«U nastupnym hodzie ich tut nie budzie». Jak Śviata-Jelisaviecinski manastyr handluje ŭ Polščy
Śviata-Jelisaviecinski manastyr ź Minsku adkryta padtrymlivaje rasiejskuju ahresiju suprać Ukrainy. Častka hrošaj, jakija manaški źbirajuć prodažam svajoj pradukcyi, idzie rasiejskaj armii: na ich kuplajuć leki, aŭtamabili ŭzbrojenym siłam RF. Ale heta srodki nie tolki biełaruskich ci rasiejskich pravasłaŭnych viernikaŭ, ale i žycharoŭ jeŭrapiejskich krainaŭ. U pryvatnaści — palakaŭ. Namiot ź minskaha manastyra «Biełsat» sustreŭ na Fiestyvali troch kultur u Vładavie, polskim horadzie na miažy ź Biełaruśsiu i Ukrainaj.
Majstry kanśpiracyi
Fiestyval troch kultur u Vładavie prachodzić z 1995 hoda. Jaho meta — pakazać spadčynu judaizmu, pravasłaŭja i katalicyzmu, troch kulturaŭ, jakija spradvieku prysutničajuć u miastečku na miažy troch krainaŭ — Polščy, Ukrainy i Biełarusi.
My pryjechali ŭ Vładavu ŭ druhi dzień fiestyvalu. Hałoŭnyja padziei adbyvalisia ŭ centry horadu, kala muziejnaha kompleksu troch sinahoh. Na nievialikaj vułačcy siarod staroj zabudovy pad kaštanami raźmiaściŭsia kirmaš. U namiotach možna było nabyć ramiesnyja vyraby, pakaštavać polskija, litoŭskija, ukrainskija prysmaki. Hučała muzyka na luby hust. Kala muzieju — scena, na jakoj paźniej musiŭ adbycca kancert, a navokał — rekanstrukcyja padziejaŭ z historyi Vładavy.
Namiot Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra siarod inšych zaŭvažyć niaprosta. Choć jon i ŭ centry, jakraz la muzieju i sceny, na im nie było nijakich nadpisaŭ ci paznak, ź jakich było b jasna, adkul pryjechali ŭłaśniki pradukcyi, što ŭ im prapanoŭvałasia. Takaja kanśpiracyja mocna ŭvodziła ŭ zman naviednikaŭ fiestyvalu.
My zrazumieli, z čym majem spravu, kali pryhledzielisia da tavaraŭ, jakija pradavała žančyna ŭ biełym velumie z kryžykam na hałavie — napeŭna, manaška mienskaha manastyra. Na ŭpakoŭkach travianych zboraŭ, duchmianych alejaŭ, lekaŭ byŭ ukazany vytvorca: Śviata-Jelisaviecinski manastyr.
«Ja nie daju intervju»
— Adkul uvieś hety tavar? — pytajemsia ŭ manaški.
— Ź Miensku, Śviata-Jelisaviecinski manastyr, — nie chavajučysia, adkazvaje jana. — My pryjazdžajem siudy ŭžo 10 hadoŭ.
Žančyna razmaŭlaje z nami pa-polsku. Kali my zapytalisia ŭ jaje, ci možam pahutaryć pa-rasiejsku ci pa-biełarusku, jana skazała, što nie, tolki pa-polsku.
— Dyk pani ž ź Biełarusi, ź Miensku?
— Nie, ja z Polščy.
My praciahnuli razmovu z manaškaj pa-biełarusku, i niepadobna było, kab jana nie razumieła. Jak tak moža być, što jana reprezientuje biełaruski manastyr, ale sama nibyta z Polščy, žančyna nie patłumačyła.
— Kiraŭnictva Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra adkryta padtrymlivaje Rasieju ŭ vajnie suprać Ukrainy, i zaroblenyja manastyrom hrošy iduć na hetuju vajnu. Što vy pra heta dumajecie? — pytajemsia. Ale praciahvać razmovu manaška nie choča.
— Ja nie daju intervju. Kali ŭ vas jość pytańni, źviartajciesia ŭ manastyr. Ja nie ŭpaŭnavažanaja adkazvać. Vy mnie pieraškadžajecie, zadajacie asabistyja pytańni. Heta vielmi niavietliva z vašaha boku, — skazała manaška ŭsio hetak ža pa-polsku.
«Nie cikaŭlusia palitykaju»
Da razmovy dałučyłasia pakupnica, kali pačuła pra Ukrainu:
— Zašmat ukraincaŭ u Polščy. Jany šmat kiepskaha robiać.
— A było b lepš, kali b rasiejcy siudy pryjšli? — pytajemsia.
— Tak, było b lepš, — adkazvaje žančyna.
— A vy što dumajecie pra toje, što biełaruski manastyr, jaki padtrymlivaje vajnu va Ukrainie, pradaje svaje tavary ŭ Polščy? — pytajemsia ŭ siamiejnaj pary stałaha vieku.
— Praŭda? My nie viedali, tut napisana «Kitaj» na pradukcyi. Jasna, što my nie padtrymlivajem, — adkazvajuć jany.
— Nie cikaŭlusia palitykaju, nie braŭ heta pad uvahu, nie zadumvaŭsia, — skazaŭ palak piensijnaha vieku.
Žančyna, jakaja davoli šmat nabyła ŭ namiocie manastyra, pachvaliła pradukcyju:
— Viedaju ichnyja vyraby i ŭsim raju. Ja raniej sabie i praź internet zamaŭlała. Ciapier kupiła srodki dla sustavaŭ, dla palapšeńnia snu.
— A vy viedajecie, što jany padtrymlivajuć Rasieju ŭ vajnie suprać Ukrainy?
— Mnie nie chočacca pra heta vykazvacca, — žančyna chutka syšła.
«Atrymlivajecca, ja padtrymaŭ siońnia Rasieju»
Amal usie naviedniki fiestyvalu, jakija padychodzili da namiotu i ź jakimi my hutaryli, adkazvali prykładna hetak ža: nie viedali, nie cikaviacca palitykaju, prapahandy chapaje z usich bakoŭ. Chtości nie vieryŭ nam.
«Štości vy nie toje kažacie. Manastyr źbiraje hrošy dla siabie, na svaje patreby. Heta ž relihijnaja ŭstanova», — skazaŭ adzin mužčyna.
Miascovy žychar Cypryjan, jaki pryjšoŭ na fiestyval u pryhožaj kašuli čornaha koleru z čyrvonaju vyšyŭkaju, taksama nabyŭ adzin fłakončyk u mienskaj manaški. I taksama nie źviarnuŭ uvahi, što kuplaje: dumaŭ, pradukcyja z Rumynii. Mužčyna vielmi ździviŭsia infarmacyi pra padtrymańnie manastyrom Rasiei ŭ vajnie.
«Što ž, atrymlivajecca, ja padtrymaŭ siońnia Rasieju, — zakłapočana skazaŭ Cypryjan, hledziačy na svoj nabytak. — Biezumoŭna, heta kiepska, što jany tut. Ja nie viedaŭ. Heta pytańnie da miascovych uładaŭ, čamu jany tut».
Cypryjan byŭ u Biełarusi 20 hadoŭ tamu i apošni raz — pierad pandemijaj: kaža, vielmi padabajecca našaja kraina, mocna zasmučany tym, što ciapier u nas adbyvajecca, čakaje pieramohi Ukrainy dy adnaŭleńnia svabody i spraviadlivaści na našych ziemlach.
A što arhanizatary fiestyvalu i miascovyja ŭłady?
Nie viedali, chto pryjechaŭ handlavać na fiestyval, i jaho arhanizatary. Dyrektarka haradskoha muziejnaha sinahahalnaha kompleksu Anita Leŭčuk vel Leoniuk była vielmi ździŭlenaja:
«Ideja našaha fiestyvalu — prezientavać suisnavańnie roznych kultur i stvaralnikaŭ našaha cudoŭnaha nadbužanskaha miastečka Vładavy, dzie z samoha pačatku suisnavali judaizm, pravasłaŭje i katalicyzm… My chočam prasoŭvać suisnavańnie hetych kulturaŭ, uzajemapavahu, talerantnaść. I heta meta fiestyvalu, što ładzicca z 1995 hoda. Da nas pryjazdžajuć hości z roznych krainaŭ, u tym liku, z susiednich — Ukrainy, Biełarusi. Adna z udzielnic — siastra ź Biełarusi… My nie praviarajem kožnaj asoby, jakaja da nas jedzie, čym jana zajmajecca i hetak dalej, hladzim tolki na pradukcyju. My nie viedali, što hety manastyr padtrymlivaje vajnu».
Padobnaja reakcyja na navinu pra padtrymańnie Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra rasiejskaj ahresii suprać Ukrainy była ŭ starasty Vładaŭskaha pavietu Marjuša Zańka:
«My ździŭlenyja hetaj infarmacyjaj, i dobra, što jana da nas trapiła. Praanalizujem heta z kiraŭnictvam muzieju, i ŭ nastupnym hodzie ich tut nie budzie. Fiestyval troch kulturaŭ — padzieja niepalityčnaja. Jaho meta — prasoŭvać šmatkulturnaść Vładavy, pamiežža, spadčynu troch relihijaŭ — rymska-katalickaj, judaizmu i pravasłaŭja. My karystajemsia movaju zhody i talerantnaści. Kali kazać pra palityku, to my całkam za pieramohu Ukrainy, bo spakoj va Ukrainie — heta spakoj i ŭ Vładavie, horadzie na miažy».
Čym nasamreč zajmajecca Śviata-Jelisaviecinski manastyr
Mienski Śviata-Jelisaviecinski žanočy manastyr — vizitoŭka Biełaruskaj pravasłaŭnaj carkvy. U im žyvuć 130 manašak. Manastyr pazicyjanuje siabie jak prytułak dla asobaŭ, jakija prachodziać reabilitacyju, sacyjalizacyju paśla źniavoleńnia, ciažka chvarejuć ci zmahajucca z zaležnaściu.
Adnačasova relihijnaja ŭstanova nie chavaje padtrymańnia vajny Rasiei suprać Ukrainy, źbiraje achviaravańni rasiejskaj armii, reabilituje paranienych. Manaški jeździać na akupavanyja Rasiejaj terytoryi Ukrainy.
Akramia hetaha, Śviata-Jelisaviecinski manastyr viadomy ŭžyvańniem tannaj pracoŭnaj siły. Za 25 hadoŭ isnavańnia ŭstanova raźviła maštabny biźnies u vytvorčaści i prodažy śviečak, ikonaŭ, suvienirnaj pradukcyi, harbataŭ, balzamaŭ i hetak dalej… «Majsternia pracuje 7 dzion na tydzień, čaściakom pracuje i načami, nie spyniajecca praca majsterni i 24 hadziny na sodni», — apaviadała «Chryścijanskaja vizija».
Manastyr stvaryŭ bujnuju handlovuju sietku ŭ Biełarusi. Rehularnymi partyjami adpraŭlaje pradukcyju i za miažu ŭ supravadžeńni siaścior: Francyja, Vialikaja Brytanija, Italija, Irłandyja, ZŠA, Aŭstralija, Izrail i Sierbija.
Jak mučyli Cila Švajhiera i centry haradoŭ, kab stvaryć karcinku dla sudzimaha za machlarstva prateže Dźmitryja Baskava15
Kamientary
Dy nie! Treba pisać "Mienski Śviata-Jelisaviecinski žanočy manastyr — vizitoŭka filii Rasijskaj pravasłaŭnaj carkvy ŭ Biełarusi". Ničoha biełaruskaha ŭ hetaj filii niama, a Vienijamin toj skarčavaŭ i tyja reštki, jakija zastavalisia z časoŭ Fiłareta. Mianie kolki hod tamu paprasili pachryścić dziaŭčynku, to va ŭsioj Homielskaj jeparchii, jak nam paviedamili va ŭpravie jeparchii, niama anivodnaha papa, jaki zdolny vykanać chreśbiny na našaj movie. Daviałosia chryścić u Čarnihavie, dzie jość śviatar - etničny biełarus, jaki zmoh pravieści sakrament pa-biełarusku.