Навука і тэхналогіі

Кітай хоча запусціць на арбіту тысячы спадарожнікаў, каб канкураваць са Starlink Ілана Маска 

Кітай плануе запусціць тысячы шырокапалосных спадарожнікаў на нізкую калязямную арбіту, каб вывесці ў інтэрнэт сотні мільёнаў людзей і прадаваць злучэнні па ўсім свеце. Але гэта супрацьпаставіць яго Starlink ад SpaceX. WSJ даследуе, як Кітай можа канкураваць на гэтым перапоўненым участку прасторы.

Satellite connection around Earth
Лічбавая выява спадарожнікавай сувязі вакол Зямлі. Фота: Andriy Onufriyenko / Getty Images

Геастацыянарныя vs. нізкаарбітальныя спадарожнікі

Дзесяцігоддзямі мы атрымлівалі інтэрнэт праз геастацыянарныя спадарожнікі. Яны знаходзяцца далёка — прыкладна за 35 тысяч кіламетраў ад паверхні Зямлі. Гэтая адлегласць дазваляе ім ахопліваць вялікую тэрыторыю і дасягаць аддаленых частак Зямнога шара. Але пры гэтым для перадачы даных патрабуецца больш часу — гэта азначае, што шырокапалосны доступ мае вялікую затрымку перадачы даных і больш нізкую хуткасць.

У той жа час спадарожнікі на нізкай калязямной арбіце, або LEO (Low-Earth orbit), месцяцца значна бліжэй — не больш за 2000 км ад паверхні Зямлі. Гэта мае вынікам тое, што спадарожнік LEO не можа ахапіць такую плошчу, як геастацыянарны, але ён можа забяспечыць больш стабільную і высокую хуткасць інтэрнэту.

Прыкладна з васьмі тысяч актыўных спадарожнікаў, якія цяпер знаходзяцца на арбіце, каля 55% належаць Starlink — падраздзяленню амерыканскай кампаніі SpaceX.

Кітай мае не меншыя амбіцыі

Яшчэ два дзесяцігоддзі таму ўсяго 4,6% насельніцтва Кітая мела доступ да інтэрнэту. Цяпер яго мае 74% жыхароў краіны (мільярд людзей). Але 362 мільёны кітайцаў не маюць доступу ў інтэрнэт і сёння. Канчаткова вырашыць пытанне з доступам можа касмічная ракета, напоўненая нізкаарбітальнымі спадарожнікамі, якія могуць даць інтэрнэт нават у аддаленыя раёны.

І Кітай зацікаўлены ў тым, каб развіваць касмічныя даследаванні і эксперыменты. У 2014 годзе ён адкрыў гэты сектар для прыватных інвестыцый. Праз пяць гадоў стартапы ў Кітаі атрымалі больш за 314 мільёнаў даляраў фінансавання. Адзінай краінай, якая прыцягнула больш фінансавання стартапаў, былі ЗША. У тым жа годзе толькі SpaceX атрымала 962 мільёны даляраў.

У 2021 годзе Кітай заснаваў дзяржаўную кампанію Sat Net, якая, як яна спадзяецца, спросціць працэс запуску спадарожнікаў і фарміравання шырокапалоснай сеткі.

Сёння Кітай заяўляе, што пабудуе не менш за 7800 спадарожнікаў. Кітайская карпарацыя аэракасмічнай навукі і тэхнікі і Кітайская карпарацыя аэракасмічнай навукі і прамысловасці ўжо запусцілі эксперыментальныя спадарожнікі на нізкую калязямную арбіту.

А стартап GalaxySpace летась запусціў некалькі актыўных спадарожнікаў — гэта пачатак цэлага сузор'я з 1000 спадарожнікаў.

Але пакуль ніводнае прадпрыемства ў Кітаі не стварыла ракету для запуску гэтых спадарожнікаў такую ж дасканалую, як Falcon 9 ад SpaceX (у Falcon 9 паскаральнікі можна выкарыстоўваць паўторна, што эканоміць грошы на выдатках на запуск).

Rocket Falcon 9
Ракета Falcon 9 SpaceX стартуе з пляцоўкі ў Касмічным цэнтры Кенэдзі на мысе Канаверал, штат Фларыда, 20 студзеня 2021 года. У ёй партыя з прыкладна 60 спадарожнікаў для шырокапалоснай сеткі Starlink. Фота: Джон Раўкс / AP Photo

Аднак Beijing Tianbing Technology, здаецца, становіцца ўсё бліжэй да пастаўленай мэты. Хоць у кампаніі яшчэ няма шматразовай ракеты, у пачатку гэтага года яна ўпершыню адправіла на арбіту ракету на вадкім паліве. Эксперты кажуць, што гэта важны крок да стварэння шматразовай ракеты.

У канчатковым рахунку кампанія хоча распрацаваць ракеты, якія могуць запускаць да 60 спадарожнікаў за раз, што адпавядае магчымасцям Falcon 9.

Паводле ацэнак кансалтынгавай кампаніі McKinsey, кошт запуску спадарожнікаў складае ад 5 да 10 мільярдаў даляраў, а штогадовыя эксплуатацыйныя выдаткі складаюць яшчэ ад 1—2 мільярдаў даляраў. Дык у чым жа карысць?

Барацьба за глабальны рынак

SpaceX заўсёды мела на мэце выхад на глабальны рынак, і Starlink даступны сёння на ўсіх кантынентах.

У красавіку кампанія заявіла, што яе інтэрнэт дасяжны больш як у 50 краінах і цягам наступных некалькіх гадоў з'явіцца ў многіх іншых краінах Афрыкі і Азіі. SpaceX аб'ездзіла ўвесь свет, каб атрымаць дазвол ад нацыянальных рэгулятараў на продаж злучэнняў Starlink.

Кітай летась заявіў, што заключыў 149 пагадненняў аб супрацоўніцтве ў космасе з 46 нацыянальнымі касмічнымі агенцтвамі, і ўжо даў краінам Афрыкі, Еўропы і Азіі глабальную навігацыйную спадарожнікавую сістэму Beidou, якая канкуруе з GPS, што належыць ЗША.

Буйныя кітайскія кампаніі таксама пабудавалі інфраструктуру па ўсім свеце. Да 70% сеткавай інфраструктуры 4G у Афрыцы пабудавана кампаніяй Huawei.

Нягледзячы на тое, што ў мільярдаў людзей па ўсім свеце наогул няма інтэрнэту, там, дзе на яго ёсць попыт, патрэбны менавіта высакахуткасны інтэрнэт. І гэты попыт у тым ліку падахвочвае Starlink, Кітай і кампаніі ва ўсім свеце будаваць сузор'і LEO.

Перашкоды

Інтэрнэт з нізкаарбітальных спадарожнікаў патрабуе надзвычай вялікіх выдаткаў у параўнанні з традыцыйнай наземнай інфраструктурай для інтэрнэт-злучэння.

Акрамя таго, адна з самых вялікіх праблем, звязаных з пашырэннем сектара, — перазапоўненасць нізкай калязямной арбіты.

Да 2030 года, паводле ацэнак ЗША, каля планеты будзе 58 тысяч спадарожнікаў, што прыкладна на 725% больш, чым цяпер.

Толькі за апошнія два гады Федэральная камісія сувязі (ЗША) атрымала заяўкі на больш чым 64 тысячы спадарожнікаў, і эксперты NASA і гэтай камісіі асцерагаюцца, што большая колькасць спадарожнікаў можа выклікаць больш праблем.

Рэч у тым, што на нізкай калязямной арбіце шмат касмічнага смецця. Там знаходзіцца больш за 26 тысяч абломкаў памерам як мінімум з мяч акружнасцю 28—30 см. Пры сутыкненні са спадарожнікам гэтыя абломкі могуць яго разбурыць.

Калі ў наступныя гады дзясяткі ці тысячы дадатковых спадарожнікаў будуць запушчаныя і разгорнутыя на нізкай калязямной арбіце, то з'явіцца рэальная патрэба ў каардынацыі сувязяў паміж іх уладальнікамі. Аператары павінны будуць ведаць, дзе знаходзяцца іх прылады, як яны рухаюцца і якая ёсць патэнцыйная пагроза сутыкнення, адзначаюць эксперты.

Чытайце яшчэ:

500 даляраў за тэрмінал і даступнасць нават у сельскіх рэгіёнах. Чым цікавы інтэрнэт ад Ілана Маска

За апошнія гады Кітай пачаў даганяць ЗША ў многіх тэхналогіях. Вось якім будзе адказ амерыканцаў

Кітай абмяжоўвае экспарт галію і германію. Што гэта за металы і чаму забаронай Кітай бярэ свет за горла?

Каментары

Расіяне расказалі, як намучыліся на беларускай мяжы8

Расіяне расказалі, як намучыліся на беларускай мяжы

Усе навіны →
Усе навіны

Што такое «размандыкваць» і чаму Лукашэнка незадаволены, што чыноўнікі займаюцца гэтым?19

У Еўрапарламенце Віктара Орбана правялі з трыбуны песняй Bella Ciao14

Археолагі сцвярджаюць, што старажытны горад на Менцы ўзнік у канцы X стагоддзя15

Што з беларускага кіно пакажуць на фестывалі «Паўночнае ззянне»? Вялікі спіс

У Гродне паставілі помнік міліцыянеру Дзядзю Сцёпу21

У Беларусь збіраецца прыйсці скандальная расійская сетка «Ёбидоёби»5

Галоўчанка паабяцаў стварыць музей на гарадзішчы на Менцы6

Гайдукевічу прапануюць стаць пратэсным кандыдатам на прэзідэнцкіх выбарах24

У ЗША выратавалі мужчыну, які дрэйфаваў на халадзільніку ў моры на працягу амаль сутак3

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Расіяне расказалі, як намучыліся на беларускай мяжы8

Расіяне расказалі, як намучыліся на беларускай мяжы

Галоўнае
Усе навіны →