Viačorka: Siarod zachodnich palitykaŭ isnuje žadańnie chutčej skončyć vajnu luboj canoj. I hetaj canoj moža stać Biełaruś
Daradca Śviatłany Cichanoŭskaj Franak Viačorka raskazaŭ Reform.news pra pracu Ofisa na ŭkrainskim kirunku, pieraškody ŭ supracoŭnictvie i čamu Łukašenka choča apynucca za stałom mirnych pieramoŭ.
U Kijevie zaviaršyŭsia Forum Astrožskich, dzie biełaruskija i ŭkrainskija ekśpierty, palityki i miedyja abmiarkoŭvali šlachi vyrašeńnia klučavych prablem u dvuchbakovych stasunkach.
Forum Astrožskich Franak Viačorka nazyvaje miescam sinchranizacyi pohladaŭ i fiksacyi prablem dla ich rašeńnia.
— Dobra, što na forumie prysutničali narodnyja deputaty, miedyja, pradstaŭniki mižnarodnaj supolnaści. Adznaču pazicyju Kizima: jon padkreśliŭ, što Łukašenka — heta minułaje, što Biełaruś pavinna vyzvalicca ad jaho ŭpłyvu, i zajaviŭ ab pryncypovaj padtrymcy demakratyčnych siłaŭ. Heta mocny sihnał, jaki dva-try hady tamu my b nie pačuli.
Ale prablemy zastajucca, dapaŭniaje Franak.
— Naprykład, ukrainskija miedyja amal zaŭsiody zhadvajuć Biełaruś praz pryzmu Łukašenki: «nie dapuściŭ uciahnańnie Biełarusi ŭ vajnu», «cicha padtrymalivaje Ukrainu», i hetak dalej. Heta stvaraje iluziju, što ź im možna mieć spravu. U vyniku Biełaruś asacyjujecca tolki z Łukašenkam, a nie z demakratyčnymi siłami, vałanciorami ci žurnalistami. Asnoŭnaja pryčyna hetaha — masavaja mihracyja biełarusaŭ z Ukrainy. Nas fizična stała mienš, i my mienš zaŭvažnyja. Tamu ŭkraincy bačać tolki Łukašenku i jaho varjackija pavodziny.
Na hetym tydni pradstaŭnik Ofisu Śviatłany Cichanoŭskaj sustrakaŭsia z kiraŭnikom biełaruskaha departamienta Ministerstvam zamiežnych spraŭ Ukrainy, daradcam prezidenta Michaiłam Padalakom, byłym ministram MZS Dmitrom Kulebam, i inšymi.
— Viadoma, Biełaruś zaraz nie ŭ centry ŭvahi. Naša zadača — rastłumačyć, čamu dla Ukrainy važna mieć demakratyčnuju i svabodnuju Biełaruś. Adnosiny biezumoŭna lepšyja, čym u 2022 hodzie. My pačali z punktu minus dziesiać, kali ŭsich biełarusaŭ zapisali ŭ ahresary. Zaraz vyjšli na nul, i jość pierśpiektyva bolš farmalnaj supracy.
Franak kanstatuje, što zachavańnie niezaležnaści Biełarusi — heta klučavaja zadača dla demakratyčnych siłaŭ.
— Tut ukrainski hołas važny, kab Biełaruś nie stała niejkim «suciašalnym pryzam» dla Pucina. Važna, kab ukraincy kazali, što rasijskija vojski pavinny vyjści nie tolki z ukrainskaj terytoryi, ale i ź biełaruskaj. Heta asnoŭny pasył.
Što tyčycca dalejšaj supracy, Franak adznačaje pazityŭnyja zruchi, choć i nie ŭ publičnych kantaktach. Padčas sustreč pradstaŭnik Ofisa Śviatłany Cichanoŭskaj pieradaŭ šerah prapanoŭ, jakija nieabchodna vyrašyć.
— My skłali śpis z 20 punktaŭ: heta sacyjalnyja harantyi dla dabraachvotnikaŭ, miedycynskaja dapamoha, bankaŭskija rachunki dla biełarusaŭ, pašparty zamiežnika, pryznańnie praterminavanych pašpartoŭ i adukacyi, atrymanaj u Biełarusi, mahčymaść pracoŭnych kantraktaŭ i padtrymki biźniesu. Heta techničnyja pytańni, jakija vyrašajucca tolki pry źmienie zakanadaŭstva.
Ukraina maje šmat inšych prablem, tamu našy zapyty časta adkładajuć ubok, tłumačyć Franak Viačorka. Taksama padymajucca pytańni vyzvaleńnia biełarusaŭ — jak pałonnych, tak i palitviaźniaŭ, asudžanych za padtrymku Ukrainy.
— Jość kala 20 hramadzian Ukrainy ŭ biełaruskich turmach i sotni biełarusaŭ, asudžanych za salidarnaść z Ukrainaj. My chočam, kab ukraincy taksama padymali heta pytańnie i nahadvali pra jaho.
Paśla vybrańnia Trampa, u miedyja čaściej pačali abmiarkoŭvać patencyjnyja mirnyja pieramovy pamiž Ukrainaj i Rasijaj. Dla biełaruskich demakratyčnych siłaŭ važna, kab Biełaruś nie zastałasia pa-za miežami ramkavych damoŭlenaściaŭ.
— My prapanavali ŭklučyć biełaruski elemient va «Ukrainskuju formułu mira», heta toje, jak jany bačać spraviadlivy mir. Tam jość punkty ab niedapuščeńni eskałacyi, i punkt pra vyvad rasijskich vojsk. Paŭsiul jość miesca dla Biełarusi. Zafiksavać Biełaruś u hetym dakumiencie było by ŭ intaresach Ukrainy.
Na sustrečach z zachodnimi partniorami — ZŠA, ES i NATO — demakratyčnyja siły tłumačać, čamu Biełaruś važnaja dla rehijanalnaj biaśpieki, kab rasijskija vojski nie stajali na miažy i nie pahražali čarhovaj atakaj na Litvu ci Polšču, kaža Viačorka.
— Ale siarod zachodnich palitykaŭ isnuje žadańnie jak maha chutčej skončyć vajnu luboj canoj. I hetaj canoj moža stać Biełaruś. My nie pavinny hetaha dapuścić. Subjektnaść, jakuju my zaraz farmirujem na mižnarodnaj arenie, maje vielizarnaje značeńnie, kab Biełaruś nie addali Pucinu. Mižnarodnaja dziejnaść Ofisa Cichanoŭskaj i Abjadnanaha Pierachodnaha Kabinieta ciapier jak nikoli važnaja.
Alaksandr Łukašenka vielmi choča być uklučany ŭ mirnyja pieramovy na baku Rasii, praciahvaje daradca Śviatłany Cichanoŭskaj.
— Łukašenku heta važna psichałahična, u pieršuju čarhu, dla samalehitymizacyi. Jon časta zhadvaje Minskija pieramovy, jakija stali pačatkam druhoj fazy vajny. Tady jon padavaŭsia miratvorcam, «haspadarom», nacyjanalnym lidaram. Ale zaraz takim jaho ŭžo nichto nie ŭsprymaje. Heta dla jaho svojeasablivaja aŭtapsichaterapija — adziny sposab umacavać ułasnuju ŭpeŭnienaść i abhruntavać svaju pazicyju.
Akramia taho, tłumačyć Franak, samaabvieščanamu prezidentu važna, kab tema dziaržaŭnaha teroru ŭ Biełarusi nie ŭzdymałasia na mižnarodnym uzroŭni.
— Niekatorym zdajecca, što lehitymizacyja Łukašenki dapamoža vyzvalić palitviaźniaŭ. Ale ja ŭpeŭnieny, što budzie naadvarot: lehitymizacyja Łukašenki pryviadzie da «turkmienizacyi» ci «azierbajdžanizacyi» Biełarusi. Teror, jaki adbyvajecca ciapier, stanie narmalnym, uvojdzie ŭ štodzionnaść. I my nie možam hetaha dapuścić, bo heta pryviadzie da dalejšaj dehradacyi.
Chutkaje pryznačeńnia prezidenckich vybaraŭ na 26 studzienia 2025 Franak Viačorka ličyć sprobaj pieraharnuć staronku.
— Łukašenka raźličvaje, što ŭ kantekście ciapierašniaha kryzisu i mižnarodnaj uvahi da inšych padziej, jak, naprykład, inaŭhuracyja Trampa ci vajna va Ukrainie, vybary projduć cicha i niezaŭvažna. Dla jaho važna nie stolki znoŭ abviaścić siabie prezidentam, kolki dezavuiravać Cichanoŭskuju i alternatyŭnyja siły, jakija biełarusy pačynajuć usprymać jak sapraŭdnaje pradstaŭnictva naroda.
Kamientary
Dyk a chto ŭ hetym vinavaty? I chto pavinien vypraŭlać hetaje stanovišča?
Łukašenka ahresar heta paniatna.
A chto raspaŭsiudžvaje, što Cichanoŭskaja - adzinaja alternatyva Łukašenku, i što ŭvieś narod jaje abraŭ i jana prezident, i pry hetym paraiŭ joj vosieńniu 2020 na Echo Moskvy kazać pra "mudraha Pucina, mudruju Maskvu"? Nie sama ž jana takoje prydumała, jana ž u palitycy nie raźbirałasia tady. Niechta ž padkazaŭ.
Tym samym atrymałasia karcinka, što alternatyva Łukašenku - prarasiejskaja, a za joj - uvieś narod, jaki suprać Łukašenki.
I jakaja karcinka stvoranaja ŭ vyniku?
Što ŭvieś narod na baku Rasiei, što elektarat Łukašenki, što elektarat Cichanoŭskaj?
I što z hetym ciapier rabić?