Papa Francišak nazvaŭ hetu biełaruskuju žančynu śviatoj. Raskazvajem, chto heta
Papski pasłańnik, były apostalski nuncyj u Biełarusi Kłaŭdya Hudžeroci paviazie Papu Francišku zdymak ź minskaj moładździu. A 10 hadoŭ tamu jon pieradavaŭ pantyfiku fota žančyny z maleńkaj vioski. Tolki paru dzion tamu jon raskazaŭ pra sakret, jak prostaja biełaruskaja viernica źviazanaja z Papam, jak piša Katoilk.life.
Padčas festu ŭ Budsłavie śpiecyjalny pasłańnik Papy Rymskaha arcybiskup Kłaŭdya Hudžeroci pabudavaŭ svaju pramovu na asobie biełaruskaj viernicy Jadźvihi Pastarnak. Heta žančyna viadoma tym, što ŭ 2013 hodzie jana atrymała asabistuju padziaku ad Papy Franciška, jakuju jon dasłaŭ joj na biełaruskaj movie.
Pieradaču lista ad pantyfika tady arhanizavaŭ arcybiskup Kłaŭdya Hudžeroci, jaki ŭ toj čas słužyŭ apostalskim nuncyjem u Biełarusi. Adnak tolki ciapier jon padzialiŭsia «maleńkim sakretam», jak jon sam nazvaŭ hetu infarmacyi, — pra niezvyčajnuju suviaź Papy Franciška z prostaj biełaruskaj viernicaj, jakuju jon užo pry jaje žyćci ličyŭ śviatoj.
«Ja naviedvaŭ parafii, i adna pažyłaja žančyna, jakaja ź ciažkaściu chadziła, pračytała mnie svoj vielmi pryhožy list da Papy. Ja daŭ jaho pierakłaści i zrabiŭ fotazdymak žančyny, jakaja jaho čytała. Pry nastupnaj sustrečy z Papam ja pakazaŭ jamu fotazdymak i daŭ pračytać list. Jon zatrymaŭsia, pahladzieŭ — u jaho byli ślozy na vačach. I jon skazaŭ mnie: hetaja žančyna śviataja».
Pavodle papskaha lehata, kali jon pieradaŭ pani Jadźvizie list ad Papy, jana ździviłasia: «Čamu mnie taki honar? Tak, ja chadziła 30 hadoŭ šmat kiłamietraŭ vykładać katechizis, tak, mianie mahli za heta zabić, ale ž kolki žančyn rabili toje samaje, što i ja».
Paźniej, na praciahu niekalkich hadoŭ, kali arcybiskup Kłaŭdya Hudžeroci ŭžo nie słužyŭ u Biełarusi, Papa Francišak usio roŭna zaŭsiody zapytvaŭ u jaho pry sustrečy: «Jak pažyvaje Jadźviha Pastarnak?»
«Ja ździŭlaŭsia: jak vy pamiatajecie pra jaje? A jon adkazvaŭ: bo jana śviataja biełaruskaja žančyna. Ale heta nie kaniec historyi. Kali Papa pryznačyŭ mianie na słužeńnie ŭ Rym, ja spytaŭ: Śviaty Ajciec, vy ŭpeŭnieny? Takaja vialikaja adkaznaść, a mnie ŭžo 67 hadoŭ! Jon adkazaŭ: budź spakojny! Ź Niabiosaŭ za ciabie budzie zastupacca Jadźviha Pastarnak. Papa, apiaredžvajučy ŭsie kananizacyjnyja pracesy, užo abviaściŭ, što jana — śviataja».
Taksama Francišak zapytvaŭ, ci žyvie jašče pani Jadźviha, i daŭ arcybiskupu Kłaŭdya Hudžeroci zadańnie daviedacca pra heta. Ijerarch pakazaŭ Papu videa, na jakim Jadźviha Pastarnak z balnicy pieradavała vinšavańnie z Rastvom Chrystovym, ale joj było ciažka dychać, i jana zmahła vymavić tolki dva skazy:
«Heta było vielmi kranalnaje videa. Ja skazaŭ: Śviaty Ajciec, praź niekalki dzion paśla taho, jak jana dasłała hetaje pasłańnie, jana pamierła. Tady Papa zamoŭk na niejki čas… A vy siońnia majecie jašče adnu zastupnicu, jakaja staić pobač z cudatvornym abrazom Maci Božaj Budsłaŭskaj — heta Jadźviha Pastarnak. Žančyna, jakaja šmat hadoŭ zachoŭvała Najśviaciejšy Sakramant u svajoj šafie — heta viera biełaruskaha naroda».
Jadźviha Pastarnak žyła ŭ vioscy Mulary Vilejskaha rajona Minskaj vobłaści. Jana naradziłasia 6 krasavika 1927 hoda i była dziaviatym dziciem u hłyboka vierujučych baćkoŭ. «Zvyčajna dzień u domie pačynaŭsia malitvaj maci, jakaja ranicaj ustavała raniej za ŭsich. Potym maliŭsia baćka. Pierad śniadankam hučała ahulnaja malitva ŭsich siamiejnikaŭ. Tak było zaŭsiody, kožny dzień», — raskazvała Jadźviha Pastarnak časopisu «Dyjałoh».
U šaścihadovym uzroście jana surjozna traŭmavała nahu i da 25 hadoŭ chadziła na mylicach, a traŭma davała pra siabie znać usio žyćcio. Apieracyja ŭ tyja časy była płatnaj, a hrošaj u šmatdzietnaj siamji nie było.
Ź siami hadoŭ Jadźviha na mylicach razam z baćkami i adnaviaskoŭcami naviedvała kaplicu ŭ susiedniaj vioscy, kudy dabiralisia pieššu. Jadźviha skončyła šeść kłasaŭ polskaj škoły. Praciahnuć vučobu nie zmahła: dla hetaha treba było jeździć u inšuju škołu, a takoj mahčymaści nie było.
«Baćka byŭ kraŭcom, i paśla jaho zastałasia šviejnaja mašynka «Zinhier». Pakolki ja nie mahła pracavać naroŭni z usimi praz kalectva, samo saboj mnie vypała być kraŭčychaj. Asabliva ja lubiła šyć biełyja sukienki dziaŭčatkam i niaviestam u kaścioł i na viasielle», — uspaminała pani Jadźviha.
Paśla ŭstanaŭleńnia kamunistyčnaj ułady i zakančeńnia Druhoj suśvietnaj vajny vierniki z Mularaŭ u asnoŭnym pieššu chadzili ŭ kaścioł u Višnievie, što znachodzicca na adlehłaści 18 kiłamietraŭ ad vioski:
«Ja nie płakała, kali da kryvi ścirała mylicami ruki pad pachami. Kiłamietry darohi davalisia niaprosta, naha potym doŭha baleła. Adnak kolki duchoŭnaj radaści i sił davała kožnaje naviedvańnie kaścioła, asabliva na śviaty».
Tolki ŭ 1952 hodzie ŭ Vilejku pryjechaŭ doktar, jaki zmoh zrabić apieracyju na kalennym sustavie i pastavić Jadźvihu na nohi. Ksiondz Juzaf Kisiel ź Višnieva daručyŭ maci Jadźvihi Pastarnak Juzefie rychtavać miascovych viaskovych dziaciej da Pieršaj Kamunii. Zatym, z 1949 hoda, hetym stała zajmacca sama Jadźviha i pieššu abychodziła najbližejšyja vioski — pa 20 kiłamietraŭ u dzień, niahledziačy na chvoruju nahu. Ad ruki pierapisvała teksty malitvaŭ i katechizis i razdavała dzieciam.
Jadźviha taksama razam ź inšymi viernikami chadziła na pachavańni, śpiavała malitvy, akraplała mahiły aśviačonaj vadoj. Heta ŭ saviecki čas časta było adzina mahčymaj formaj chryścijanskaha pachavańnia. Žančyna nikomu nie admaŭlała i maliłasia za katolikaŭ i pravasłaŭnych.
«Ja prosta maliłasia, — ścipła ŭspaminała Jadźviha Pastarnak, — chadziła ŭ kaścioł, šyła dziaŭčatam biełyja sukienki da pieršaj spoviedzi i śviatoj Kamunii i pavoli navučała ich chryścijanskaj viery, pieradajučy ŭsio toje, što kaliści atrymała ad baćkoŭ. Dla tych, chto nie moh byvać u chramie, prynosiła apłatki, aśviačonuju vadu i chleb śviatoj Ahaty. Ja była invalidam u maładyja hady, tamu ja nikoli nie pracavała ŭ kałhasie, prymała zakazy, šyła adzieńnie doma i ŭsio žyćcio pracavała na siabie».
Padčas hanieńniaŭ na katolikaŭ u SSSR i ŭ cełym pieraśledu chryścijanstva, zabaronaŭ na praviadzieńnie nabaženstvaŭ, savieckich represij vierniki źbiralisia na malitvy časta tajemna, pravodzili roznyja formy nabaženstvaŭ. U svajoj vioscy Jadźviha Pastarnak nie prosta brała ŭ ich udzieł, ale była ich natchnialnicaj i arhanizatarkaj. Žychary vioski Mulary śviedčać pra toje, što jakraz Jadźviha Pastarnak nie dazvoliła zhasnuć viery navat u samyja ciažkija hady.
Dziaciej u pani Jadźvihi nie zastałosia: jana vyjšła zamuž tolki ŭ 58 hadoŭ. Šlub jaje doŭžyłasia ŭsiaho 9 hadoŭ: muž pamior. Navat u 87 hadoŭ, kali viernica davała intervju, jana nie patrabavała dapamohi ni ŭ blizkich, ni ŭ dziaržavy, sama z usim spraŭlałasia i hatovaja była dapamahać usim, chto maje patrebu ŭ dapamozie:
«Adčuvaju radaść, što mahu niešta dobraje zrabić dla Kaścioła, ludziej, i malusia. Kožny dzień adhavorvaju 2-3 častki Ružanca pierad snom ź intencyjami ab Božaj Miłasernaści dla blizkich, dla tych, chto prosić pra malitvu, abaviazkova dla ŭsich śviataroŭ. Kožny raz dziakuju Bohu za toje, što z radaściu tak doŭha žyvu na śviecie ŭ dobrym zdaroŭi, siarod dobrych ludziej, što čym mahu dapamahaju ksiandzam, susiedziam i ŭsim, chto da mianie źviartajecca z prośbaj. Sabie prašu lohkaj śmierci, kab nie prynieści nikomu kłopatu, ale suadnošu heta žadańnie z volaj Božaj. Nie pačynaju nijakaj spravy, nie paprasiŭšy dapamohi ŭ Boha».
Darečy, ciapier praz arcybiskupa Kłaŭdya Hudžeroci pasłańnie i zdymak dla Papy Franciška pieradała moładź ź minskaj archikatedry.
Kamientary