Archieołahi kažuć, što znajšli samyja staražytnyja mohiłki kamiennaha vieku ŭ Biełarusi
Vostraŭ pasiarod vialikaha voziera Sialava, što ŭ Krupskim rajonie, u epochu miezalitu złučaŭsia ź bieraham pierašejkam, a ciapier adrezany ad sušy, piša Sputnik.
Voziera Sialava ŭ Krupskim rajonie, a dakładniej vostraŭ na im, u hetym sensie sapraŭdnaja znachodka. Reč u tym, što, kali ŭ epochu miezalitu, a zatym i niealitu jaho zasialali ludzi, jon byŭ paŭvostravam, i tolki ŭ XX stahodździ staŭ vostravam, što i adyhrała na ruku navukoŭcam.
Čystyja pomniki
«Na siońnia na hetym vostravie viadomyja try archieałahičnyja pomniki. Dva ź jakich bolš za 20 hadoŭ daśledavalisia archieołaham Vadzimam Šadyram. Jon vyvučaŭ sielišča i haradzišča rańniaha žaleznaha vieku», — raspavioŭ navukovy supracoŭnik adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva Instytuta historyi Alaksandr Vašanaŭ
Pavodle jaho słoŭ, u chodzie daśledavańniaŭ hetych pomnikaŭ byli vyjaŭlenyja znachodki, źviazanyja niepasredna z dniepra-dźvinskaj kulturaj žaleznaha vieku (VIII stahodździe da n.e. — IV stahodździe n. e.) i rańnim siaredniavieččam.
U chodzie navukovaj raźviedki na vostravie dva hady tamu byŭ znojdzieny novy pomnik, jaki ciapier viadomy ŭ navukovym asiarodździ jak Klišyna-3. Jon składajecca ź dźviuch teras, jakija raźmiaščajucca na roznych uzroŭniach. Heta rańni miezalit 10-7 tysiačahodździa da n. e. kundskaj kultury na vierchniaj terasie, a la samaj kromki vady znachodzicca terasa sa znachodkami rańniaha niealitu 6 tysiačahodździa da n.e., jakija adnosiacca da narvskaj kultury.
«Hetyja pomniki kaštoŭnyja tym, što źjaŭlajucca «čystymi», heta značyć na ich niama napłastavańniaŭ paźniejšych kultur i jany nie źmiašanyja pamiž saboj. Daśledavańnie takich pomnikaŭ dazvalaje atrymać poŭnuju karcinu pra pomnik biez čužarodnych prymiešak. Heta važna dla razumieńnia stratehij žyćciadziejnaści ludziej toj epochi i ich technałahičnych mahčymaściaŭ», — rastłumačyŭ Alaksandr Vašanaŭ.
Pry hetym jon udakładniŭ, što heta datyčycca i technałohij vytvorčaści kieramiki, kramianiovych pryład. Narvskaja kultura źjaŭlajecca pravapierajemnicaj kundskaj i tut važnym adroźnieńniem jakraz źjaŭlajecca zdolnaść vyrablać kieramiku.
Cikavym adroźnieńniem pradstaŭnikoŭ kundskaj kultury źjaŭlajecca sposab vyrabu rečaŭ z kremieniu. U epochu miezalitu na biełaruskaj terytoryi tolki jany atrymlivali vyraby nie pry dapamozie ŭdaru, a z dapamohaj cisku, kali kamień rasščaplaŭsia.
Samaja staražytnaja mahiła
U hetym siezonie ŭdałosia znajści na vierchniaj terasie kaścianuju padviesku — heta vielmi važna, uličvajučy, što na pomnikach, jakija daśledavaŭ Vadzim Šadyra, było znojdziena kala 120 takich rečaŭ i raniej ich interpretavali ŭ suviazi z bolš poźnimi epochami (žaleza i bronzy).
«Ciapier my viedajem pra pramuju suviaź pomnika Klišyna-3 i haradzišča, dzie taksama viadomy kulturny płast epochi rańniaha miezalitu», — adznačyŭ navukovy supracoŭnik adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva.
Paśla čaho dadaŭ, što ŭ 2019 hodzie ŭ Biełarusi byŭ navukovy prajekt pa vyvučeńni staražytnaha DNK čałavieka. U ramkach jaho realizacyi ŭdałosia datavać try pachavańni z Haradzišča na vostravie na voziery Sialava. Usiaho padčas vyvučeńnia haradzišča Vadzim Šadyra vyjaviŭ vosiem pachavańniaŭ roznaj stupieni zachavanaści. Pachavańni byli roznačasovymi ad miezalitu da rańniaha siaredniaviečča.
Minčanka pakinuła stanoŭčy vodhuk na sumku — i raptam vykryła zdradu čužoha muža20
Kamientary