«Treba hod, kab pačać vychodzić u plus». Biełaruska adkryła sałon štor u centry Varšavy i raskazvaje, jak pierazapuścić biznes za miažoj
Alena Bačyła addała ŭlubionaj spravie dvaccać hadoŭ. U Minsku ŭ jaje była svaja dyzajn-studyja tekstylu i ŭłasnaja šviejnaja vytvorčaść. Hod tamu praz represii daviałosia ŭsio kinuć i pierajechać. Ciapier u Aleny sałon štor u centry Varšavy. Jana raskazała, jak adnaŭlała svoj biznes za miažoj, u čym roźnica biełaruskaha i polskaha rynkaŭ i što stała niečakanym.
«Ja nie ŭjaŭlała, što ŭ mianie moža być niejkaja inšaja praca»
Siamja Aleny aktyŭna ŭdzielničała ŭ pratestach. Syn byŭ u studenckim strajkamie, dvojčy atrymlivaŭ «administratyŭki».
«Jon źjechaŭ jašče ŭ 2020-m, i heta było svoječasova, — raskazvaje jana. — Pra nas napisali ŭ adnym z praŭładnych telehram-kanałaŭ, pačali prychodzić niejkija ludzi, kali nas nie było doma. Jany pytalisia ŭ susiedziaŭ pra našu siamju. Zrazumieli, što stała niebiaśpiečna, i vyrašyli źjechać».
Miesiac siamja žyła va Ukrainie, a paśla pierajechała ŭ Polšču. U Varšavie jany miesiac znachodzilisia ŭ łahiery dla biežancaŭ, tady Alena ŭładkavałasia kraŭčychaj pa najmie.
«Napisała reziume, adpraviła firmam, jakija znajšła. Mnie, darečy, adkazali try, kankuravali miž saboj, kab uziać mianie na pracu. Płacili ŭ adnym miescy 17 złotych (3,88 dalara) za hadzinu, potym u inšym — 19 złotych (4,34 dalara). Była mahčymaść pracavać u subotu pa padvojnym taryfie, tamu za miesiac u mianie atrymlivałasia 4-5 tysiač złotych (914-1143 dalaraŭ).
Mnie zdałosia, mahčyma, heta subjektyŭna, što nas tut nie vielmi chočuć bačyć jak kankurentaŭ. Sprabavała prapanavać tyja ci inšyja technałohii, ale mnie ŭvieś čas kazali, što rabi jak robiš, ciabie nichto nie pytajecca.
U niejki momant zrazumieła, što paśla 20 hadoŭ na pasadzie kiraŭnika ja nie mahu rabić prosta vykanalnickuju pracu.
Paraiłasia z mužam. Jon jašče tady padavaŭ dakumienty na paćviardžeńnie taho, što jon doktar, ale atrymaŭ admovu. Vyrašyli, što ŭsie svaje źbieražeńni addamo na adkryćcio tekstylnaha biznesu», — raskazvaje jana.
Dva miesiacy tamu Alena adkryła svoj sałon štor amal u centry Varšavy.
«Ja nie ŭjaŭlała, što ŭ mianie moža być niejkaja inšaja praca. Heta lubimaja sprava.
Uvohule ŭsio žyćcio za šviejnaj mašynkaj, chadziła vučycca na samyja roznyja kursy pa technałohijach pašyvu. Chacia pa adukacyi ja inžynier», — kaža jana.
«Ź ciažkaściami padčas adkryćcia biznesu ŭ Polščy nie sutyknułasia»
Šviejny cech, jaki byŭ u Aleny ŭ Minsku, žančynie amal poŭnaściu ŭdałosia pieravieźci.
«Kalekcyju štor, naładžvańnie pastavak — heta pačynali z nula. Toje, što my pieravieźli, — niekalki šviejnych mašyn, techničnaje abstalavańnie pracoŭnych miescaŭ. Viadoma, heta rabiłasia ŭsio nieaficyjna. Damaŭlalisia ŭ pryvatnym paradku, pieravozili pa častkach», — raskazvaje jana.
Kali Alena vyrašyła adkryvać biznes, u pieršuju čarhu jana źviarnułasia ŭ Asacyjacyju biełaruskaha biznesu za miažoj pa infarmacyjnuju padtrymku.
«Jany dali kantakty biełarusa, jaki ŭ Polščy zajmajecca adkryćciom firmaŭ, — kaža jana. — Jon daŭ mnie niekalki biaspłatnych kansultacyj, dapamahli taksama abrać zručnuju sistemu padatkaabkładańnia, a ich u Polščy čatyry. Pakolki da hetaha momantu my atrymali mižnarodnuju abaronu, ja zmahła adkryć IP.
Jašče ŭ Varšavie arhanizavałasia Asacyjacyja architektaraŭ i dyzajnieraŭ ź Biełarusi. Tam užo kala sta čałaviek. Pahutaryła ź imi i zrazumieła, što siarod dyjaspary ŭ Polščy sapraŭdy jość popyt na maje pasłuhi. Heta dało mnie ŭpeŭnienaści, što ŭsio rablu pravilna».
Na starcie Alena ŭkłała ŭ biznes bolš, čym čakała, — kala 25 tysiač dalaraŭ.
«Arendadaŭca abaviazaŭ nas apłacić arendu pamiaškańnia za try miesiacy. Za adzin miesiac — 1000 dalaraŭ. Pamiaškańnie — 62 kvadratnyja mietry, košt jašče narmalny, tamu što hety budynak stary — 1866 hoda. Ale nam jon vielmi spadabaŭsia, vializnyja vokny, ścieny z cehły. Heta toje, što treba dla sałona štor. Kupili ŭzory tkanin, meblu, zapłacili za adkryćcio firmy 350 złotych (80 dalaraŭ). U cełym ni ź jakimi ciažkaściami padčas adkryćcia biznesu tut nie sutyknułasia.
U cech pakul supracoŭnikaŭ na pastajannuju pracu nie nabirała, biaru ludziej na padpracoŭku, šukaju praz sacsietki. Mnie patrebnyja supracoŭniki, u jakich ja budu ŭpeŭniena. Dumaju, što paśla Novaha hoda ŭžo budu afarmlać, znajšła niekalki kandydataŭ», — dzielicca jana.
«Treba kala hoda, kab «adbić» hrošy i pačać vychodzić u plus»
Alena adznačaje, što śpiecyfika polskaha rynku značna adroźnivajecca ad biełaruskaha. Naprykład, kultura spažyvańnia, na jaje dumku, zaviazana na «chutka» i «niadoraha».
«U Biełarusi i ŭ Rasii byli ŭ nas klijenty, jakija paŭhoda siadzieli na hreckaj kašy, umoŭna, ale kuplali darahija štory, bo heta inviestycyja na hady, — tłumačyć jana.
— Navat kali my źbirali svaju kalekcyju tkanin, pastaŭščyki prapanavali zusim inšyja pradukty. Ja b skazała, što rynak dastatkova biedny, ale biełarusy, jakija tut u hetaj halinie pracujuć daŭno, mianie supakojvajuć, kažuć, što kankurencyi ŭ śfiery niama.
Pakul tut pracavała kraŭčychaj, zrazumieła, što pa technałohijach my daloka napieradzie».
Jašče adzin momant — usie tkaniny padajucca Alenie adnolkavymi. Niama šyrokaj liniejki, da jakoj žančyna pryvykła.
«Płanujem u studzieni pajechać na vystavu tkanin u Frankfurcie, pryvieźci niešta bolš cikavaje, — kaža jana. —
Mnie treba kala hoda, kab «adbić» hrošy i pačać vychodzić u plus. Ciapier aktyŭna vuču polskuju movu, kab pašyracca na polskich pakupnikoŭ. Byŭ krychu niehatyŭny dośvied, kali ja pracavała pa najmie švačkaj, tady zusim jašče nie viedała polskuju. Adčuvała, što ja dla ich inšaha hatunku čałaviek. Dla viadzieńnia biznesu tut sapraŭdy važna viedać polskuju».
«Tekstylny rynak u Biełarusi pracuje pa «šeraj» schiemie»
Alena paraŭnoŭvaje ŭmovy dla viadzieńnia biznesu ŭ Biełarusi i Polščy.
«U Polščy adkryć biznes praściej i chutčej, mienš biurakratyčnych pracedur dla viadzieńnia buchhałtarskaha ŭliku, heta robicca dystancyjna.
Niama emacyjnaha napružańnia ŭ znosinach z administracyjnymi instancyjami, jak u Biełarusi, dzie tabie ŭvieś čas dajuć zrazumieć, što ty abaviazany im usim. Amal adsutničajuć umovy, jakija prymušali b vykarystoŭvać «šeryja» schiemy zakupki materyjałaŭ», — pieraličvaje žančyna.
Pra apošniaje Alena tłumačyć asobna.
«Uvieś tekstylny rynak u Biełarusi pracuje pa «šeraj» schiemie. My kuplali tkaniny ŭ Maskvie. Heta byŭ aŭtobus, jaki pryvoziŭ nam ich, raspłačvalisia hatoŭkaj. Tak pracavała ŭsie 20 hadoŭ.
U hetaj adzinaj mytnaj prastory ŭsio roŭna była roźnica ŭ padatkovych sistemach i padatku na dadatkovuju vartaść. U Biełarusi — 18 adsotkaŭ, u Rasii — 20. Atrymlivajecca, što hetyja 2 adsotki treba potym kamuści viartać. Mnie rastłumačyli, što nichto važdacca z hetym nie choča. Maskoŭskija firmy admaŭlalisia z nami pracavać pa bieznajaŭnym raźliku, pa aficyjnych schiemach», — raskazvaje jana.
Źviartalisia naŭprost da pastaŭščykoŭ tkanin u Jeŭrasajuzie. Jany, pa słovach žančyny, adkazvali, što tak pracavać nie mohuć, abaviazanyja rabić heta praz svaich aficyjnych pradstaŭnikoŭ.
«A tyja, jakija pracujuć ź Biełaruśsiu, usie ŭ Maskvie», — kaža jana.
Alena adznačaje, što ŭ Polščy vysokija padatki.
«Ale dobra toje, što navat kali my pracujem biez PDV, usio roŭna abkładajecca tolki «čysty» dachod, nie ŭsia vyručka. Toje, što my tracim na patreby pradpryjemstva, nie abkładajecca padatkam.
Kali našy vydatki pieravyšajuć dachody — padatki naohuł nie treba płacić. Apłačvajem tolki strachoŭku — 207 złotych (47 dalaraŭ).
U Biełarusi pracavali pa sproščanaj schiemie, biez PDV, płacili 5 pracentaŭ ad usioj vyručki niezaležna ad taho, jakija ŭ nas byli vydatki. Niavyhadna heta było ŭ tym płanie, što vydatki na patreby pradpryjemstva nie ŭličvalisia», — raskazvaje jana.
«Dla mianie było strašna prosta spynicca i ničoha nie rabić»
Žančyna kaža, što ŭ cełym biznes u Biełarusi išoŭ niadrenna, ale nie biez kryzisaŭ.
«Da momantu, kali my źjazdžali, udzielničali ŭ mižnarodnym konkursie. Pa jaho vynikach ŭvajšli ŭ top-50 najlepšych tekstylnych dekarataraŭ SND. Raboty majoj kamandy stali adzinymi ź Biełarusi, jakija ŭvajšli ŭ hety top», — dzielicca jana.
Pytańni pa zakryćci biznesu ŭ Biełarusi Alena vyrašyła dystancyjna. Hrošy, jakija byli na rachunku firmy, pajšli na pahašeńnie arendy, vypłatu zarobkaŭ.
«Tut my startavali sa svaich asabistych źbieražeńniaŭ. Dla mianie było strašna nie adkryć biznes, a prosta spynicca i ničoha nie rabić. Musić, prosta ŭžo zvyčka.
Za 20 hadoŭ klijenckaja baza ŭ nas skłałasia vializnaja. Uzrovień davieru byŭ vielmi vysoki, z apošnimi zamoŭcami my navat znajomilisia ŭžo niepasredna na abjekcie. Viadoma, z-za hetaha było vielmi baluča, kali my źjazdžali.
Ź Biełaruśsiu my praciahvajem pracavać. Zakazčyki źviartajucca — my adšyvajem tut i adpraŭlajem tudy. Chaču maksimalna zachavać hetuju bazu. Taksama mnohija, chto źjechaŭ, da nas źviartajucca. Šyjem, naprykład, zaraz štory našym klijentam u Bracisłavu.
Usio ž spadziajusia, što kaliści zmožam viarnucca ci chacia b budzie mahčymaść jeździć u Biełaruś.
Z płanaŭ: sabrać nanava mocnuju, prafiesijnuju kamandu, vyjści i zamacavacca na jeŭrapiejskim rynku», — padsumoŭvaje Alena.
Kamientary