U Stoŭbcach raskapali padmurki kaścioła, źniščanaha savietami. Płanujuć adnavić
Miascovaja parafija ŭžo niekalki hadoŭ krok za krokam padbirajecca da adbudovy vieličnaha pomnika baroka. Ciapier sprava vyjšła, vidać, na finišnuju pramuju.
Fotazdymki z raskopak u centry Stoŭbcaŭ apublikavaŭ telehram-kanał «Spadčyna».
Na ich bačny vialiki raskop, jak miarkujecca, na miescy bakavoj kaplicy kaścioła, u jakoj byŭ pachavany śviatar Fabijan Mališoŭski. Ad byłoha chrama zachavalisia značnyja, na ŭsiu vyšyniu frahmienty sutareńniaŭ, u jakich bačnyja prajomy.
U raskopach byli vyjaŭleny frahmienty bahataha ŭnutranaj azdoby. A cehłu, vyjaŭlenuju ŭ raskopach, składajuć u kuby, kab paśla, vidać, vykarystać paŭtorna. Pa ŭsim vidać, što hetyja archieałahičnyja raboty papiaredničajuć adnaŭleńniu śviatyni.
Raniej staŭbcoŭskija kataliki ŭžo prezientavali svaje prajektnyja napracoŭki pa adbudovie kaplicy, dzie kaliści źmiaščałasia truna ź ciełam Fabijana Mališoŭskaha. U kastryčniku 2023 hoda im dla hetaha pieradali ŭ karystańnie ziamielny ŭčastak, dzie kaliści stajaŭ staradaŭni kaścioł.
U kancy 2022 hoda pareštki śviatara byli ŭračysta pierazachavanyja ŭ novym haradskim kaściole. Jaho pareštki byli vyjaŭlenyja ŭ čas papiarednich raskopak u kaściole. Ich prynaležnaść da Fabijana Mališoŭskaha paćvierdzili ekśpierty Śledčaha kamiteta.
Daminikanskaja śviatynia
Daminikancy byli pasielenyja ŭ Stoŭbcach jašče ŭ pieršaj pałovie XVII stahodździa. Budaŭnictvam ža muravanaha kaścioła Śviatoha Kazimira z 1640 hoda kiravaŭ pryjor daminikanskaj misii Fabijan Mališoŭski, jaki paśla svajoj śmierci byŭ pachavany ŭ bakavoj kaplicy śviatyni.
Klaštar daminikancaŭ byŭ, jak i bolšaść u krai, skasavany paśla paŭstańnia 1830—1831 hadoŭ. Ale kaścioł praciahvaŭ dziejničać jak parafijalny. U hety čas, u 1838—1839 hadach z boku Rynkavaj płoščy i była pabudavanaja trochpralotnaja brama-zvanica. Na joj raźmiaščalisia try zvany, jakija važyli 15, 10 i 5 pudoŭ.
U adroźnieńnie ad kaścioła, jaki ŭ katalikoŭ zabrali paśla paŭstańnia 1863 hoda i da niepaznavalnaści pierabudavali ŭ pravasłaŭnuju carkvu Śviatoj Maryi Mahdaleny, brama asablivych źmienaŭ nie źviedała.
U 1920-ch hadach zvanica była razburanaja, a na jaje miescy pabudavanyja handlovyja rady, jakija zachoŭvalisia da apošniaha času. Pry palakach carkva była znoŭ pierabudavana ŭ kaścioł, ale pra histaryčnaść jaho vyhladu možna spračacca — nadziejnyja hrafičnyja krynicy, jakija b pakazvali kaścioł da rasijskaj pierabudovy, na siońnia nie vyjaŭlenyja.
Cieła ajca Fabijana, jakoha katoliki ličyli śviatym, paśla pierabudovy kaścioła pad carkvu było pierapachavana ŭ 1867 hodzie na mohiłkach. Ale paśla palaki viarnuli jaho na pačesnaje miesca ŭ kaplicy kaścioła, a daminikancy damahalisia jaho kananizacyi.
U čas Druhoj suśvietnaj vajny chram paciarpieŭ niaznačna, ale byŭ źniščany savieckimi ŭładami ŭ ramkach chruščoŭskaj antyrelihijnaj kampanii.
Na šlachu da adnaŭleńnia
U 2022 hodzie horad prymaŭ abłasnyja «Dažynki», viadomyja svaim radykalnym (i časta sprečnym) padychodam da ŭparadkavańnia haradoŭ. Nie paźbiehli hetaha i Stoŭbcy. Byŭ źniesieny stary maderniscki teatr, pierabudavanyja niešmatlikija davajennyja kamianicy, a taksama byli źniščanyja mižvajennyja handlovyja rady.
Ale niečakana na ich miescy pačali adbudoŭvać bramu-zvanicu. Na jaje zaviaršeńnie pajšoŭ amal hod. Nad jaje ŭvachodam raźmieščanaja vyjava Maci Božaj Śniežnaj, jakaja kaliści ŭšanoŭvałasia ŭ horadzie.
Architektary, adnak, adznačajuć, što choć pry adbudovie prytrymlivalisia histaryčnaha vyhladu, ale detaliroŭka zbudavańnia dosyć hrubaja i niedakładnaja, što pakidaje ŭražańnie «pienapłastava-faniernaj butaforyi».
Pryčyna ŭ tym, što terytoryja byłoha kaścioła, niahledziačy na toje, što aktyvisty padavali adpaviednyja prapanovy zhodna z zakanadaŭstvam, dahetul nie pryznanaja historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu. Taki status, naprykład, majuć padmurki kaścioła Śviatoha Tamaša Akvinskaha ŭ Minsku.
Biez hetaha statusu pry adnaŭleńni histaryčnych budynkaŭ prysutnaść navukovaha kiraŭnika i ŭzhadnieńnie prajekta sa śpiecyjalistami Ministerstva kultury nie patrabujecca. U vyniku atrymlivajecca ahułam padobna da histaryčnaha abjekta, ale vielmi niedakładna ŭ detalach, a tamu takoje adnaŭleńnie nielha ličyć navukovym.
Pavodle infarmacyi Biełaruskaha rasśledavalnickaha centra, staŭbcoŭski ksiondz Ihar Łašuk maje ciesnyja finansavyja suviazi ź biznesoŭcam Alaksandram Zajcavym, jakoha časam nazyvajuć «kašalkom» siamji Łukašenkaŭ. Ale sam Łašuk u svaich dopisach tłumačyŭ, što ŭ siońniašnich umovach inšaha vyjścia dla katalickaj hramady paprostu nie zastajecca.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary