«U mianie ŭžo heta adbaleła». Palitźniavolenaja Natalla Chierše — pra razryŭ adnosin z mužam
U kancy vieraśnia Natallu Chierše pieraviali ŭ mužčynskuju turmu ŭ Mahilovie. «Naša Niva» daviedałasia pra ŭmovy tam, jaje zdaroŭje i toje, jak žančyna pieražyła asabistuju dramu.
Natalla siadzić adna ŭ šaścimiesnaj kamiery. Kožny dzień moža vychodzić na hadzinny špacyr u dvoryk i rabić fizičnyja praktykavańni. Pa jaje słovach, staŭleńnie administracyi da jaje tut lepšaje, čym u homielskaj kałonii.
Raniej Natalla raspaviadała, što ŭ jaje mocna vypadajuć vałasy. Ciapier situacyja nie takaja krytyčnaja.
«Joj praviali daskanałaje miedycynskaje abśledavańnie, ceły dzień vazili pa vuzkich śpiecyjalistach. I pryznačyli harmanalnyja leki, zamiaščalnuju terapiju, jakaja joj nieabchodnaja», — kaža brat Hienadź. Apošni raz siastra telefanavała jamu 30 listapada.
Usie spatkańni ź joj zabaronienyja ažno da maja. Banderoli zabaranili da červienia.
«Heta toj šlejf pakarańniaŭ, jaki ciahniecca z homielskaj kałonii, — tłumačyć jon. — Mnie viarnułasia 22-kiłahramovaja pasyłka z rečami — jaje nie pryniali. Dasłali piśmovy adkaz, što nastupnuju možna adpravić nie raniej za kaniec maja».
Atavarvacca ŭ turemnaj kramie Natalla moža tolki na 29 rubloŭ na miesiac (adnu bazavuju).
«Jana niejak kupiła syru, marskoj kapusty. Kab jany nie sapsavalisia, u torbačcy vyviesiła ich za akienca. Pryjšli supracoŭniki, skazali, što tak trymać pradukty zabaroniena, i daviałosia vykinuć ich. Kaža: nie budu bolš ničoha kuplać ź ježy, bo heta biessensoŭna, niama ŭmoŭ dla zachoŭvańnia.
Hetyja drobiazi, jakija nie robiać jaje znachodžańnie tam kamfortnym, kaniečnie, krychu psujuć nastroj. Ale jana nie hublaje aptymizmu i siły duchu. Piša: usio heta ničoha, hałoŭnaje — vystajać, dačakacca».
Jak Natalla ŭspryniała, što hramadzianski muž vyrašyŭ parvać ź joj adnosiny?
«Niadaŭna mnie pryśniŭsia son, źviazany z Robiertam. Kali ja pračnułasia, praanalizavała jaho, mnie stała raptam usio jasna: časam u Boha padrychtavany dla ciabie zusim inšy scenar, i ty pavinien prajavić mudraść i źmireńnie, pryniać jaho biez dušeŭnych pieražyvańniaŭ.
Jon moža mocna adroźnivacca ad tvaich ujaŭleńniaŭ i žadańniaŭ, ale jon i jość słušny dla ciabie. Biezumoŭna, niejki čas usio ž nieabchodny, kab heta zaklučeńnie ŭkaraniłasia ŭ tvajoj śviadomaści», — pisała jana ŭ liście bratu.
«Jana skazała, što pakutavała ad hetaha miesiac, — dadaje Hienadź. — A potym pryjšła da vysnovy, što ŭsio, što robicca, tak i patrebna. «Ja pavinna ŭziać hety žyćciovy ŭrok i iści dalej», — kazała Nataša.
Robiert sa mnoj źviazvaŭsia praź niekalki tydniaŭ. Pieraasensavaŭ svoj učynak i ŭžo sumavaŭ pa Natalli, dasłaŭ joj dva listy. Jon prosić, kab jana daravała jamu, bo jon nie moža bieź jaje. Natalla ŭ telefonnaj razmovie sa mnoj była kateharyčnaja: «Hiena, u mianie ŭžo heta adbaleła».
Ja viedaju jaje charaktar — žorstki, prostaliniejny. Ale ja b chacieŭ, kab jana ŭsio ž daravała. Bo ŭ pieršy hod, samy ciažki, Robiert šmat dla jaje zrabiŭ. I ŭsio ž pryjšoŭ da vysnovy, što pa-raniejšamu jaje kachaje».
Da Natalli za kraty dachodziać tolki listy ad blizkich. Dyj tyja prachodziać strohuju cenzuru.
«Maje listy źniščajucca, kali ja maluju smajliki ci try sercajki i adno ź ich zafarbavanaje. A jašče źniščajucca listy, jak mnie skazali, kali ŭ ich mianie ŭschvalajuć. Na što ja adkazała, što padtrymku šyrokaj masy nasielnictva ja adčuvaju na enierhietyčnym uzroŭni i vy ŭ mianie adniać jaje prosta nijak nie možacie», — pisała jana.
U turmie Chierše vielmi nie chapaje dobrych knih. Asudžanyja mohuć zakazvać litaraturu z kram, ale heta doŭhaja pracedura. Čałavieku treba samastojna napisać list u kniharniu i zapytać pra vydańni, jakija cikaviać. Adtul pryjdzie adkaz, ci jość takija, a taksama rachunak-faktura. I tolki paśla možna źviarnucca da administracyi turmy, kab jany źniali z asabovaha rachunku viaźnia hrošy dla pakupki knih.
Niadaŭna Natalla daviedałasia, što ad jaje patrabujuć dadatkovuju kampiensacyju ŭ biudžet.
«Toj siłavik, jakomu jana naniesła drapinu, źviartaŭsia ŭ miedycynskuju ŭstanovu, i jamu vypłačvali strachavuju dapamohu. Natalli vystavili hety rachunak — 143 rubli. Jana paprasiła mianie apłacić jaho», — dzielicca Hienadź.
Na ŭmoŭna-daterminovaje vyzvaleńnie Natalla nie spadziajecca. Jaje termin zakančvajecca 27 studzienia 2023.
«Mianie vyklikali na kamisiju pa zamienie pakarańnia. Pryznali jak asobu, što nie stupiła na šlach vypraŭleńnia, i nastupnuju kamisiju pryznačyli nie dalej za 11 miesiacaŭ. Mianie zaŭsiody heta zamiłoŭvaje, nibyta niechta dumaŭ, što budzie inakš», — pisała Chierše.
U listach žančyna razvažaje taksama, čym zojmiecca na voli. U płanach — padciahnuć anhlijskuju movu.
«Dastanu svaje staryja kanśpiekty, padvuču, a dla zamacavańnia pajedu kudy-niebudź u anhłamoŭnuju krainu, na niekalki miesiacaŭ».
Kamientary