U Babrujsku lisa pravodzić minakoŭ da domu i pałochaje kur. Čamu hety drapiežnik prychodzić u harady?
Videa ŭ vydańnie «Viačerni Babrujsk» dasłała žycharka doma № 44 pa vulicy Vanceci. Na im vidać, jak uviečary lisa spakojna razhulvaje pa haradskich vulicach.
— Videa źniała maja dačka Eli padčas prahułki (14 kastryčnika. —zaŭv. aŭt.) uviečary na skryžavańni Vanceci i Puškina, — raspaviała Alena Hienadzieŭna. — Dačka hulała ź siabroŭkaj, lisa praviała ich da padjezda našaha doma, a zatym pajšła za siabroŭkaj dački na Skrypačku. Tam, kažuć, narabiła pierapałochu — napałochała miascovych kurej. Ludzi sustrakajuć lisu ŭ našym rajonie ŭžo nie pieršy raz. Jana nikoha nie kranaje, tolki naziraje…
Čamu dzikaja žyvioła źjaviłasia ŭ horadzie? Jak pavodzić siabie ludziam pry sustrečy ź joj?
— Imavierna, lisa zaražanaja šalenstvam, ale dakładna vyznačyć heta moža tolki vieterynar, — kaža namieśnik načalnika Babrujskaj harrajinśpiekcyi achovy žyviolnaha i raślinnaha śvietu Ihar Ryžyk. — Ni ŭ jakim razie nielha ź lisoj kantaktavać! Treba źviarnucca ŭ MNS abo ŭ SAP («Śpiecaŭtapradpryjemstva»), kab jaje zabrali. Prachodzić hety praces zvyčajna pad kantrolem Ministerstva pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa.
— Čamu dzikaja žyvioła siabie tak pavodzić? Časta ź cikaŭnaści, ale nie vyklučana, što žyvioła chvoraja, — kaža namieśnik načalnika Babrujskaj harrajinśpiekcyi pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa Ihar Sałanovič. — Tamu ludziam lisu čapać nie varta adnaznačna, prahnazavać pavodziny žyvioły składana.
Darečy, u apošni čas źjaŭleńnie lisy ŭ horadzie — źjava niaredkaja. Tak, žychary Hrodna sioleta nieadnarazova zaŭvažali hetych žyvioł na vulicach. Sustrakali lisu i ŭ Mahilovie (paźniej jaje znajšli miortvaj. Analiz pakazaŭ: lisa była chvoraja na šalenstva).
Pryčyn, čamu źvier nabližajecca da žylla čałavieka, niekalki, kaža Pavieł Vielihuraŭ, navukovy supracoŭnik łabaratoryi papulacyjnaj ekałohii naziemnych pazvanočnych i kiravańnia bijaresursami Navukova-praktyčnaha centra NAN Biełarusi pa bijaresursach.
Naprykład, hoład abo toje, što źvier užo paśpieŭ pryvyknuć da ludziej. Najbolš niebiaśpiečny varyjant — chvaroba.
Lisy čaściej za inšych źviaroŭ pakutujuć na šalenstva. Niezdarma ich ličać čyścilščykami lesu, bo jany dajadajuć zahinułych žyvioł, jakija, całkam vierahodna, zaražanyja.
«U chvorych asobin adsutničaje pačućcio strachu, tamu jany i zachodziać u harady, taksama zdolnyja biez pryčyny napadać na ludziej, nanosić im traŭmy, — adznačaje Pavieł Vielihuraŭ. — Kali ŭbačyli lisu, pasprabujcie jaje adahnać: šumicie, kryčycie, razmachvajcie rukami, słovam, rabicie ŭsio, što pieraškodzić źvieru nablizicca».
Jak adznačaje ekśpiert, adroźnić chvorych nasielnikaŭ lesu možna pa ich upeŭnienych pavodzinach i nachabnym pozirku. Kali z paščy kapaje ślina, u absalutnaj bolšaści vypadkaŭ heta śviedčyć, što lisa zaražanaja šalenstvam.
Kali vam nasustrač biažyć źvier (navat samy miły, puchnaty i łaskavy), varta naściarožycca. Zdarovaja žyvioła nikoli nie pojdzie na kantakt z čałaviekam i nie budzie brać ježu ź jaho ruk. Hladzieć lisie prama ŭ vočy ci šyroka ŭśmichacca nie rekamiendujecca: drapiežnik moža ŭspryniać hetyja dziejańni jak vyklik i aščer. Aptymalny vychad sa stanovišča — trymać suviaź ź lisoj bakavym zrokam i pavolna adstupać, nie pavaročvajučysia da jaje śpinaj.
Kamientary