Hipierbałoidnaj kanstrukcyi chutka spoŭnicca sto hadoŭ. Razabralisia, čym admietnyja zbudavańni inžyniera Šuchava i ŭ jakim siońnia stanie vieža ŭ biełaruskim rajcentry.
Barysaŭskija ŭłady šukajuć taho, chto raspracuje prahramu rabot na biahučy ramont. Heta abaviazkovy etap dla abjektaŭ, jakija źjaŭlajucca historyka-kulturnymi kaštoŭnaściami. Status pomnika respublikanskaha značeńnia vieža maje z 2011 hoda.
Vadaciažnaja vieža ŭ Barysavie była pabudavanaja ŭ 1927 hodzie dla patreb ekipiroŭki paravozaŭ pry ruchu ciahnikoŭ praz stancyju Barysaŭ. Siońnia jana raźmieščanaja na rahu vulic Enhielsa i Hasteły, pasiarod pryvatnaha siektara ŭ Novabarysavie. Vyšynia viežy składaje kala 27 mietraŭ. Na stvale raźmiaščajecca draŭlany šacior, jaki praduchilaŭ bak ad achaładžeńnia i zamiarzańnia ŭ im vady.
Hipierbałoidnuju kanstrukcyju ŭvioŭ u architekturu ŭ kancy XIX stahodździa rasijski inžynier i architektar Uładzimir Šuchaŭ (1853-1939). Usiaho było pabudavana kala 200 takich viežaŭ, 11 ź jakich dajšli da našych dzion. U Biełarusi ŭ jakaści vodanapornych viežy Šuchava pabudavali na stancyjach Puchavičy, Kochanava, Barysaŭ i Ściapianka. Ź ich zachavalisia tolki dźvie, što robić ich unikalnymi histaryčnymi abjektami.
Druhaja vieža, uźviedzienaja ŭ 1929 — 1932 hadach, znachodzicca na stancyi Kochanava ŭ vioscy Źvianiačy Tałačynskaha rajona. Jaje pryznali historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu tolki ŭ 2019 hodzie.
Šuchaŭ paśpiachova skončyŭ Maskoŭskaje techničnaje vučylišča i prajšoŭ hadavuju stažyroŭku ŭ ZŠA. Jon raspracoŭvaŭ prajekty dla pieršych rasijskich naftapravodaŭ i naftapierapracoŭčaha zavoda. Jamu ŭdałosia ŭpieršyniu ŭ śviecie prymianić dla budaŭnictva viežavych zbudavańniaŭ sietkavyja abałonki. Jon ža ŭvioŭ u architekturu formu adnapołasnaha hipierbałoida viarčeńnia, stvaryŭ pieršyja ŭ śviecie hipierbałoidnyja kanstrukcyi, na jakija atrymaŭ patent jašče ŭ 1899 hodzie.
Kanstrukcyja, raspracavanaja Šuchavym, žorstkaja i dobra zachoŭvaje svaju formu pad uździejańniem źniešnich sił. Niebiaśpiečnaja dla vyšynnych zbudavańniaŭ vietravaja nahruzka dla takich sietkavych kanstrukcyj nievialikaja. Hetaja asablivaść robić hipierbałoidnyja kanstrukcyi tryvałymi, niahledziačy na nievysokuju materyjałajomistaść.
Da hetaj formy paśla źviartalisia mnohija vydatnyja architektary. Pabudavanaja ŭ 1963 hodzie ŭ porcie japonskaha horada Kobe 108-mietrovaja hipierbałoidnaja vieža pa typu šuchaŭskaj vystajała ŭ adnym z samych razburalnych u historyi ziemlatrusaŭ, jaki adbyŭsia ŭ 1995 hodzie. Kančatkova sietkavyja abałonki ŭ sučasnuju praktyku budaŭnictva ŭviali Ryčard Bakminster Fuler i Norman Foster.
Słužba na karyść Radzimy i ŭsieahulnaje pryznańnie ŭ SSSR samomu inžynieru ščaścia nie pryniesła. Apošnija hady žyćcia Šuchava byli azmročanyja palityčnymi represijami 1930-ch hadoŭ, pastajannaj bojaźziu za dziaciej, biespadstaŭnymi abvinavačvańniami, śmierciu žonki, zvalnieńniem sa słužby pad ciskam biurakratyčnaha režymu. Usio heta padarvała jaho zdaroŭje, pryviało da rasčaravańnia i depresii. Apošnija jahonyja hady prajšli ŭ adzinocie. Jon trahična zahinuŭ paśla niaščasnaha zdareńnia, u jakim inžynier atrymaŭ ciažkija apioki 80% cieła.
Usie pravy na svaje vynachodnictvy i ŭsie hanarary Šuchaŭ pieradaŭ savieckaj dziaržavie. Ale adkupicca ad represiŭnaj mašyny jahonaj siamji heta nie dapamahło. Paśla jahonaj śmierci byŭ represavany siaredni syn inžyniera, jaki pamior ad suchotaŭ u vysyłcy, i pryjomny syn, jakomu jon daŭ adukacyju.
Paśla taho, jak vadaciažnaja vieža ŭ Barysavie straciła svaju asnoŭnuju funkcyju, jaje vykarystoŭvali jak reziervovuju dla vodazabieśpiačeńnia horada. U apošnija hady jana była zakinutaja i pryjšła ŭ poŭny zaniapad.
Abśledavańnie, praviedzienaje ŭ 2023 hodzie, zaśviedčyła karoziju mietału apornaha kolca i złučalnych elemientaŭ karkasa, zaklopak, hajek i ankiernych bałtoŭ, pravisańnie i asłableńnie ciažoŭ. Ale ŭsie hetyja defiekty nie vyhladajuć krytyčnymi, niahledziačy na pavažny ŭzrost viežy, jakaja amal nie viedała značnych ramontaŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆNieahatyčnaj vodanapornaj viežy ŭ Minsku znajšli ŭžytak
U Baranavičach niečakana źjaviłasia achoŭnaja šylda na starym budynku. Taho, chto jaje paviesiŭ, šukała milicyja
U Stoŭbcach raskapali padmurki kaścioła, źniščanaha savietami. Płanujuć adnavić
U Biełarusi znajšoŭsia karanavany cudatvorny abraz. Źbirajuć hrošy na jaho restaŭracyju
Minčanka pakinuła stanoŭčy vodhuk na sumku — i raptam vykryła zdradu čužoha muža20
Kamientary