Navuka i technałohii22

Čamu ŭ vieraśni 2023 Ziamla dzieviać dzion vibravała

U minułym hodzie siejsmołahi pa ŭsim ziamnym šary zafiksavali dziŭnyja vibracyi — nie takija, jak pry ziemlatrusie. Sihnał paŭtaraŭsia 90-siekundnymi intervałami na praciahu dzieviaci dzion. Vučonym spatrebiŭsia hod, kab razabracca.

Dyksan-fijord Dikosn-fiord Dickson fjord
Dyksan-fijord paśla schodu apoŭźnia. Skryn videa: abjadnanaje arktyčnaje kamandavańnie armii Danii

Jak piša The Wall Street Journal, siejsmołahi narešcie razhadali zahadku vibracyj, jakija dzieviać dzion skałanali Ziamlu ŭ vieraśni minułaha hoda. U hetym im dapamahli zasakrečanyja karty marskoha dna, pieradadzienyja im dackim vajskovym viedamstvam, źviestki hłabalnaj sietki siejśmičnych datčykaŭ, a taksama videa ź miesca padziej va ŭschodniaj Hrenłandyi dy inšyja materyjały.

Usio pačałosia 16 vieraśnia 2023 hoda, kali siejśmičnyja datčyki na manitorynhavych stancyjach pa ŭsim śviecie zafiksavali vibracyi, zusim niepadobnyja da tych, jakija vyklikajucca ziemlatrusami. Sihnał paŭtaraŭsia ź intervałam 90 siekund i tak ciahnułasia niekalki dzion. U adroźnieńnie ab bolšaści siejśmičnych padziej, jakija chutka słabiejuć, hety davoli doŭha zachoŭvaŭ svaju amplitudu.

Pa słovach staršaha navukovaha supracoŭnika Hieałahičnaj słužby Danii i Hrenłandyi Kryścijana Śvienieviha (Kristian Svennevig), jaki staŭ viadučym aŭtaram daśledavańnia, apublikavanaha ŭ časopisie Science, «niekatoryja z našych amierykanskich kaleh spačatku śpisali heta na zboj u pryborach. Jany nikoli raniej nie fiksavali ničoha padobnaha».

Kamanda z 68 ekśpiertaŭ z 40 ustanoŭ 15 krain z dapamohaj raznastajnych danych i kampjutarnaha madeliravańnia pryjšła da vysnovy, što dziŭnyja sihnały — nastupstvy cunami, jakoje było vyklikana abrušeńniem hornaj viaršyni vyšynioj 1200 mietraŭ na terytoryi Dyksan-fijorda ŭ Hrenłandyi.

Jak tłumačyć Śvienievih, 25 miljonaŭ kubamietraŭ kamieniu i lodu praniesłasia pa fijordzie nie mienš za 2200 mietraŭ, vykinuła abłomki na najbližejšuju skału i vyklikała cunami z vyšynioj chvali prykładna 200 mietraŭ.

Chvala paśla źmienšyłasia da 7,6 mietraŭ, ale na praciahu nastupnych dzieviaci dzion plochałasia z adnaho boku fijorda da inšaha, bjučy ŭ bierahi z takoj siłaj, što jaho schiły ruchalisia, pasyłajučy siejśmičny sihnał pa ŭsioj płaniecie.

Jak miarkujuć daśledčyki, apoŭzień vyklikała rastavańnie ledavika la viaršyni hary. Śvienievih adznačyŭ, što hetaja padzieja prymusiła vučonych pierahledzieć vidy pryrodnych katastrof, jakija mahčymyja va ŭmovach paciapleńnia Arktyki.

Dyksan-fijord Dikosn-fiord Dickson fjord
Vyhlad Dyksan-fijorda da i paśla schodu apoŭźnia. Fota: materyjały artykuła

Pa słovach śpiecyjalistki pa madelavańni apoŭźniaŭ ź Instytuta fiziki ziamnoha šara ŭ Paryžy prafiesarki An Manžene (Ann Mangeney), padobnyja źjavy stanuć bolš raspaŭsiudžanymi, bo tempieratura atmaśfiery praciahnie padvyšacca.

«Bolš za toje, upieršyniu my možam całkam jasna bačyć, što hetaja padzieja, jakaja źjaŭlajecca nastupstvam źmieny klimatu, vyklikała hłabalnuju vibracyju pad našymi nahami pa ŭsim śviecie. Hetyja kałychańni ziamnoj kary raspaŭsiudzilisia ad Hrenłandyi da Antarktydy mienš čym za hadzinu. Takim čynam, my stali śviedkami ŭździejańnia źmieny klimatu na ŭvieś śviet usiaho za hadzinu».

Kamientary2

  • Usie prazaičniej
    13.09.2024
    Prosta ŭ armiju rašystaŭ pastupili partyi kitajskich vibrataraŭ
  • Vasiok
    14.09.2024
    Słušajcie učonych, ani fsio vam pravilna abiśniat...

Tramp pieramahaje sa značnym adryvam, biare ŭsie swing states8

Tramp pieramahaje sa značnym adryvam, biare ŭsie swing states

Usie naviny →
Usie naviny

Hałoŭčanka nazvaŭ datu, kali admieniać roŭminh z Rasijaj

Maładaja biełaruska pretenduje na zvańnie varšavianki hoda — čym jana heta zasłužyła?1

Uźbiek atrymaŭ piać hadoŭ za ŭdzieł u vajnie na baku Rasii. Na froncie jon pravioŭ litaralna niekalki chvilin1

Tynkoŭščyku ź Minskaha rajona dali try hady kałonii za admaŭleńnie hienacydu biełaruskaha naroda2

Łukašenka pra vybary: Uładu rastapyranymi rukami nie trymajuć15

«Buduć adpraŭleny pa maršrucie z troch litar». Voś jak Hienprakuratura Abchazii adkazała na zapyt pra Łukašenku6

Navukoŭcy prydumali, jak zmahacca z kamarami. Ich treba rabić hłuchimi

U Oršy za «ekstremizm» sudzili viadomuju nastaŭnicu, jakaja rychtavała pieramožcaŭ respublikanskich alimpijad5

Na Paleśsi siońnia było minus 8

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Tramp pieramahaje sa značnym adryvam, biare ŭsie swing states8

Tramp pieramahaje sa značnym adryvam, biare ŭsie swing states

Hałoŭnaje
Usie naviny →