Trahiedyja Andreja Zajcava i drama Ŭłada Michajłava nie byli apošnimi. Niechta Siarhiej Haŭrylin apublikavaŭ u internecie svoj dziońnik jak čałaviek, jaki byŭ zasłany ŭ jakaści infarmatara ŭ homielski apazicyjny asiarodak.
Trahiedyja Andreja Zajcava i drama Ŭłada Michajłava nie byli apošnimi. Niechta Siarhiej Haŭrylin apublikavaŭ u internecie svoj dziońnik jak čałaviek, jaki byŭ zasłany ŭ jakaści infarmatara ŭ homielski apazicyjny asiarodak.
HB paŭstaje z publikacyi šmatviednym, a padpolle — drobiaznym. Hety fakt moža adlustroŭvać hledzišča aŭtara — jaki infiltravaŭsia ŭ šerahi apazicyi z metaj jaje dyskredytacyi. Jak biazvolny, zabłukany abjekt, što žyvie ad vypłaty da vypłaty. Hrošy, hrošy, usio dziela hrošaj — takoj jon bačyć navakolnuju rečaisnaść. Kali vieryć dziońniku, jon infarmavaŭ śpiecsłužby na suhuba kantraktnaj asnovie.
Raz Haŭrylin vyrašyŭ spynić stukactva na svaich pryjacielaŭ, dyk čamu takim demanstratyŭnym sposabam? Jon piša: «Žadańnie pačać vieści hety Dziońnik źjaviłasia ŭ mianie adnačasova z žadańniem pakončyć z hetym padmanam. Padmanam, jaki źliŭsia z maim žyćciom i pastupova, niezaŭvažna staŭ avałodvać mnoju, mianiajučy mianie, maju śviadomaść...».
135 tysiač znakaŭ napisaŭ Haŭrylin za čatyry hady niazmušana-zmušanaje pracy na dva fronty — sapraŭdny raman.
Dziońnik vyłučaje vybitnaja litaraturnaść, redkasnaja celnaść.Nivodnaha vypadkovaha słova, ničoha pa-za hałoŭnym siužetam. U toj ža čas vykarystoŭvajucca niekatoryja kłasičnyja pryjomy pavyšeńnia davieru da naratyvu. Naprykład, užyvańnie pravak, farmatavanych prosta ŭ tekście.
Pieršaj dumka milhaje: takaja «spoviedź» nasamreč moža być inśpiravana samim KHB.
Tak, aŭtar dziońnika apaviadaje, jak «vysmoktvajuć z palca» danosy — prosta tamu, što pa danosach jość płan. Tak, dziońnik raskryvaje miechanizmy falsifikacyi hałasavańnia. Słužboŭcy dziaržaŭnych orhanaŭ paŭstajuć sa staronak dziońnika robatapadobnymi istotami, što siervilna vykonvajuć volu abiazdušanaj aŭtarytarnaj mašyny. Aŭtar pryvodzić žyvyja paraleli z oruełaŭskim ramanam «1984».
Adnak
i apazicyja — karcina biazradasnaja. Jana paŭstaje sa staronak dziońnika zusim nie sacyjalnaj siłaj, jakaja pa vyznačeńni spryjaje hramadskaha prahresu, daloka nie viestunom budučych demakratyčnych pieramienaŭ. Uvohule nijakaj nie siłaj i nie nośbitam idejaŭ. Biazhłuzdym sizifam. «Kupka ludziej, jakija vierać u toje, što jany zmahajucca z dyktaturaj»,— tak jon apisvaje ludziej (pierapoŭnienuju, miž inšym, zału), što sabralisia na sud padtrymać homielskaha dysidenta Źmitra Žaleźničenku.
A treciuju siłu aŭtar nie spatkaŭ, nie adčuŭ. Unutranaje žadańnie vyspaviadacca, raskazać pra svajo maralna nievynosnaje stanovišča, jość. Ale aŭtaru nie ščaścić spaznać siłu viery ci siłu salidarnaści na praktycy, rasčaravańnie i prykraść poŭniać jahonuju ekzistencyju. Adno niedzie dalokim vodhałasam hučać vypadkova pačutyja im ad adnaho... — kaho? — słovy, što «biełaruskamoŭnyja i pratestanty najmieniej paddajucca vierboŭcy». U toj ža čas na palityčny vyšuk pačynajuć pracavać «słabyja asoby, što adčuvajuć svaju ništožnaść u paraŭnańni ź SISTEMAJ».
Sam aŭtar u Boha nie vieryć, i nacyjanalnyja kaštoŭnaści ŭ im nie žyvuć.
Jon źbiraje podpisy za Milinkieviča na zadańnie KHB i pry tym ščyra prahnie Milinkieviču pieramohi. Televizijnaje paviedamleńnie Jarmošynaj pra 83% kidaje jaho ŭ adčaj. Niebaraka spadziavaŭsia ad Jarmošynaj inšych ličbaŭ... Na Płošču jon, viadoma, nie jedzie, navat nie zhadvaje jaje. Zadańnia takoha nie było.
Ź sistemaj aŭtar, byccam by, paryvaje. Jon zdaje «paroli i jaŭki». «Zdieś ja choču postaviť točku v mojom dnievnikie. Eta točka označajet koniec mojej «kaŕjery» v KHB. Tiepieŕ etot Dnievnik — dostojanije obŝiestviennosti. Ja diełaju eto, prieždie vsieho, čtoby očistiť svoju soviesť, kotoraja izriadno pomučiła mienia za eti počti čietyrie hoda. Počiemu ja «raskryvajuś» imienno siejčas? Požałuj, eto to, o čiom ja nie choču rasskazyvať. Eto očień ličnaja pričina.
Tiepieŕ možietie načinať brosať v mienia kamni. Ja očień nadiejuś, čto moj dnievnik pokažiet «načinajuŝim» Istočnikam, čto čiem dolšie sotrudničať s KHB, tiem tiažieleje pokončiť s etim. Najditie v siebie siły prieodoleť svoj strach. Pomnitie, čto łož poroždajet novuju łož.Pusť pravda pobiedit!»
Adnak, što da apazicyi, to jon «vyšieł iz etoho proklatoho doma [centr homielskaha niezaležnaha hramadstva na Paleskaj — NN] s bolšoj radosťju ot toho, čto bolšie nikohda v nieho nie vojdu». Preč ad arhanizavanaj apazicyi, karaciej. «Biełorusskaja oppozicija — eto iskusstvienno sozdannoje vłasťju formirovanije, priednaznačiennoje dla protivoviesa, dla poddieržanija bałansa v obŝiestvie. My jejo połnosťju kontrolirujem», — hetuju sientencyju svajho śpiecsłužbisckaha kuratara aŭtar dziońnika vyłučaje tłustym padkreślenym, i na joj spyniajecca navat voka čałavieka, jaki tolki prahortvaje internet-skrutak dziońnika.
Publikacyja haŭrylinskaha dziońnika zdolnaja padvysić hradus paranoi ŭ hramadstvie. A moža taksama być častkaju kudy bolšaj hulni, niedastupnaj razumieńniu pabočnaha naziralnika.
Źviartaje ŭvahu,
jak pa-šcirlicaŭsku aŭtar dziońnika stavicca da dziejnaści kijeŭskaha ofisu Nacyjanalnaha demakratyčnaha instytutu — amierykanskaj fundacyi, jakaja dapamahaje apazicyjnym hramadskim arhanizacyjam. Viarutnyja «Siamnaccać imhnieńniaŭ...», a nie dziońnik niadošłaha enžeošnika.
Kijeŭski ofis NDI paŭstaje ŭ vačach sakretnaha infarmatara hetkaj «rezidenturaj».
Kuratary malujuć pierad Haŭrylinym amierykancaŭ ci nie ŭsiasilnymi — adbitak čyjojści špijonamanii? — zdolnymi z ambasady ŭ Miensku prasłuchoŭvajuć usie mabilnyja telefony Biełarusi.Jany navat viaduć ulik apazicyjnych aktyvistaŭ. U adnoj Homielskaj vobłaści ich 1600. Praŭda, u špijonskim hniaździe čamuści pa-raździaŭbajsku staviacca da svaich «špijonskich tajamnicaŭ».
U asnovie naratyvu dziońnika lažać sapraŭdnyja fakty, jakija paćviardžajucca «piersanažami». Hetak, kiraŭnik čarnobylskaj kamisii Partyi BNF Juraś Mielaškievič kaža, što sapraŭdy pravodziŭ u Homieli kruhły stoł pa pytańniach budoŭli AES, u čas, nazvany ŭ tekście.
Piatro Kuźniacoŭ, inšy hramadski aktyvist, jaki fihuruje ŭ Dziońniku Haŭrylina, na naša pytańnie nakont publikacyi najpierš sam zadaŭsia pytańniami: «Cikava, čamu na sajcie «spoviedzi» pryvodzicca spasyłka na sajt z zaviedamymi paklopami na dziejačoŭ homielskaha pazicyjnaha asiarodku, za jakim staić viadoma chto, pryčym spasyłka nazyvajecca «Tut praŭda pra homielskuju apazicyju»?
Kuźniacoŭ ličyć, što ŭ Dziońniku šmat epizodaŭ i vykazvańniaŭ, jakich prosta nie mahło mieć miesca.«Najlepšaje, što moža zrabić siońnia apazicyja i ŚMI — praihnaravać hety dziońnik, bo mnie vidavočna, što jon źjaviŭsia z peŭnymi metami», — padsumoŭvaje Kuźniacoŭ.
Pra hety vialiki i dziŭnavaty dakumient vialikaj i dziŭnavataj epochi NN ŭsio ž piša.
Ale raim čytaču być krytyčnym pry aznajamleńni z tekstam Dziońnika. Jaho źmiest nie paddajecca vieryfikacyi. U parodzie praŭdzivych, ale niaznačnych faktaŭ moža chavacca vytančany, ale prakudny paklop. Aŭtaram, biez sumnievu, doŭhi čas manipulavali trecija asoby, stvarajučy ŭ jaho asablivaje, poŭnaje niedavieru i žoŭci, ujaŭleńnie pra navakolnych indyvidaŭ.
Zahadzia pieraprašajem tych sumlennych ludziej, jakich hety tekst moža niespraviadliva ŭkryŭdzić.
«Kali spatrebicca dapamoha, viedaješ, jak mianie znajści», — tak ścisła prakamientavaŭ u błohu dopis Haŭrylina adzin z hierojaŭ jahonaha apaviadańnia, Źmicier Žaleźničenka. Na adras jakoha, darečy, Haŭrylin nie škaduje słovaŭ zachapleńnia. U toj ža čas Žaleźničenka adznačaje, što «ŭsia infarmacyja padajecca ci jak słovy supracoŭnika KHB ci jak razvahi Siarhieja. Faktaŭ jak takich niašmat. Nie treba davać viery ŭsiamu, pra što kazali Siarhieju i što jon pierakazvaje — ź im taksama hulali ŭ hulni», — kaža chłopiec, jakoha za niezaležnuju dziejnaść vyhnali z univiersitetu i adpravili ŭ vojska.
Žaleźničenka miarkuje, što Haŭrylin ščyry ŭ tym, što piša.
Adnak paśla taho, što jon pieražyŭ u svajoj dušy, jamu, niby tamu Kaju z askiepkam zła ŭ sercy, usio, navat pryhožaje, bačycca vyrodlivym. Praŭdzivaja historyja ŭzhadavańnia paniavierki.
Što b za im nie stajała, Dziońnik Haŭrylina źjaviŭsia.
Na momant napisańnia hetaha tekstu Siarhiej Haŭrylin byŭ niedastupny dla kamientavańnia. Pavodle našaj infarmacyi, jon znachodzicca za miažoj.
Što za čamadan nosić kala Łukašenki jahony achoŭnik? Nie, tam nie jadziernaja knopka20
Kamientary