Dziaržaŭnyja ŚMI nazyvajuć sudździu Šmita «dysidentam». A što nasamreč značyć heta słova?
Biełaruskija ŚMI praciahvajuć vykarystoŭvać źbiehłaha polskaha sudździu Tomaša Šmita ŭ svaich prapahandysckich metach. Pry hetym jany paśladoŭna nazyvajuć Šmita «polskim dysidentam».
Samo słova «dysident» pachodzić ad łacinskaha dissidens, što aznačaje «niazhodny».
U roznyja časy hetaje słova mieła roznaje značeńnie. Naprykład, paśla Bieraściejskaj unii 1596 hoda «dysidentami» nazyvali pravasłaŭnych Rečy Paspalitaj. U toj ža čas u Anhlii hetaje słova vykarystoŭvali da členaŭ pratestanckich hrup. Ich jašče nazyvali «nonkanfarmistami».
U paślavajenny čas słova «dysident» tryvała ŭvajšło ŭ leksiku krain Uschodniaj Jeŭropy i SSSR. Tak stali nazyvać hałoŭnym čynam ludziej, jakija imknulisia niehvałtoŭnymi srodkami supraćstajać tatalitarnym režymam. Najbolš raspaŭsiudžanym sposabam vykazvańnia svaich dumak u dysidentaŭ byli samvydavieckija teksty i vydańni.
Suprać dysidentaŭ ułady vykarystoŭvali raznastajnyja srodki ad tak zvanych «prafiłaktyčnych hutarak» i karnaj psichijatryi da turemnaha źniavoleńnia i fizičnaj raspravy.
Ciapier dysidentam pryniata nazyvać čałavieka, jaki adstojvaje pohlady, što radykalna razychodziacca z ahulnapryniatymi, što časta pryvodzić da jaho hanieńniaŭ, pieraśledu i represij z boku aficyjnych uładaŭ.
Kab adpaviadać vobrazu dysidenta, Šmit 7 maja zajaviŭ ab tym, što bajaŭsia vykazvać svaje pohlady ŭ Polščy, ab pahrozach fizičnaj raspravy i sihnałach, jakija havaryli ab tym, što jamu treba «źniknuć z Polščy».
8 maja biełaruski filijał rasijskaha ahienctva Sputnik upieršyniu nazvaŭ jaho «dysidentam». Hetaje vyznačeńnie padchapili biełaruskija ŚMI.
9 maja pierabiežčyk u svaim telehram-kanale zajaviŭ ab tym, što byccam by polskija śpiecsłužby chočuć adpravić za im najomnych zabojcaŭ.
13 maja ŭ Vikipiedyi źjavilisia identyčnyja artykuły na biełaruskaj i ruskaj movach, dzie Šmit taksama nazyvajecca dysidentam.
Admietna, što, słova «dysident» u ich nie supravadžajecca, jak hety zvyčajna robicca, hipierspasyłkaj na adpaviedny artykuł u Vikipiedyi. Na samoj spravie mnohija ekśpierty schilajucca da taho, što Šmit daŭno byŭ zakanśpiravanym ahientam rasijskich śpiecsłužbaŭ, jaki vyjechaŭ z Polščy i praciahvaje pracavać u intaresach Maskvy, ciapier užo ŭ prapahandysckich metach.
Sudździa, jaki ŭciok u Minsk, pryjšoŭ na intervju z hieorhijeŭskaj stužkaj — jaho nazvali «polskim dysidentam»
«Na jaho žyćcio palujuć ahienty CRU, a jon hulaje pa Minsku, prosta sarvihałava»
U kanałach, jakija «viadzie sudździa Šmit», śmiešnaja polskaja mova
U Rasii zatrymali dysidenta, jakoha Pucin pieraśledavaŭ jašče ŭ SSSR
«Lacieli vielmi nizka». Łukašenka pryznaŭ pralot dronaŭ nad Biełaruśsiu1
Kamientary
Imi byli ludzi, jakija nie paddalisia karova-histeryi.