unutry Jeŭrasajuza.
Były staršynia Jeŭrapiejskaj kamisii Žak Dełor, jakoha nazyvajuć architektaram sučasnaha ES, pamior va ŭzroście 98 hadoŭ, piša Bi-bi-si.
Dačka Dełora Marcina Abry paviedamiła, što jon pamior u śnie ŭ sieradu ranicaj u svaim domie ŭ Paryžy.
Z 1985 pa 1995 hod Žak Dełor taksama zakłaŭ asnovu dla zapusku adzinaj jeŭrapiejskaj valuty — jeŭra.
Prezident Emanuel Makron nazvaŭ Dełora, jaki zajmaŭ pasadu ministra finansaŭ Francyi ŭ 1981—84 hadach, «niastomnym budaŭnikom našaj Jeŭropy».
«Jaho prychilnaść ideałam, jaho praviednaść zaŭsiody budzie natchniać nas», — skazaŭ jon.
Žak Dełor prabyŭ na pasadzie staršyni Jeŭrapiejskaj kamisii try terminy — daŭžej, čym chto-niebudź inšy.
Ursuła fon der Lajen, jakaja ŭ ciapierašni čas zajmaje hetuju pasadu, skazała, što jon byŭ «prazorcam, jaki zrabiŭ našu Jeŭropu macniejšaj».
Prezident Jeŭrapiejskaj rady Šarl Mišel nazvaŭ jaho «vialikim francuzam i vialikim jeŭrapiejcam», jaki «ŭvajšoŭ u historyju jak adzin sa stvaralnikaŭ našaj Jeŭropy».
Junactva Dełora pryjšłosia na hady Druhoj suśvietnaj vajny, i jon hłyboka vieryŭ u toje, što Jeŭropa, kab paźbiehnuć paŭtareńnia takoj katastrofy, pavinna być adzinaj.
Akramia stvareńnia adzinaha rynku i padrychtoŭki da ŭviadzieńnia jeŭra, pry im jak staršyni Jeŭrakamisii było padpisana Šenhienskaje pahadnieńnie ab admienie pamiežnaha kantrolu pamiž krainami ES i zapuščana prahrama abmienu studentami Erasmus.
Pakinuŭšy svaju pasadu ŭ 1995 hodzie, Dełor admoviŭsia bałatavacca na pasadu prezidenta Francyi, choć lidziravaŭ u apytańniach ź vielizarnym adryvam.
Jon da kanca zastaŭsia vierny svaim ideałam Jeŭropy jak Fiederacyi. Nie tak daŭno jon vystupiŭ ź pieraściarohaj ab niebiaśpiecy papulizmu ŭ Jeŭropie i zaklikaŭ da rašučych i śmiełych krokaŭ u bok dalejšaj intehracyi Jeŭropy paśla vychadu Vialikabrytanii.
Na nažach z Tetčar i Brytanijaj
Z brytanskimi palitykami, jakija supraciŭlalisia fiederalizacyi Jeŭrasajuza i pazbaŭleńnia nacyjanalnych parłamientaŭ i ŭradaŭ častki ich paŭnamoctvaŭ, u Dełora byli napružanyja adnosiny. Pierš za ŭsio heta tyčyłasia premjer-ministarki Marharet Tetčer.
U 1989 hodzie Dełor vypuściŭ dakład, u jakim zaklikaŭ da stvareńnia ciesnaha ekanamičnaha i manietarnaha sajuza, i Tetčar nazvała hety zaklik nieprymalnaj dla Brytanii sprobaj pazbavić jaje parłamient ekanamičnaj ułady.
«Nasamreč Žak Dełor i Marharet Tetčer hłyboka niedalublivali adno adnaho, jany nienavidzieli adno adnaho z asabistych i palityčnych pryčyn», — skazaŭ były ministr va ŭradzie Tetčar Kien Kłark, ciapier łord Kłark Notynhiemski.
Sam Kłark, pavodle jaho słoŭ, padtrymlivaŭ Dełora ŭ častcy stvareńnia adzinaha rynku, ale byŭ suprać pieratvareńnia ES u palityčny sajuz.
Brytanija ŭ vyniku nie ŭvajšła ni ŭ Šenhien, ni ŭ zonu jeŭra.
Kamientary