Były supracoŭnik Ministerstva zamiežnych spraŭ, a ciapier analityk Jeŭrapiejskaj rady pa mižnarodnych adnosinach Pavieł Śluńkin razvažaje pra toje, što mianiaje dla Biełarusi praanansavanaje raźmiaščeńnie na jaje terytoryi rasijskaj jadziernaj zbroi, na što raźličvaje Pucin i jak heta moža paŭpłyvać na našu budučyniu.
Uładzimir Pucin abviaściŭ pra płany raźmiaścić rasijskuju jadziernuju zbroju ŭ Biełarusi. Zychodziačy ź jahonych słoŭ, možna mierkavać, što heta pavinna adbycca paśla 1 lipienia, kali zhodna z zadumkaj rasijskaha kiraŭnictva ŭ Biełarusi budzie pabudavana novaje abo madernizavanyja staryja savieckija jadziernyja schoviščy.
Zajava prezidenta Rasii vyklikała burnuju mižnarodnuju reakcyju, ale zusim niečakanym taki krok Maskvy nazvać nielha. Padrychtoŭka da takoha raźvićcia padziej pačałasia jašče da poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia va Ukrainu. Novy varyjant Kanstytucyi, naviazany biełarusam uładami, nie prosta tak pazbaviŭsia zhadak pra imknieńnie Biełarusi da niejtralitetu i biaźjadziernaha statusu.
Praca nad tekstam asnoŭnaha dakumienta viałasia z kanca 2020 hoda, a Łukašenka i Pucin rehularna razmaŭlali na hetuju temu. Łukašenka nieadnarazova vykazvaŭ svajo rasčaravańnie tym faktam, što ŭ 1996 hodzie Biełaruś admoviłasia ad jadziernaj zbroi, jakaja zastałasia joj u spadčynu ad SSSR. Na jaho dumku, jadzierny status dazvoliŭ by jaho režymu paźbiehnuć krytyki zachodnich krain za parušeńni pravoŭ čałavieka i achoŭvaŭ by krainu ad sankcyj.
Paśla pačatku bajavych dziejańniaŭ va Ukrainie Łukašenka rehularna pahražaŭ zachodnim krainam pierśpiektyvaj raźmiaścić u Biełarusi jadziernuju zbroju, adnačasova apielujučy da kiraŭnictva Rasii z zaklikam da žorstkaha adkazu na lubyja pravakacyi Zachadu. Pad pravakacyjami jon mieŭ na ŭvazie i paloty źniščalnikaŭ NATA, i nibyta rychtavanaje raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi ZŠA ci Francyi la miežaŭ Biełarusi.
Ni amierykanskaja, ni francuzskaja jadziernaja zbroja ŭ susiednich ź Biełaruśsiu krainach pradkazalna tak i nie źjaviłasia, ale heta nie spyniła jadziernaje zbližeńnie biełaruskaha i rasijskaha režymaŭ. Spačatku biełaruskija samaloty byli madyfikavanyja pad mahčymaść niasieńnia jadziernych bojezaradaŭ. Paźniej Rasija pieradała Biełarusi niekalki puskavych ustanovak «Iskander», jakija mohuć zapuskać u tym liku jadziernyja rakiety.
Ciapier sprava dajšła da padrychtoŭki da pastajannaha bazavańnia rasijskaj jadziernaj zbroi. I kali raniej rasijskaja dypłamatyja krytykavała ZŠA za zachoŭvańnie amierykanskaj jadziernaj zbroi ŭ trecich krainach, razhladajučy heta jak parušeńnie Damovy ab nieraspaŭsiudžvańni jadziernaj zbroi, to ciapier lidar Rasii ŭžo spasyłajecca na amierykanski dośvied, abhruntoŭvajučy zakonnaść svajoj pastanovy.
Najbolš simvalična takija «raptoŭnyja» pieramieny ŭ padychodach Rasii hladziacca na fonie sumiesnaj zajavy Pucina i kitajskaha lidara Si Czińpina, padpisanaj usiaho za čatyry dni da jadziernaha anonsa Pucina. U im Rasija i Kitaj zaklikali «ŭsie jadziernyja dziaržavy nie raźmiaščać jadziernuju zbroju za miežami nacyjanalnych terytoryj i vyvieści ŭsiu raźmieščanuju za miažoj jadziernuju zbroju».
Mahčyma, viadoma, što Biełaruś u impierskim śvietapohladzie Pucina ŭžo nie źjaŭlajecca suvierennaj terytoryjaj, tamu ŭ jaho karcinie śvietu hetaja niepaśladoŭnaść nie takaja i strašnaja.
Admietna jašče i toje, što publikacyja intervju rasijskaha prezidenta supała ź nieaficyjnym Dniom niezaležnaści Biełarusi — Dniom Voli. Pakul biełarusy, vymušana raskidanyja pa ŭsim śviecie, adznačali hety dzień maršami za svabodu i demakratyju, Pucin, znarok ci nie, niedvuchsensoŭna daŭ zrazumieć, chto ciapier realny haspadar Biełarusi.
Samo rašeńnie ab raźmiaščeńni jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi pakazvaje na źmianšeńnie pieraliku instrumientaŭ dla šantažu ŭ rukach Maskvy. Spačatku Rasija pahražała Zachadu enierhietyčnaj zbrojaj. Ale zima skončyłasia, Jeŭropa nie zamierzła, a, naadvarot, davoli miakka dla siabie saskočyła z rasijskaj naftavaj i hazavaj ihołki. Pahrozy suśvietnaha charčovaha hoładu tak i zastalisia pahrozami, ceny na ŭhnajeńni paśla rezkaha skačka pastupova źnižajucca.
Mabilizacyja ŭ Rasii nie pryviała da pierałomu ŭ vajnie, a ahaliła prablemy z vajskovym i techničnym zabieśpiačeńniem armii, abvastryła prablemu niedachopu bojeprypasaŭ. Kanviencyjnaj zbrojaj Rasii nie ŭdałosia nie tolki zachapić usiu Ukrainu, ale navat nievialiki horad Bachmut rasijanie nie mohuć uziać pad kantrol, niahledziačy na šmatmiesiačnyja šturmy koštam vielizarnych strat.
Na fonie pastavak ciažkich uzbrajeńniaŭ Ukrainie i padrychtoŭki da kontrnastupleńnia Maskva vymušanaja šukać šlachi dla praduchileńnia niehatyŭnych dla siabie scenaryjaŭ. I jadzierny šantaž zastajecca ledź nie adzinym kozyram Rasii.
Pryčym jadziernaja eskałacyja rasijskaha prezidenta źviernutaja nie tolki da ŭładaŭ zachodnich krain, ale i da hramadstva hetych krain. Adna sprava padtrymlivać pastaŭki Ukrainie ŭzbrajeńniaŭ, spadziejučysia, što heta spynić vajnu daloka ad tvaich miežaŭ. Inšaja — kali tabie pahražajuć, što takaja dapamoha nabližaje pahrozu jadziernaj vajny niepasredna da tvajho domu.
Na heta ŭ kančatkovym rachunku i skiravany raźlik Rasii: na fonie jadziernaj vajny niazhrabny mirny płan Kitaja ci prymus Ukrainy da terytaryjalnych sastupak užo nie buduć vyhladać jak niešta niedapuščalnaje.
Pry hetym važna pamiatać, što ahučanaja Pucinym pahroza moža akazacca čarhovaj hučnaj infarmacyjnaj śpiecapieracyjaj Maskvy. Meta takich apieracyj nie ŭ tym, kab vykanać anansavanaje, a ŭ tym, kab prymusić svaich apanientaŭ pavieryć u toje, što heta budzie vykanana. U rešcie rešt, Pucin — były supracoŭnik śpiecsłužbaŭ, a dezynfarmacyja i blef — adzin z najbolš raspaŭsiudžanych mietadaŭ pracy takich arhanizacyj.
U 2015 hodzie Pucin, naprykład, daručyŭ uradu padpisać ź Biełaruśsiu pahadnieńnie ab stvareńni tam rasijskaj avijabazy. Praź niekalki dzion paśla hetaha Łukašenka razdražniona adchryściŭsia ad takich płanaŭ, a rasijskaja baza ŭ Biełarusi tady tak i nie źjaviłasia.
Ciapier, viadoma, Łukašenka znachodzicca ŭ zusim inšych umovach i naŭrad ci moža piarečyć Pucinu. Ale navat z ulikam jaho krajniaj zaležnaści ahučanyja Pucinym terminy budaŭnictva schovišča jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi vyhladajuć nierealistyčnymi. Naŭrad ci taki stratehična važny abjekt realna ŭźvieści za try miesiacy.
U Kalininhradzie heta zaniało ŭ Rasii blizu dvuch hadoŭ, i anałahičnaja dziejnaść nieadnarazova pierachoplivałasia zachodnimi vyviedkami i niezaležnymi daśledčykami. U Biełarusi pakul niama navat namiokaŭ na niešta padobnaje,
a byłyja savieckija schoviščy znachodziacca ŭ nieprydatnym stanie: jany častkova razburanyja, zakinutyja, a niekatoryja i zusim pieraprystasavanyja pad vyroščvańnie hryboŭ.
Ale kali ŭsio ž rasijskaja jadziernaja zbroja źjavicca ŭ Biełarusi, to dla našaj krainy heta stanie vielizarnaj pieraškodaj na šlachu da demakratyčnaj budučyni i stanie ekzistencyjalnym vyklikam.
Źjaŭleńnie jadziernaha abjekta ŭ Biełarusi zrobić jaho adnoj z pryjarytetnych vajennych celaŭ u vypadku rehijanalnaha abo suśvietnaha kanfliktu.
Pry hetym kantrol nad abjektam budzie całkam znachodzicca ŭ rukach zamiežnaha ŭrada. A heta značyć, što
nichto nie budzie pytacca ni ŭ Łukašenki, ni ŭ biełarusaŭ (80% jakich vystupaje suprać źjaŭleńnia jadziernaj zbroi), jak i kali jaje vykarystoŭvać. Biełaruś i biełarusy stanuć jašče bolšymi zakładnikami Pucina i jaho prahresujučaha sindromu Miesii.
Ale navat u adryvie ad apakaliptyčnych scenaryjaŭ jadziernaj eskałacyi heta budzie aznačać stałuju vajskovuju prysutnaść rasijskaha vojska. U dadatak da tych sałdat i aficeraŭ, jakija ŭžo dysłakavanyja ŭ Biełarusi z pačatku ŭvarvańnia va Ukrainu, u Biełarusi źjavicca jašče bolš zamiežnych žaŭnieraŭ i vajskovaj techniki, jakija buduć achoŭvać i absłuhoŭvać stratehičny abjekt.
I navat kali Rasija ŭ kančatkovym vyniku pacierpić poŭnuju parazu va Ukrainie, jakaja pryviadzie da źmieny rasijskaj ułady, jadziernaja baza tak i budzie zastavacca jakaram, jaki pryviazvaje Biełaruś da Rasii, i vielizarnaj pieraškodaj na šlachu da reformaŭ i abarony svaich, a nie čužych nacyjanalnych intaresaŭ.
Aryhinalny tekst artykuła na anhlijskaj movie byŭ apublikavany na sajcie Jeŭrapiejskaj rady pa mižnarodnych adnosinach (ECFR).
Čytajcie taksama:
Łukašenka amal ničoha nie kazaŭ pra rolu Biełarusi ŭ rasijskaj ahresii — Karbalevič
Pucin płanuje jadzierny ŭdar pa Uschodniaj Jeŭropie z terytoryi Biełarusi — Fialštynski
«Maliciesia». Donald Tramp prakamientavaŭ raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi
Bołtan: Mahčymaje pahłynańnie Biełarusi — prablema, jakoj my nadajom zamała ŭvahi
Kamientary