«Прапаганда называла мяне этнічным палякам — а я беларус». Заснавальнік інтэрнэт-бібліятэкі «Камунікат» пра яе гісторыю, нападкі рэжыму і нечаканыя кнігі ў топе спамповак
Доступ да інтэрнэт-бібліятэкі «Kamunikat.оrg» Міністэрства інфармацыі заблакавала без тлумачэння прычыны. Яе заснавальнік Яраслаў Іванюк расказаў у інтэрв'ю «Нашай Ніве», што магло быць падставай для блакіроўкі і колькі кніг і артыкулаў з пачатку года спампавалі беларусы. І згадаў, як 20 гадоў таму пачыналася гісторыя бібліятэкі.
«Навіна чаканая, бо рэжым знішчае ўсё беларускае»
Пра намер заблакаваць доступ да інтэрнэт-бібліятэкі Міністэрства інфармацыі фонду «Камунікат» не паведамляла. Офіс фонду «Kamunikat.оrg» месціцца ў Беластоку.
«Каб сваім зваротам не пацвярджаць легальнасці рэжымнай установы, якую цяпер трэба называць Міністэрствам прапаганды або дэзынфармацыі», — тлумачыць ён.
Таго, што з рэсурсам здарылася, варта было чакаць, бо рэжым знішчае ўсё беларускае, адзначае Яраслаў Іванюк.
«Пад увагу ідэолагаў трапіў у лістападзе мінулага года»
«На сённяшні момант у Беларусі ніхто альбо мала хто ставіць пытанні, чаму судзяць беларусаў і чаму яны сядзяць у турмах. Проста гэта незалежныя людзі, якія нечага добрага хочуць для Беларусі», — даводзіць Яраслаў Іванюк.
«Рэжым не прызнае Святланы Алексіевіч. Яна вымушаная была пакінуць Беларусь і перабывае цяпер у эміграцыі. Магчыма, прычына блакавання сайту ў гэтым», — адзначае Яраслаў Іванюк.
Сярод прычынаў блакіроўкі доступу да інтэрнэт-бібліятэкі маглі стаць рэпосты публікацый пра смерць мастака-палітвязня Алеся Пушкіна з выданняў, прызнаных рэжымам Лукашэнкі «экстрэмісцкімі».
Тады прапагандыст Аляксандр Шпакоўскі папракнуў яго ў фэйсбуку за беларускую мову, назваўшы Іванюка «беглым».
Суразмоўца з жахам пабачыў, што ў яго са Шпакоўскім у фэйсбуку 29 агульных сяброў. Пазней яму знаёмыя патлумачылі, што Шпакоўскі, нібыта, мяккі прапагандыст рэжыму.
«Самае крыўднае было тое, што яны мяне назвалі этнічным палякам, маўляў, этнічны паляк адсочваў дэструктыўныя дзеянні розных апазіцыйных дзеячаў у Беларусі», — абураецца Яраслаў Іванюк.
«Маё жыццё звязанае з беларушчынай, і тое, што я займаюся ёю, натуральная справа»
Дзед Іванюка з матчынага боку за сваё 60-гадовае жыццё, нікуды не выязджаючы са сваёй вёскі, памяняў сем грамадзянстваў. Нарадзіўся ён у царскай імперыі, а памёр у Польскай Народнай Рэспубліцы.
«Маё жыццё звязанае з беларушчынай, і тое, што я займаюся ёй, для мяне натуральная справа», — заўважае ён.
«Займаемся такой жа працаю, як і Францыск Скарына»
Ствараць сайты Яраслава Іванюка навучыла жонка, калі была цяжарнай.
Першым у інтэрнэт-бібліятэцы зʼявіўся бюлетэнь беларускай рэдакцыі Польскага радыё, які так і называўся — «Камунікат». На гэтым радыё ў 1991 годзе пачаў прафесійную кар’еру журналіста Яраслаў Іванюк.
«Калі мы пачалі выкладаць гэты бюлетэнь у інтэрнэт, то выявілася, што найбольш запатрабаванымі былі матэрыялы па гісторыі. У ім была рубрыка «Гістарычнае падарожжа», якою займаўся я асабіста, — згадвае журналіст. — Там выступалі беларускія гісторыкі Беласточчыны Алег Латышонак, Яўген Мірановіч і іншыя дзеячы, якія даследуюць гісторыю беларускай меншасці, польска-беларускія адносіны. Былі і гісторыкі з Беларусі».
Далей бібліятэка папоўнілася выданнямі Беларускага гістарычнага таварыства з Беластока, а таксама Літаратурнага аб’яднання «Белавежа», якім кіраваў прафесар Ян Чыквін. Свае творы пагадзіўся размясціць і Беларускі інстытут навукі і мастацтва з Нью-Ёрка.
«Бывае, што ў выданнях амаль не бачныя літары. На паперы яны, нібыта, відаць, але падчас сканавання іх няма. Таму мы рэканструюем усё. Літаркі, словы бяром з розных месцаў выдання і ставім там, дзе іх бракуе», — расказвае суразмоўца.
Яраслаў Іванюк прыгадвае яшчэ адну важную для сябе сімвалічную дату, якая паўплывала на яго лёс.
«За сем месяцаў наведнікі спампавалі больш за 150 тысяч розных файлаў»
Яраслаў Іванюк кажа, што «Камунікат» не зʼяўляецца бізнэсам. Спампоўкі з інтэрнэт-бібліятэкі бясплатныя. Аўдыякнігі даступныя таксама ў бясплатным рэжыме.
Інтэрнэт-бібліятэка працуе на ахвяраванні і сродкі, якія выдзяляюцца фондамі на рэалізацыю розных праектаў. Таксама «Камунікат» мае сродкі ад продажу друкаваных кніг.
Запатрабаваная ў наведнікаў інтэрнэт-бібліятэкі мастацкая, гістарычная літаратура, а таксама слоўнікі ды энцыклапедыі рознага тыпу.
Для кіраўніка фонду «Камунікат» вялікім здзіўленнем зʼяўляецца тое, што час ад часу ў топе апынаюцца фразеалагічныя слоўнікі.
«Аўдыякнігі Святланы Алексіевіч набралі больш за 2 тысячы праглядаў, хаця мы іх апублікавалі тры тыдні таму», — адзначае ён.
Наведвальнасць інтэрнэт-бібліятэкі павысілася на 50 працэнтаў у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года.
«Кніга Някляева разышлася на 10 аўтарскіх сустрэчах»
Сваімі ўлюблёнымі беларускімі літаратарамі Яраслаў Іванюк называе Андрэя Федарэнку, Уладзіміра Арлова, Уладзіміра Някляева, Васіля Быкава і Рыгора Барадуліна.
«Мы выдалі тады Уладзіміра Някляева. Першы наклад кнігі разышоўся на 10 аўтарскіх сустрэчах у Польшчы і Літве», — расказвае Яраслаў Іванюк.
Паводле слоў Іванюка, ён не думаў, што давядзецца заняцца кнігадрукаваннем.
У гэтым ён пераканаўся, паездзіўшы па сустрэчах з беларускімі эмігрантамі, якім не хапае беларускага слова.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
Каментары