«Palčys sastupiŭ mnie miesca na narach». Prahramist adsiedzieŭ u kałonii — za kratami vy b jaho nie paznali
«Kraina zachoplenaja siłavikami», — kaža były palitviazień Anatol Chinievič. Praz pahrozu paŭtornaha aryštu jon źjechaŭ ź Biełarusi, prabyŭšy na voli try miesiacy. Prahramist i bard z Barysava adsiedzieŭ za kratami 2,5 hoda. Jon raskazaŭ, jak pierasioksia za kratami z Palčysam i Znakam, čamu viaźni radavalisia pravierkam u kałonii i što za filmy pakazvali paśla pačatku vajny.
«Nasłuchaŭsia historyj, jak niavola rujnavała asabistaje žyćcio ludziej»
29-hadovaha Anatola Chinieviča vyzvalili 15 lutaha. Jon viedaŭ, što, «kali vyjdzie z kałonii, trapić nie zusim na volu».
Na radzimie pad nahladam milicyi i z abaviazkam štotydzień naviedvać prafiłaktyčnyja hutarki Chinievič prabyŭ da 21 červienia.
Uvieś hety čas jaho nastojliva papiaredžvali, kab jon ni ŭ čym kramolnym nie ŭdzielničaŭ.
«Paradki ŭ kałonii — heta adbitak taho, što dziejecca ŭ hramadstvie, — adznačaje Anatol. — Za 2,5 hoda paniaćcie narmalnaści źmiaściłasia».
Pa jaho słovach, ciapier u Biełarusi ludzi imitujuć narmalnaje žyćcio.
«Dniami pračytaŭ artykuł ab vyzvaleńni barda Alaksandra Bala. Jon nazyvaŭsia «Nie bili — i toje dobra», — ilustruje prykładam biełaruskija realii były palitviazień.
Anatol ličyć: kali ŭ takich abstavinach chtości aśmielvajecca słovam, a to i spravaju padtrymlivać palityčna asudžanych, dyk toje mnohaha kaštuje. Za čas źniavoleńnia jon nasłuchaŭsia niamała historyj, jak niavola rujnavała asabistaje žyćcio ludziej.
«U kahości raspadalisia siamji. Niekaha adrakalisia rodzičy», — raskazvaje były palitviazień.
«Panuje tupaść i žorstkaść»
Anatol Chinievič byŭ zatrymany 20 vieraśnia 2020 hoda na «Maršy spraviadlivaści». Jaho abvinavacili ŭ supracivie milicyjantu i asudzili na 2,5 hoda kałonii ahulnaha režymu. Svajoj viny jon nie pryznaŭ. Adbyvaŭ termin u kałonii №3, bolš viadomaj jak «Vićba».
Da etapavańnia ŭ kałoniju Anatol pabyvaŭ i ŭ niekalkich izalatarach.
«Na Akreścina i ŭ Žodzinie panuje tupaść i žorstkaść», — kaža pra ŭmovy ŭtrymańnia ŭ tych viaźnicach mužčyna.
U kastryčniku 2020 hoda na Akreścina jon bačyŭsia sa źniavolenym błohieram i hramadskim aktyvistam Eduardam Palčysam. Ich kamiera była pierapoŭnienaja, i Eduard, kab Anatol paspaŭ, sastupiŭ jamu nary, a potym raskazaŭ pra turemnyja paradki.
Eduarda miesiac trymali ŭ adzinočcy, i jon nie viedaŭ, što adbyvajecca na voli.
Dva miesiacy Chinievič pravioŭ u izalatary na Vaładarcy. Jaho kamieru mocna nie čapali. Za ŭvieś čas znachodžańnia ŭ joj było tolki niekalki pieratrusaŭ.
Na Vaładarcy Anatol 1,5 miesiaca siadzieŭ u adnoj kamiery z Andrejem Vojničam (aktyvistam, jakoha sudzili pa adnoj spravie z palitykam Paŭłam Sieviaryncam).
«Andrej niakiepska vyhladaŭ, ale prablemy sa zdaroŭjem u jaho ŭžo byli. Jon badzioryŭsia. Infarmacyjna nas padahravaŭ. Jamu šmat listoŭ prychodziła. Pierakazvaŭ niekatoryja nam», — zhadvaje Anatol.
Samym žudasnym miescam źniavoleńnia dla Anatola byŭ SIZA ŭ Žodzinie. Kali jon trapiŭ tudy paśla suda, kamiery byli pierapoŭnienyja. Abychodžańnie supracoŭnikaŭ z aryštantami było vielmi žorstkim.
«Siadzim za toje, što za nami praŭda»
U «Vićbu» Anatola etapavali ŭ krasaviku 2021 hoda. Asudžanych pa palityčnych matyvach u joj było pad dva dziasiatki.
U 2022 hodzie aryštantaŭ z žoŭtymi birkami i statusam «ekstremist» paboleła da sotni.
«Tady ja pierastaŭ ličyć, jakaja nas kolkaść. Navat pa imionach nie moh viedać usich. Dźvie traciny naohuł byli mnie nieznajomyja», — zhadvaje jon.
Anatolu z palitviaźniaŭ zapomniŭsia Maksim Znak. Da turmy jon bačyŭ jaho tolki na fotazdymkach.
«U kałoniju Maksima pryvieźli łysym, i mnie jon padaŭsia niazhrabnym. Potym stali prahladacca rysy, padobnyja da tych, što ja bačyŭ na fotazdymkach. Ale ja nie skazaŭ by, što Znak byŭ vielmi padobny da taho, što ja bačyŭ na fota», — havoryć Anatol.
Pa jaho słovach, Maksim Znak vietlivy, karektny, dakładny. Jon nie pretenduje na rolu lidara i z usimi kamunikuje. Starajecca adkazvać na ŭsie pytańni. Paźbiahaje kanfliktaŭ.
Anatolu zapomniłasia fraza, jakuju Maksim Znak pramoviŭ, adkazvajučy na pytańnie palitviaźnia, za što jany siadziać.
«Za toje, što za nami praŭda», — cytuje słovy źniavolenaha jurysta surazmoŭca.
Anatol zapeŭnivaje, što Maksim Znak nie zhubiŭ siabie za kratami. Jon zastajecca viernym svajoj spravie i idei.
«Nie razumieju, navošta Maksima Znaka treba było sadzić i čaho damahłasia hetym ułada. Kaho jana zapałochała? Ciapier za kratami sol nacyi. Samyja hodnyja ludzi», — aburajecca Anatol.
Anatol kaža, što ŭ kałonii było troje palitviaźniaŭ, jakija z usimi havaryli pa-biełarusku.
Mužčyna bačyŭsia z Maksimam Viniarskim, ale šmat havaryć ź im nie ŭdavałasia, bo byli ŭ roznych atradach.
Maksim biehaje na stadyjonie. Jaho časta kidajuć u štrafny izalatar. U kancy 2021 hoda jon trymaŭ haładoŭku.
«Heta adziny viadomy mnie fakt, kali ŭ «Vićbie» niechta haładaŭ, — raskazvaje Anatol. — Na sioletni Novy hod jaho taksama źmiaścili ŭ štrafny izalatar. Pryjšoŭ apieratyŭnik i skazaŭ, što treba jaho pasadzić, tamu namaluje parušeńnie. Prosta padpišy papiery i nie kipišuj. Nie viedaju, ci kipišavaŭ jon, ale ŭ ŠIZA trapiŭ».
Anatol časta kamunikavaŭ z Mikitam Charłovičam, bo mieŭ ź im ahulnyja zachapleńni ŭ tvorčaści i mastactvie.
Mikita baviŭ čas za čytańniem i napisańniem knih.
«Razam byvali ŭ litaraturnym kłubie i tam mahli pahavaryć», — zhadvaje Anatol.
U Mikity na zonie vielmi mała volnaha času, bo jon pracuje ŭ admysłovym cechu.
«U jaho składanyja ŭmovy pracy, — tłumačyć Anatol. — Jon pracuje ŭ atradzie drevaapracoŭki, jaki nazyvajecca słužbovy. Zvyčajnyja atrady mianiajucca paźmienna, a słužbovy pracuje štotydzień pa svaim hrafiku. Tamu i času volnaha zastajecca niašmat».
Da atrada Anatola byŭ prypisany Uładzimir Cyhanovič. U atradzie, adnak, Uładzimira nie bačyli, bo z karancinu niavolnika adpravili na turemny režym.
Zarobak za siem miesiacaŭ — 90 rubloŭ
Anatol u kałonii spačatku pracavaŭ na razborcy mietału, a zatym pa stanie zdaroŭja byŭ pieraviedzieny ŭ šviejny cech. Zarobki ŭ zonie mizernyja.
Za siem apošnich miesiacaŭ niavoli Anatol Chinievič zarabiŭ 91 rubiel 39 kapiejek. Pamier rekordnaha zarobku palitviaźnia składaŭ 29 rubloŭ 88 kapiejek.
Pieršyja čatyry miesiacy kałonii dla Anatola prajšli spakojna.
U vieraśni 2021 hoda pačałosia presavańnie. Tady jaho pieršy raz pakarali štrafnym izalataram za toje, što nibyta nie pavitaŭsia z supracoŭnikam.
U štrafnym izalatary Anatolu daviałosia pabyvać jašče dvojčy.
Pa aficyjnaj viersii ŭ jaho nibyta nie syšoŭsia vopis rečaŭ. Pa nieaficyjnaj — Anatola vinavacili ŭ tym, što jany ź inšym asudžanym składali i śpiavali pieśni pra supracoŭnikaŭ kałonii.
Znachodziačysia ŭ ŠIZA, Anatol patrabavaŭ razabracca z paklopam. Jon ličyć: kali b uparta nie baraniŭ siabie, to sa štrafnoha izalatara moh by ŭvohule nie vyjści.
Anatola ŭražvała, kolki ŭ «Vićbie» marnujecca resursaŭ, kab usie pakarańni pakazać u biurakratyčna zakonnym śviecie.
«U viaźnicu pastajanna jeździać pravierki. «Vićbu» demanstrujuć jak uzorna-pakazalnuju kałoniju. Dla źniavolenych pravierki byli plusam, bo administracyja zajmałasia malavańniem pryvabnaj karcinki i tady joj było nie da represij», — adznačaje były palitviazień.
Jon kaža, što pavodziny administracyi byli niepradkazalnymi.
Anatol miarkuje, što administracyja presavała viadomych miedyjnych asob pa zahadzie źvierchu. Kali ž cisnuli na palitviaźniaŭ mienš znakavych, to heta była inicyjatyva na miescy.
«Heta rabiłasia dla spravazdačy, kab pakazać, što z «ekstremistami» praca viadziecca. Maŭlaŭ, jany złosnyja parušalniki režymu, tamu im nielha mianiać režym adbyćcia pakarańnia na bolš miakki ci ŭmoŭna-daterminova vyzvalać», — miarkuje Anatol.
U litaraturnym kłubie pakazvali videa kancerta «Staroha Olsy»
Abstrahavacca ad turemnaj rečaisnaści Anatolu dapamahaŭ litaraturny kłub. Zaniatki ŭ im dazvalali akunucca ŭ śviet volnaha žyćcia.
Litaraturny kłub prydumali turemščyki dla roznabakovaha raźvićcia asudžanych. Spačatku niavolnikaŭ zavablivali tudy roznymi bonusami, naprykład, abiacali dadatkovyja telefanavańni. Paźniej stali składać śpisy. Cikavaść da kłuba zaležała ad temy jaho pasiadžeńnia.
«Była aficyjnaja častka, jakaja vykonvałasia dla Departamienta vykanańnia pakarańniaŭ, jaje zdymali na videa dla spravazdačy. A čas, jaki zastavaŭsia, pryśviačali tamu, što cikava nam. Heta ŭzhadniałasia z adkaznym za litaraturny kłub supracoŭnikam administracyi», — raskazvaje Anatol.
U kłubie abmiarkoŭvali dakłady na zahadzia zadadzienuju temu.
Havaryli pra žyćcio viadomych ludziej (Maska, Džobsa, Tesłu), hladzieli kinastužki, słuchali muzyku. Adno z pasiadžeńniaŭ było pryśviečana Iahanu Siebaśćianu Bachu. Słuchali jaho tvor u vykanańni simfaničnaha arkiestra.
Šmat palitviaźniaŭ pryjšło ŭ litaraturny kłub, kali ŭ im pakazvali videa kancerta hurta «Stary Olsa».
U litaraturnym kłubie čytaŭ svaje tvory i Anatol. Byli siarod ich i na biełaruskaj movie. Adzin ź vieršaŭ jon napisaŭ u ŠIZA.
«Hladzieć naviny niośsia ŭvieś atrad»
Z pačatkam vajny va Ukrainie paboleła režymnych hadzin dla prahladu savieckich ci rasijskich ura-patryjatyčnych vajennych kinastužak.
«Šmat asudžanych stała cikavicca navinami. Da vajny takoha nie było. A kali jana pačałasia, to hladzieć naviny niośsia ŭvieś atrad. Viadoma ž, pakazvali tolki praŭładnyja kanały, ale niavolniki pa drabnicach źbirali adtul infarmacyju», — havoryć Anatol.
Z vajnoju palitviaźniam pierastali prychodzić listy zakaznoj poštaj. Zvyčajnaje listavańnie dazvalałasia tolki z rodnymi.
«Kraina zachoplenaja siłavikami»
Emihravać Anatol zadumaŭ jašče za kratami.
Jon razumieŭ, što spakojnaha žyćcia na voli jamu nie daduć i da taho ž nad im pastajanna budzie visieć pahroza paŭtornaha aryštu.
Za niekalki dzion da adjezdu Anatol daviedaŭsia pra zatrymańnie siabra. Kali ž daznaŭsia detali spravy, to času na rozdum nie było. 22 červienia jon raźvitaŭsia z radzimaju.
Na dumku Chinieviča, kraina zachoplenaja siłavikami, jakija pierarablajuć jaje pad siabie.
«Spadziajusia, što situacyja źmienicca», — padsumoŭvaje hutarku Anatol Chinievič.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆHladzicie taksama:
Były palitviazień raskazaŭ, jak źniavoleny «adrezaŭ hałavu» inšamu. Zabity ładziŭ pravakacyi
Jak schudnieć da niepaznavalnaści. Pra charčavańnie ŭ źniavoleńni piša Aleh Hruździłovič
Bajpoł nazvaŭ imiony mahčymych zabojcaŭ Andreja Zielcara. I zajaviŭ, što siłavika «Nirvanu» zastreliŭ svoj ža6
Kamientary