«Šedeŭr dyviersii». Jak mahli arhanizavać vybuch na Krymskim moście i čym jon pahražaje
U vyniku vybuchu na Kierčanskim moście, jaki viadzie z Krasnadarskaha kraja Rasii ŭ anieksavany Krym, abrynułasia častka darožnaha pałatna, na moście pačaŭsia pažar, byli taksama paškodžanyja čyhunačnyja šlachi. Ruskaja słužba Bi-bi-si sabrała viersii ekśpiertaŭ ab tym, jak taki vybuch naohuł moh stać mahčymy i da jakich vynikaŭ jon pryviadzie.
Rasijskija ŭłady zajavili, što pryčynaj zdareńnia staŭ vybuch aŭtamabila. Śledčy kamitet paviedamiŭ, što jaho supracoŭniki vyśvietlili, chto byŭ uładalnikam mašyny. Zahinuli try čałavieki — pa źviestkach rasijskich śledčych, heta «jak miarkujecca, pasažyry lehkavoha aŭtamabila, jaki znachodziŭsia pobač z padarvanym hruzavikom».
Ukraina aficyjna nie zajaŭlała pra svaju datyčnaść da hetaha vybuchu, adnak jaho prakamientavaŭ u svaim tvitary daradca kiraŭnika Ofisa prezidenta Ukrainy Michaił Padalak:
«Krym, most, pačatak. Usie niezakonnaje pavinna być razburana, usio skradzienaje — viernuta Ukrainie, usio rasijskaje akupacyjnaje — vyhnana».
«Šmat vybuchoŭki»
Staršy ekśpiert pa vybuchovych rečyvach brytanskaj armii ŭ adstaŭcy nazyvaje padryŭ Kierčanskaha mosta «šedeŭram tajnaj dyviersii».
«Adsutnaść vidavočnych vybuchovych/askołačnych paškodžańniaŭ na darožnym pałatnie havoryć pra toje, što avijacyjnaja zbroja nie ŭžyvałasia», — adznačyŭ jon u razmovie z karespandentam Bi-bi-si Połam Adamsam.
Na dumku ekśpierta, pryčynaj vybuchu mahła stać «ataka źnizu» mosta. Jon miarkuje, što vybuchi na aŭtamabilnym moście i čyhunačnych šlachach «byli inicyjavanyja amal adnačasova z dapamohaj kadavanaj radyjokamandy».
Hienierał aŭstralijskaj armii ŭ adstaŭcy Mik Rajan napisaŭ u svaim tvitary, što dla padobnaha abvalvańnia mosta nieabchodna šmat vybuchoŭki — niekalki čałaviek nie zmahli b prynieści stolki na sabie. Dla hetaha taksama spatrebiŭsia dobra pradumany płan vybuchu, adznačaje ekśpiert, pakolki žalezabietonnyja masty — samyja ŭstojlivyja z usich. «Niekalki hruzavikoŭ abo rakiet/bombaŭ zmahli b dasiahnuć hetaj mety, kali ich dakładna nakiravać u patrebnyja ŭčastki mosta», — ličyć Rajan.
Aficyjnaja rasijskaja viersija zdareńnia zajaŭlaje, što na moście vybuchnuŭ hruzavik. Heta pryviało da zaharańnia siami paliŭnych cysternaŭ ciahnika i da častkovaha abvalvańnia dvuch aŭtamabilnych pralotaŭ, havorycca ŭ zajavie Nacyjanalnaha antyterarystyčnaha kamiteta Rasii.
Adnak na moście, prynamsi aficyjna, dziejničaje strohaja sistema biaśpieki. Luby hruzavik, jaki zajazdžaje na Krymski most, praviarajecca na najaŭnaść vybuchoŭki. Na ŭjezdach raźmieščanyja stacyjanarnyja inśpiekcyjna-nadhladnyja radyjotechničnyja kompleksy ST-6035, jakija praviarajuć mašyny na najaŭnaść vybuchovych rečyvaŭ. Pravierkaj zajmajecca FDUP «Upraŭleńnie viedamasnaj achovy Mintransa Rasii» — u jaho jość dziaržkantrakt na achovu mosta koštam dziasiatki miljonaŭ rubloŭ u hod.
Hetaje ž FDUP achoŭvała aeradrom u Tahanrozie, dzie stajaŭ na ramoncie Ił-80 — adzin z samych sakretnych vajskovych samalotaŭ Rasiei, pryznačany dla kiravańnia vojskami ŭ vypadku jadziernaha kanfliktu (ekśpierty prazvali jaho «samalotam Sudnaha dnia»). U śniežni 2020 hoda vyśvietliłasia, što chtości prakraŭsia ŭ samalot i vykraŭ sakretnaje abstalavańnie na sumu bolš za 2,5 młn rubloŭ. Vinavatymi ŭ kradziažy byli pryznanyja i asudžanyja biespracoŭny žychar Tahanroha i jaho saŭdzielnik.
«Viersija hruzavika łahičnaja tym, što vyrašaje prablemu dastaŭki vialikaj kolkaści vybuchovaha rečyva», — kaža ŭ kamientary Ruskaj słužbie Bi-bi-si izrailski vajenny ekśpiert David Hiendelman.
Jak adznačaje ekśpiert, doŭhi čas abmiarkoŭvałasia, što va Ukrainy niama rakiet abo inšych srodkaŭ pavietranaha napadu, «kab udar mieŭ realny efiekt, akramia prapahandysckaha». Taksama nad mostam pracuje SPA, zaŭvažaje Hiendelman.
«Mabyć, vyrašyli, što raz takaja kolkaść vybuchovych rečyvaŭ nie moža dalacieć, jana moža dajechać», — kaža jon.
«Zastajecca pytańnie kaardynacyi z uzarvanym ciahnikom: padłavili jaho hruzavikom ci jon byŭ padarvany asobna? Heta ŭsio jašče budzie ŭstanoŭlena, pakul jašče kazać rana.
Ale ŭ cełym vyraznaja skaardynavanaja apieracyja: padrychtoŭka, dastaŭka, arhanizacyja, prachod pravierak, spracoŭvańnie ŭ patrebny momant», — adznačaje Hiendelman.
Adrezanyja šlachi vajennaj łahistyki
Vajskovy ekśpiert Mik Rajan dapuskaje, što ataka na most moža być častkaj płana pa viartańni Kryma albo sprobaj adciahnuć uvahu rasijskich vajskoŭcaŭ ad inšych akupavanych abłaściej Ukrainy. Hałoŭnaje nastupstva vybuchu mosta — parušeńnie łahistyčnych łancužkoŭ pastavak, jak vajskovych, tak i hramadzianskich. Razbureńnie mosta ŭžo spravakavała prablemy z zabieśpiačeńniem, u tym liku palivam, adznačaje David Hiendelman.
Tamu dla Rasii padryŭ mosta stanie surjoznaj prablemaj z punktu hledžańnia ŭzmacnieńnia nieabchodnaści ŭtrymlivać raniej zachoplenyja terytoryi.
Całkam zabieśpiačeńnie Kryma nie pierapynicca — bo zastajucca paromnyja pierapravy i šlach praź Mielitopal.
Rasijskija ŭłady, zrešty, abiacajuć adnavić Krymski most u ścisłyja terminy — pa niekatorych źviestkach, ciahniki na jaho płanujuć zapuścić užo ŭ subotu ŭviečary.
Ale ŭtrymańnie Mielitopala stanovicca dla Maskvy jašče bolš važnym, ličyć Rajan.
«Praz heta my možam ubačyć rasijskuju pieradysłakacyju na poŭdni [Ukrainy], što aholić inšyja słabaści [Rasii] i daść mahčymaści dla Ukrainy», — adznačaje aŭstralijski hienierał.
Šlach u Krym praz poŭdzień Ukrainy (kali Rasija i dalej budzie jaho ŭtrymlivać) moža stać važnaj častkaj nie tolki vajennaha, ale i mirnaha zabieśpiačeńnia Kryma palivam i tavarami. Pryznačany Maskvoj hubiernatar anieksavanaha Sievastopala Michaił Razvažajeŭ zajaviŭ, što charčavańnie na paŭvostraŭ budzie pastaŭlacca mienavita praz «vyzvalenyja terytoryi» — heta značyć zachoplenyja Rasijaj.
Padryŭ mosta taksama demanstruje ŭsiamu śvietu, što vojska Rasii nie zdolnaje kantralavać ni adzin ź niadaŭna anieksavanych rehijonaŭ. Ciapier rasijanie buduć aktyŭna pakidać Krym, a niedavier da Pucina i ŭzbrojenych siłaŭ unutry krainy budzie raści, prahnazuje Rajan.
«Vialikija niepryjemnaści»
U rasijskich vajskoŭcaŭ ciapier uźniknuć «vialikija niepryjemnaści», pakolki Krymski most — važny składnik vajennaj łahistyki Rasii, prahnazuje Łoŭrens Frydman, były prafiesar vajennych daśledavańniaŭ u Karaleŭskim kaledžy Łondana.
«Navat kali ŭ rasijan jość vialikaja hrupa sałdat, jakija ŭsio jašče znachodziacca va Ukrainie, dobra ŭzbrojenyja i hatovyja dać adpor, jany nie zmohuć padtrymlivać ich biez zabieśpiačeńnia», — skazaŭ Frydman u intervju BBC Radio 4.
Pra heta zajaviŭ i Anton Hieraščanka, daradca ministra ŭnutranych spraŭ Ukrainy: «[Padryŭ mosta] aznačaje, što zabieśpiačeńnie rasijskich vojskaŭ na poŭdni Ukrainy budzie mocna abciažarana. Vajskovaja technika, bojeprypasy, paliva praz Kierčanski most jašče doŭha nie buduć prachodzić», — napisaŭ jon u tvitary.
U cełym meta vybuchu mosta zrazumiełaja — padarvać zdolnaść Rasii vykarystoŭvać Krym u jakaści startavaj placoŭki dla vajny na poŭdni Ukrainy, adznačaje karespandent Bi-bi-si Poł Adams.
«Akramia prablem zabieśpiačeńnia praz takuju važnuju transpartnuju arteryju heta vielmi hučny prapahandyscki efiekt. Akramia parušeńnia rasijskaj łahistyki možna čakać jak minimum uzmacnieńnia ŭdaraŭ pa ŭkrainskaj infrastruktury.
Krymski most važny nie tolki praktyčna, ale i jak simvał, rasijski bok da takich zamachaŭ stavicca chvaravita», — reziumuje David Hiendelman.
Kamientary