Byłyja siadzielcy «Vićby» raskazali pra Znaka i Viniarskaha. Usiaho tam 150 palitviaźniaŭ
U papraŭčaj kałonii №3, jak aficyjna nazyvajuć «Vićbu», kožny dziaviaty niavolnik — palitviazień. U joj siadziać słužboŭcy, prakurory, sudździ i milicyjanty.
U kałonii, jakaja mieścicca ŭ pryharadzie Viciebska, niavolacca juryst Maksim Znak, pravaabaronca Leanid Sudalenka, hramadski aktyvist Maksim Viniarski, byłyja śledčyja Jaŭhien Juškievič, Jahor Viaršynin dy supracoŭnik prakuratury Jaŭhien Babak.
Pavodle pravaabarončaha centra «Viasna», na «Vićbie» ŭtrymlivajucca blizu 110 palitviaźniaŭ.
Byłyja siadzielcy viaźnicy kažuć, što ŭ joj da 150 źniavolenych z žoŭtymi birkami. Jany na prafiłaktyčnym uliku jak schilnyja da parušeńnia ŭnutranaha rasparadku, ekstremizmu dy destruktyŭnych dziejańniaŭ.
7 maja stała viadoma, što ŭ kałonii pamior 61-hadovy palitviazień Mikałaj Klimovič. Pryčyny jaho śmierci zastajucca nie ahučanymi.
Palitviaźni na asablivym kantroli administracyi kałonii. Za imi pastajanna sočać, ich padsłuchoŭvajuć i zdajuć apieratyŭnikam. Kali achoŭniki atrymlivajuć zahad pakarać palitviaźnia, to pryčyna znachodzicca bieź ciažkaści.
Maksim Znak z pabłažlivaj uśmieškaj i try miesiacy PKT
Štrafny izalatar — najbolš papularnaja miera pakarańnia palitviaźniaŭ.
Były siadzielec «Vićby» Alaksiej kaža, što Maksima Znaka časta kidajuć u ŠIZA paśla prafiłaktyčnych hutarak z namieśnikam načalnika kałonii pa režymnaj apieratyŭnaj pracy Dzianisam Fiedčankam. Administracyja «rekamienduje» inšym asudžanym abmiažoŭvać kamunikavańnie ź im. Za niepasłušenstva strašyć štrafnym izalataram.
«Usie viedajuć, chto taki Maksim Znak, u tym liku i nie palityčnyja asudžanyja. Jość chłopcy, jakija jaho vielmi padtrymlivali, pieradavali rečy na ŠIZA, dapamahali», — raskazvaje Alaksiej.
Maksim Znak pracavaŭ u šviejnym cechu.
Były niavolnik kałonii Siarhiej adznačaje, što Znak pastajanna chadziŭ z pabłažlivaj uśmieškaj. Hetak jon demanstravaŭ achoŭnikam, što jany jaho nie pałochajuć.
Apošni raz Siarhiej bačyŭ Maksima Znaka niezadoŭha da vyzvaleńnia ŭ śniežni minułaha hoda. Jaho pad kanvojem pryviali da lekara. Svajoj čarhi ŭ sanitarnuju častku čakaŭ i Siarhiej.
«Maksim byŭ z baułam i skazaŭ, što jamu pryznačyli try miesiacy PKT. Potym ludzi ź jaho atrada raskazali, što Maksima pakarali za toje, što admoviŭsia prybirać prybiralniu. U kałonii za takuju pracu traplaješ u razrad źniavolenych nizkaha sacyjalnaha statusu», — raskazvaje Siarhiej.
Haładoŭka Maksima Viniarskaha
U šviejnym cechu niadoŭha pracavaŭ aktyvist Maksim Viniarski. Pa słovach byłych niavolnikaŭ kałonii, praca tam fizična nie składanaja, ale tudy palityčnych vielmi redka adpraŭlajuć: zbolšaha pa stanie zdaroŭja.
U šviejnym cechu Alaksiej bačyŭsia ź Viniarskim.
«Była mahčymaść pahutaryć ź im, kali padšyvaŭ jamu robu. Jon pazityŭna nastrojeny i nie hublaje viery. Na zonu Maksim zajechaŭ paŭnavatym, ale pakul siadzieŭ, pachudzieŭ», — raskazvaje Alaksiej.
Viniarskaha jon časta bačyŭ na stadyjonie i ŭ biblijatecy.
Pra toje, što Viniarski «na stadyjonie namotvaje kruhi», kaža i Siarhiej:
«Maksim schudnieŭ, jak i ŭsie va ŭmovach kałonii, ale jon małajčyna, zajmajecca saboj, trymaje siabie ŭ tonusie».
Da Viniarskaha časta čaplajucca achoŭniki i adpraŭlajuć u štrafny izalatar. Adnojčy jaho hetak pavinšavali z nadychodam Novaha hoda.
«Viniarski staviŭsia da pakarańnia ŠIZA z abyjakavaściu: nu treba, dyk sadzicie», — raskazvaje Alaksiej.
U adnym atradzie ź Viniarskim byŭ Dzianis. Abodva pracavali ŭ cechu apracoŭki mietału: z kabielu zdymali abmotku. Heta praca brudnaja i škodnaja. Niavolniki dychajuć pyłam i vypareńniami. Srodkaŭ abarony im nie vydajuć.
Pa słovach Dzianisa, hety cech adziny na zonie, dzie isnuje płan vypracoŭki. Kožny niavolnik maje za źmienu zdać 15 kiłahramaŭ čystaha aluminiju. Na tych, chto nie spraŭlajecca, achoŭniki składajuć raparty, a potym karajuć. Kab paźbiehnuć hetaha, palitviaźni dapamahajuć adzin adnamu. Toj, chto maje lišak, addaje jaho tamu, u kaho niama normy.
Dzianis kaža, što Maksim Viniarski najbolš kamunikavaŭ z Siarhiejem Piatruchinym (błohieram z Bresta, jaki ŭžo vyzvaliŭsia). Kali Piatruchina kinuli ŭ ŠIZA, Viniarski abviaściŭ haładoŭku.
«Spačatku administracyja nie nadavała jaho haładoŭcy značeńnia. Jon upikaŭ inšych palitviaźniaŭ u tym, što jany nijak nie reahujuć na toje, što pakarali takoha ž, jak jany. Jamu adkazvali: našto nam leźci na ražon, bo ŭsich tady pasadziać u ŠIZA. Urešcie i Maksima adpravili ŭ ŠIZA. Jak patłumačyła administracyja, kab jon nie razłahaŭ dyscyplinu», — raskazvaje Dzianis.
Siarhiej zhadvaje, što Viniarskaha ŭ mai 2022 hoda pakarali štrafnym izalataram za toje, što raskazaŭ u telefonnaj hutarcy svajakam ab palitviaźni, jaki ŭtrymlivaŭsia ŭ ŠIZA.
«Praz paŭhadziny pryjšli pa jaho i paviali samoha ŭ ŠIZA. Vidać, Maksima zdaŭ supracoŭnikam toj, chto čuŭ jaho. U štrafnym izalatary Maks prabyŭ miesiac», — raskazvaje Siarhiej.
Źbićcio Dźmitryja Karatkieviča
U sakaviku 2021 hoda supracoŭnikami kałonii byŭ źbity palitviazień Dźmitryj Karatkievič, kaža Alaksiej:
«Kali padymaješsia ŭ zonu, to treba padpisać papieru z abaviazkami nie parušać praviły ŭnutranaha rasparadku. Dźmitryj u šapcy dakumienta napisaŭ, što jon niezakonna asudžany. Supracoŭnikam zajaviŭ, što raspyliŭ bałončyk z hazam u tvar takim ža złačyncam, jak jany.
Suprać Dźmitryja zahadali vykarystać śpiecsrodki. Dźmitryja pavalili na padłohu i stali źbivać. Z ŠIZA jaho vadzili adnaho mycca, kab inšyja źniavolenyja nie bačyli traŭmaŭ».
U ŠIZA Dźmitryja ŭtrymlivali 27 dzion. Pa viartańni ŭ atrad jon paźbiahaŭ kanfliktaŭ z supracoŭnikami kałonii.
Užyvańnie hvałtu supracoŭnikami kałonii zamoŭčvajucca. Pra takija vypadki stanovicca viadoma, tolki kali sam źniavoleny raskaža, što jaho pabili.
«Tearetyčna, kali hvałt adbyvajecca na ŠIZA ci PKT (pamiaškańnie kamiernaha typu. — NN), to na žyłoj zonie nichto pra zdareńnie nie daviedajecca», — adznačaje Alaksiej.
Viktar Łosik, Siarhiej Šałamicki, Mikita Charłovič, Alaksiej Michałkievič
Siarhiej kaža, što palitviazień Viktar Łosik piša dziciačyja kazki. U adnoj ź ich jon napisaŭ historyju pra chłopčyka i dron.
Turemny cenzar uhledzieŭ u kazcy «sakretny šyfr i schavanaje pasłańnie». Viktar niby hetak vučyŭ niekaha, jak treba nad kałonijaj zapuskać drony.
Palitviazień Siarhiej Šałamicki zaŭždy «vielmi surjozny».
«Siarhiej rehularna chodzić u biblijateku, ni adnaho razu ad jaho nie čuŭ, kab jamu z pračytanaha niešta spadabałasia. Ale nam było śmiešna słuchać jak jon pa-starečy burčaŭ i łajaŭ aŭtaraŭ. Navat kłasikaŭ, naprykład O. Hienry», — zhadvaje ciozka Šałamickaha.
Alaksiej u kałonii pasiabravaŭ z palitviaźniami Mikitam Charłovičam i Alaksiejem Michałkievičam.
«Jany nikoli nie admoviać u dapamozie inšym. Jany vierać u našu pieramohu. Zachoŭvajuć pazityŭny nastroj. Michałkievič nie raz traplaŭ u ŠIZA za toje, što adstojvaŭ praŭdu», — raskazvaje Alaksiej.
«Jość i «vata», i tyja, chto spačuvajuć…»
Na «Vićbie» ŭtrymlivajecca blizu 900 asudžanych. Viaźnica ličycca pakazalnaj. U joj siadziać čynoŭniki, prakurory, sudździ, milicyjanty.
Da 2022 hoda ŭ kałonii było niašmat palitviaźniaŭ. Na atrad z 50 asudžanych mahło być da dvuch niavolnikaŭ z žoŭtymi birkami. Potym, pa słovach byłych asudžanych, pabolšała da 20.
«Palitviaźni pačali prybyvać z takoj chutkaściu i ŭ takoj kolkaści, što navat nie paśpiavali aryjentavacca. Adčuvałasia, jak źmianiaŭsia kantynhient i žyćcio atradaŭ. Palitviaźniaŭ stali pa 3 razy na dzień dadatkova praviarać i pierahladać ich rečy», — adznačaje Siarhiej.
Dzianis dadaje, što inšyja asudžanyja da palityčnych niehatyŭna nie staviacca, bo razumiejuć, što ludzi siadziać niespraviadliva.
Siarhiej udakładniaje: usio zaležyć ad kankretnaha čałavieka.
«Jość i «vata», i tyja, chto spačuvajuć. Ale niemahčyma dakładna viedać, chto jość chto. Ci z taboju havorać ščyra, ci pierad taboju ahient, jaki sprabuje ciabie raźvieści na hutarku. Tamu davodzicca być abačlivym i aściarožnym z usimi», — padkreślivaje jon.
Kamunikavać palityčnym u «Vićbie» nie zabaraniajuć, ale ŭsie znachodziacca pad kaŭpakom. Ich try razy na dzień šychtujuć na płacu. Mohuć vyvieści pa-za płanam na pramzonu. Niekatoryja niavolniki vymušanyja tady adpracoŭvać dźvie źmieny zamiest adnoj.
«Heta administracyja tłumačyć prafiłaktyčnaj rabotaj», — zaŭvažaje Dzianis.
Alaksiej kaža, što da sakavika 2021 hoda palitviaźni «Vićby» atrymlivali listy padtrymki. Potym prapuskać stali tolki zakaznuju karespandencyju. Urešcie i jana pierastała dachodzić. Nie zaŭsiody pieradajuć listy ad rodnych.
«Administracyja tłumačyła, što vyjšła rasparadžeńnie, zhodna ź jakim listy asudžanym prapuskajucca tolki ad blizkich rodzičaŭ. Ale kiraŭnictva kałonii nie admaŭlała, što listy padtrymki dachodziać da kałonii», — raskazvaje Alaksiej.
Pa jaho słovach, na kanviertach listoŭ padtrymki apieratyŭniki pišuć «BČB» i spalvajuć stosami ŭ kacielni pramzony.
Čamu nie dachodziać dopisy ad rodnych, administracyja kałonii asudžanym nie tłumačyła.
Za try apošnija hady tysiačy byli represavanyja. Pavodle pravaabarončaha centra «Viasna», ciapier za kratami pa palityčnych matyvach utrymlivajucca 1511 čałaviek. «Dissidentby» ahučvaje ličbu ŭ 1776 palitźniavolenych. Pradstaŭnica Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta Volha Harbunova miarkuje, što ŭ Biełarusi bolš za 5 tysiač palitviaźniaŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆJak možna zadanacić i padtrymać palitviaźniaŭ: śpis arhanizacyj
Hruździłovič apisaŭ ździeki ź jaho ŭ kałonii. I nazvaŭ imia palitviaźnia, jaki admoviŭsia pisać prašeńnie ab pamiłavańni
«Dośvied palityčna matyvavanaha aryštu daje samy važny ŭrok: ty adzin, nichto nie pryjdzie i nie vyratuje». Sacyjalnaja mieniedžarka padzialiłasia razvahami
«Ty siarod bykoŭ jak mient. Siadziš siarod takich ža i nad imi hałoŭny». Były palitviazień Lavon Chałatran pra paraleli pamiž karoŭnikam i sučasnaj Biełaruśsiu
Pratasievič pryjšoŭ na intervju na kanał Sałaŭjova. U jaho spytali, ci zabiŭ by jon Puciłu
«Navat jaho prychilniki zrazumieli, što žyć jak raniej užo nie atrymajecca». Biełarusy raskazali pra atmaśfieru ŭ krainie napiaredadni vybaraŭ8
Kamientary