Na poŭnačy Biełarusi znajšli draŭlany koŭš uzrostu piramidy Chieopsa
Staražytnyja ludzi na jeŭrapiejskim kantyniencie vykarystoŭvali zvykłyja nam u pobycie rečy, ale z-za ŭpłyvu času tolki redkija ź ich dajšli da ciapierašniaha času. Jak sučasnym biełaruskim archieołaham udałosia znajści ŭnikalny artefakt, piša Sputnik.
Vyraby z dreva, skury abo kości — žadanyja znachodki dla ŭsich archieołahaŭ, tamu što pralivajuć śviatło na štodzionnaje žyćcio staražytnych ludziej. Na žal, takija pradmiety drenna zachoŭvajucca ŭ ziamli. Tamu daśledavańni tarfianikaŭ u hetym vypadku vyratavańnie dla navukoŭcaŭ. Torf — idealny kansiervant, jaki nie prapuskaje pavietra, a bieź jaho niemahčymy praces raskładańnia arhaniki.
Ekśpiedycyi na Kryvinski tarfianik na samaj poŭnačy Biełarusi — na miažy Biešankovickaha i Sieńnienskaha rajonaŭ — prachodziać užo šmat hadoŭ. Kožny raz navukoŭcam atrymoŭvajecca znajści novyja artefakty, źviazanyja z žyćciom staražytnych ludziej.
Idealny kansiervant
U hetym hodzie daśledavańni byli padzielenyja na dźvie častki: padvodnuju i naziemnuju. Pad vadoj pracavała śpiecyjalnaja navukova-daśledčaja hrupa ź Instytuta historyi NANB.
Pa słovach zahadčyka adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva Maksima Čarniaŭskaha, raskopki pad vadoj treba było vieści, tamu što pomnik archieałohii Kryvina-3 sfarmavaŭsia ŭ epochu klimatyčna maksimalna nizkaha ŭzroŭniu vady, a heta druhaja pałova III tysiačahodździa da našaj ery.
«Na hetym pomniku idealnaja zachavanaść arhaniki. Kulturny płast zaŭsiody znachodzicca ŭ vadzie, a nad im jašče 1,5 mietra torfu», — rastłumačyŭ śpiecyjalist.
Pry hetym jon udakładniŭ, što ŭ takich umovach vydatna zachoŭvajucca nie tolki kostki abo burštyn, ale i dreva, kara i navat łubianyja viaroŭki i nitki. Heta robić dadzieny pomnik unikalnym, i pablizu padobnych jamu pa ŭmovach paprostu niama.
Koŭš z kačkaj
«My mała viedajem pra asnoŭny materyjał, ź jakoha rabili bolšaść rečaŭ u kamiennym vieku — pra dreva. U hetym hodzie nam trapiłasia šykoŭnaja draŭlanaja strała razam z tupym nakaniečnikam. Takija byli patrebnyja, kab źbivać drobnych pušnych źviaroŭ z dreva i nie psavać im futra», — skazaŭ archieołah.
Čarniaŭski źviarnuŭ asablivuju ŭvahu, što hałoŭnaj znachodkaj staŭ draŭlany koŭš z ručkaj, pamieram pryblizna z dałoń darosłaha čałavieka.
«My dapuskajem, što na ručcy ŭ jaho stylizavanaja hałava kački, takuju vysnovu robim pa anałohii ź inšymi znachodkami. Heta ŭsio materyjały paŭnočnabiełaruskaj kultury, druhaja pałova III tysiačahodździa da našaj ery — pačatak II tysiačahodździa», — dadaŭ jon.
Pry hetym Čarniaŭski akcentavaŭ uvahu, što ŭzrovień apracoŭki draŭlanaha kaŭša vielmi vysoki, tamu što ŭ jaho tonkija ścienki i hłybokaja čaša, i kab jon byŭ novy — to ničym by nie adroźnivaŭsia ad pracy sučasnych majstroŭ.
«Heta ŭsio zroblena pry dapamozie kremieniu, tamu što tady nie było mietaličnych instrumientaŭ. Na im amal nie vidać śladoŭ apracoŭki», — kanstatavaŭ archieołah.
Cikava, što hety koŭš možna adrestaŭravać, niahledziačy na toje, što jon padzialiŭsia na niekalki častak paśla zdabyvańnia z vady, ale tolki paśla kansiervacyi. Tut biełaruskim navukoŭcam dapamahajuć kalehi z Ermitaža. Uvieś praces z zachavańniem technałohii moža raściahnucca na try hady.
Hlinianaja siakierka
Raskopki pad vadoj patrabujuć śpiecyjalnaj padrychtoŭki. Nieabchodnuju vučobu prajšoŭ navukovy supracoŭnik adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva Siarhiej Linievič. Mienavita jamu paščaściła sioleta zdabyć draŭlany koŭš z-pad vady padčas daśledavańniaŭ, a taksama ŭnikalnuju hlinianuju siakierku.
«Cikava, što ŭ adtulinie ŭ siakiercy zachavalisia frahmienty dreva. Chutčej za ŭsio, nam udasca vyznačyć, jakoje mienavita vykarystoŭvałasia dla stvareńnia dziaržalna», — vykazaŭ zdahadku archieołah.
Pavodle jaho słoŭ, padobnyja znachodki ŭžo sustrakalisia na terytoryi Jeŭropy — padobnaja siakierka była znojdziena i ŭ Biełarusi na terytoryi Padniaproŭja.
Linievič raskazaŭ, što navukoŭcy ličać takija siakierki albo dziciačymi cackami, albo rytualnaj zbrojaj. Pavodle jaho słoŭ, ciapier u archieołahaŭ jość pieršaja idealna i całkam zachavanaja siakierka z frahmientam ručki.
Archieołahi kažuć, što znajšli samyja staražytnyja mohiłki kamiennaha vieku ŭ Biełarusi
Na Miency raskapali ŭžo try rady hakavych draŭlanych kanstrukcyj FOTA
«Unikalnaje spałučeńnie dźviuch roznych tradycyj». Pry raskopkach staražytnaha Mienska vyjavili dadatkovuju liniju abarony
Siensacyjnaja znachodka na Miency — dla čaho našy prodki vykarystoŭvali hetu fihuru 1000 hadoŭ tamu?
Minčanka pakinuła stanoŭčy vodhuk na sumku — i raptam vykryła zdradu čužoha muža20
Kamientary