SAAZ pryznała mutavany štam vospy małpaŭ pahrozaj płanietarnaha maštabu. Što heta aznačaje?
Suśvietnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja paśla ekstrannaj narady abviaściła režym hłabalnaj nadzvyčajnaj situacyi z-za novaha śmiarotnaha štamu vospy małpaŭ (Mpox), jaki imkliva paraziŭ Afryku. Raspracoŭcy vakcyny ad chvaroby ciapier nadadzieny maksimalny pryjarytet.
Hiendyrektar SAAZ Tedras Hiebreijesus aficyjna ŭvioŭ režym «nadzvyčajnaj situacyi mižnarodnaha značeńnia ŭ halinie hramadskaj achovy zdaroŭja» (PHEIC), jaki źjaŭlajecca maksimalnym uzroŭniem pahrozy ŭ ramkach SAAZ. Pryčynaj hetaha kroku stała ŭspyška novaha mutavanaha štamu vospy małpaŭ (Mpox) u Afrycy, ad jakoha pakul nie isnuje vakcyny, paviedamlaje ahienctva Reuters.
Chvaroba za niekalki miesiacaŭ achapiła jak minimum 16 afrykanskich krain, na šeść ź ich virus raspaŭsiudziŭsia ŭsiaho za 10 dzion. Zahinuła zvyš 500 čałaviek pry aficyjna paćvierdžanych kala 20 tysiačach vypadkaŭ.
Uviedzieny režym PHEIC aznačaje, što ciapier śviet pavinien paskoryć kliničnyja daśledavańni i pavialičyć finansavańnie stvareńnia vakcyny i inšych mier strymlivańnia zachvorvańnia, kab nie dapuścić hłabalnaj pandemii.
Novy štam Mpox pieradajecca praz dotyki i inšyja vidy fizičnaha kantaktu pamiž ludźmi, uklučajučy pałavyja akty, asabliva kali jany mužčynskija adnapołyja. Virus taksama pieradajecca praz dychalnyja šlachi (kali ludzi stajać vielmi blizka adno da adnaho) i roznyja štučnyja pavierchni (kuchonnaje načyńnie, ručniki, paściela i inšyja).
Pieršyja prykmiety ŭklučajuć lichamanku, hałaŭny bol, acioki, boli ŭ śpinie, boli ŭ myšcach i ahulnuju mlavaść. Jak tolki lichamanka prachodzić, moža źjavicca syp u vyhladzie puchiroŭ, časta pačynajecca z tvaru. Zatym jon raspaŭsiudžvajecca na inšyja častki cieła, čaściej za ŭsio na dałoni i stupni. Syp, jaki moža vyklikać vielmi mocny śvierb, prachodzić praz roznyja stadyi, pierš čym, narešcie, utvarajucca strupy, jakija paźniej adpadajuć, ale mohuć pakidać rubcy.
Hałoŭnaj asablivaściu novaha štamu Mpox źjaŭlajucca praciahły i amal bieśsimptomny inkubacyjny pieryjad (da 21 dnia), pavialičanaja chutkaść raspaŭsiudžvańnia (u paraŭnańni ź minułymi štamami) i bolš vysokaja śmiarotnaść (minimum 3-4% ad ahulnaj kolkaści pacyjentaŭ, što taksama pieravyšaje pakazčyki minułych štamaŭ). Śmiarotnaść virusa vyšejšaja za śmiarotnaść pieršych štamaŭ karanavirusa ŭ 2020-2021 hadach (1,2%).
U hrupach asabliva vysokaj ryzyki zaražeńnia — dzieci i žančyny.
Nahadajem, što ŭ 2022 hodzie ŭžo ŭźnikała ryzyka hłabalnaj pandemii vospy małpaŭ (chvaroba tady taksama pryjšła z Afryki i raspaŭsiudziłasia pa Jeŭropie, Rasii, ZŠA, Kanadzie i Aŭstralii). Niepaćvierdžanyja vypadki byli ŭ Biełarusi.
Ale tahačasny zachodnieafrykanski štam Mpox, u adroźnieńnie ad ciapierašniaha, nie pieradavaŭsia tak chutka pamiž ludźmi, mieŭ mienšyja pakazčyki śmiarotnaści, časta praciakaŭ u lohkaj formie i bolš paddavaŭsia lačeńniu vakcynami ad zvyčajnaj vospy (ŭ 85% vypadkaŭ vakcyny pieramahali Mpox). U vyniku dva hady tamu nijakaj novaj hłabalnaj pandemii nie adbyłosia.
U minułym vospa małpaŭ uvohule nie ličyłasia infiekcyjaj, a pieradača virusa pamiž ludźmi była redkaściu. Ciapier ža, jak i zaścierahalisia navukoŭcy, virus, vidavočna, mutavaŭ z-za źmianieńniaŭ klimatu i jaho stała značna składaniej adsočvać.
Kamientary