Pavodle infarmacyi z krynic «Našaj Nivy», pry rekanstrukcyi korpusa histaryčnaha fakulteta BDU było źniščana dekaratyŭnaje pano z vyjavaj Kastusia Kalinoŭskaha.
Kieramičnaje pano raźmiaščałasia ŭ adnoj z aŭdytoryj na čaćviortym paviersie histfaka. Na im u poŭny rost byŭ adlustravany lidar vyzvolnaha paŭstańnia 1863—1864 hadoŭ na Biełarusi Kastuś Kalinoŭski i paŭstancy-kasiniery na zadnim fonie. U nižniaj častcy pano była źmieščana cytata ź vierša «Za ŭsio…», napisanaha Jankam Kupałam u 1926 hodzie:
Ja adpłaciŭ narodu,
Čym moc maja mahła:
Zvaŭ z putaŭ na svabodu,
Zvaŭ ź ciemry da śviatła.
Na fota ŭ kučy budaŭničaha śmiećcia vidać frahmienty reljefnaj ramy, jakaja abramlała vyjavu Kalinoŭskaha, a taksama kavałki inšych kampazicyj z aŭdytoryi pa matyvach tvoraŭ Kupały.
Pa našaj infarmacyi, źniščeńnie pano adbyłosia da poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu ŭ 2022-m.
Hetyja pano, chutčej za ŭsio, nie majuć nijakaha dačynieńnia da histaryčnaha fakulteta i dastalisia jamu ŭ spadčynu ad fiłałahičnaha fakulteta, jaki zajmaŭ budynak pa Čyrvonaarmiejskaj vulicy z momantu jahonaj adbudovy ŭ 1957 hodzie. Vysieleny fiłfak byŭ tolki ŭ 1992-m.
Rekanstrukcyja korpusa ciahniecca z 2021 hoda. Korpus histfaka — adzin ź pieršych budynkaŭ, jakija zaniaŭ stvorany ŭ 1921 hodzie Biełaruski dziaržaŭny ŭniviersitet. Da hetaha budynak, uźviedzieny ŭ 1863—1867 hadach, zajmała mužčynskaja himnazija S. P. Zubakina i K. V. Falkoviča. Pa ŭniviersiteckaj numaracyi budynak byłoj himnazii staŭ nazyvacca «Domam № 1».
U časie vajny budynak mocna paciarpieŭ, ad jaho zastavalisia tolki znadvornyja ścieny. Bolšaja častka ruin była źniesiena, ad budynka siaredziny XIX stahodździa zastałasia tolki dvarovaja častka, na miescy jakoj siońnia znachodzicca aktavaja zała fakulteta. Na miescy ž źniesienaj častki pa prajekcie Jakava Šapiry ŭ 1957 hodzie pabudavany novy čatyrochpaviarchovy korpus u duchu savieckaj nieakłasiki. U interjerach da rekanstrukcyi zachavalisia paradnaja leśvica z balasami, vitražy, parkiet, lepka na stolach i ścienach viestybiula i aktavaj zały.
Na rendarach ža ścipłaj kłasiki bolš niama, a jość «pa-bahatamu» zrobleny jeŭraramont z kieramahranitnymi padłohami, tynkoŭkaj-vieniecyjankaj i mołdynhami na ścienach, kiesonami i darahimi lustrami na stolach, biezhustoŭnymi ciažkimi štorami na voknach. Vidać, u hety «pałacavy styl» nijak nie ŭpisvałasia prastavataja savieckaja kieramika, i adzinaje, što dadumalisia ź joj zrabić, — pabić dy vykinuć na śmietnicu. Abo kamuści ŭ kiraŭnictvie nie padabałasia postać paŭstanca…
Ale, zhodna z zakanadaŭstvam, tvory manumientalna-dekaratyŭnaha mastactva nie mohuć być źniščanyja, a musiać być rekanstrujavanyja — pad hetaje aznačeńnie padpadaje ŭ tym liku źmianieńnie miesca znachodžańnia. Praŭda, nijakaha pieraliku, jaki dazvalaŭ by adsočvać toje, što adbyvajecca z padobnymi kulturnymi kaštoŭnaściami, nie isnuje — adnojčy jany prosta źnikajuć u nikudy. Kali zafarbavanuju ci źbituju mazaiku jašče niechta zaŭvažyć i aburycca, to interjernyja rečy źnikajuć biez anijakaha šumu.
Miarkujučy pa ŭsim, na histaryčnym fakultecie BDU ŭ vyniku rekanstrukcyi nie zastaniecca aničoha histaryčnaha, akramia fasadaŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary